ဦးတင်အေး နဲ့ ဦးလှသိန်း (၃)

အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲနီးလာတဲ့အချိန်မှာ သမ္မတ ၊ ဒုတိယသမ္မတ ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးတွေဟာ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေလုပ်ခွင့်ရှိသလား၊ မရှိဘူး လားဆိုတဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေပြန်ပေါ်လာတယ်။

ဒီလိုငြင်းခုန်မှုတွေဟာ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲအကြိုကာလမှာလည်းပေါ်ခဲ့တာပဲ။ မလုပ်သင့် ဘူးလို့ပြောတဲ့ဘက်မှာ အဓိက အင်အားစုက ၂၀၁၅ မှာ အင်န်အယ်လ်ဒီပါတီဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ မှာ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီဖြစ်နေတာပဲကွာတယ်။

အခြေခံဥပဒေ

အခြေခံဥပဒေမှာ သမ္မတ ၊ ဒုတိယသမ္မတ ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးတွေ နိုင်ငံရေးပါတီလုပ်ငန်းလုပ်တာ၊ရွေးကောက်ပွဲဝင်တာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်သုံးခုရှိတယ်။

ပုဒ်မ ၆၁ နဲ့ ၂၃၂ မှာက သမ္မတ ၊ ဒုတိယသမ္မတ ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးတွေဟာ နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခုခုရဲ့ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရင် ရွေးချယ်တင်မြှောက် ခြင်းခံရတဲ့နေ့ကစပြီး မိမိ ရာထူး သက်တမ်းအတွင်းမှာ ယင်းပါတီအဖွဲ့အစည်းရဲ့ ပါတီလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုရ လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားတယ်။

အဲဒီပြဋ္ဌာန်းချက်အရ ဆိုရင် ပါတီတစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုပြီး ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရင် ပါတီလုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်ရာရောက်တဲ့အတွက် အခြေခံဥပဒေနဲ့ ဆန့်ကျင်နေတယ်။ သမ္မတ ၊ ဒုတိယသမ္မတ ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးတွေ မဲဆွယ်စည်းရုံးတာမလုပ်ရဘူး လို့ ပြောဆို နေ သူတွေက အဲဒီအချက်ကို ကိုင်ပြီးပြောနေတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ပုဒ်မ ၃၈ မှာ တော့ နိုင်ငံသားတိုင်းသည် ဥပဒေနဲ့အညီ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခွင့် နှင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံပိုင်ခွင့်ရှိသည် လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားတယ်။ ဒီတော့ သမ္မတ ၊ ဒုတိယသမ္မတ ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးတွေဟာလည်း နိုင်ငံသားတွေဖြစ်တဲ့ အတွက် ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ခွင့်ရှိတယ်၊ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်မယ်ဆိုရင် အောင်နိုင်ရေးအတွက် စည်းရုံး လှုပ်ရှားခွင့်ရှိရမယ် ဆိုတဲ့သဘောဖြစ်ပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ဥပဒေ

ဒ့ါကြောင့်လည်း ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ ဥပဒေ (၂၀၁၀) ပုဒ်မ ၇ နဲ့ ပုဒ်မ ၁၇ တွေမှာ သမ္မတ ၊ ဒုတိယသမ္မတ ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးတွေဟာ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ တစ်ရပ်ရပ်တွင် ပါဝင်ရွေးချယ်ခံမည့်သူ ဖြစ်ပါက နိုင်ငံသားတစ်ဦး အား ပေးအပ်ထားတဲ့ အခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၈ (က) မှာပါတဲ့ “ရွေးချယ် တင်မြှောက် ခံပိုင်ခွင့်” မဆုံးရှုံးစေဖို့အတွက် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ကြေညာတဲ့နေ့က စပြီး ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပါတီစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများ နဲ့ နယ်မြေစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများ ကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ် လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။

၂၀၁၅ အငြင်းပွားမှု

၂၀၁၅ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲနီးလာတဲ့အခါမှာ သမ္မတ ၊ ဒုတိယသမ္မတ ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးတွေ စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းလုပ်လို့ရ ၊ မရ ဆိုတဲ့ အငြင်းပွားမှုတွေပေါ်လာတယ်။ အင်န်အယ်လ်ဒီအပါအဝင် အချို့နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူတွေက အခြေခံ ဥပဒေ ပုဒ်မ ၆၁ နဲ့ ၂၃၂ ပါပြဋ္ဌာန်းချက်အရ မလုပ်သင့်ဘူး လို့ ယူဆတယ်။ ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ အဖွဲ့ကတော့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရ အဖွဲ့ဥပဒေမှာခွင့်ပြုထားတဲ့အတွက် လုပ်ဆောင်လို့ရတယ် လို့ ယူဆတယ်။

ဒီလိုနဲ့ နောက်ဆုံး ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က အခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၃၈ နဲ့ ပြည်ထောင်စု အစိုးရ အဖွဲ့ ဥပဒေကို ကိုးကားပြီး ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပါတီစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများ နဲ့ နယ်မြေစည်းရုံး ရေး လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ခွင့်ရှိတဲ့အကြောင်း ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့မှာ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်။

ဒီနေရာမှာ လူအတော်များများ သတိမထားမိတဲ့အဖြစ်အပျက်တစ်ခုဖြစ်သွားခဲ့တယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့မှာ ဦးရွှေမန်း ဥက္ကဌ လုပ်နေတဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ပြည်ထောင်စု အစိုးရ အဖွဲ့ ဥပဒေကို ပြင်ဆင်ဖို့ ဆွေးနွေးခဲ့တယ်။ အဲဒီပြင်ဆင်ချက်က ပြည်ထောင်စုအစိုးရ အဖွဲ့ ဝင်တွေ “ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပါတီ စည်းရုံးရေး လုပ်ငန်း” လုပ်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ စာသား မှာ “ ပါတီ ” ဆိုတဲ့ စာသားကို ဖြုတ်ပြီး“ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်း လုပ်ခွင့်ရှိ သည်” လို့ ပြင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီလိုပြင်ဆင်လိုက်ရင် လက်ရှိ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီဥက္ကဌဖြစ်တဲ့ ဦးသိန်းစိန်နဲ့ ဝန်ကြီး၊ ဒုတိယဝန်ကြီး တွေဟာ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီကို ကိုယ်စားပြုပြီး ရွေးကောက်ပွဲဝင်လို့မရတော့ဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ စည်းရုံးရေး လုပ်ငန်းတွေလုပ်လို့မရတော့ဘူး။ အခြားပါတီတစ်ခု အနေနဲ့လည်း လုပ်လို့မရတော့ဘူး။ တစ်သီး ပုဂ္ဂလိက အနေနဲ့ ပဲ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့ကြောင့် အဲဒီလိုပြင်ဖို့ ကြိုးစားတာကို ပြည်ခိုင်ဖြိုးခေါင်းဆောင်တစ်ချို့နဲ့ ပြည်ခိုင်ဖြိုး လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ချို့က မကြိုက်ဘူး။ တပ်မတော်သားကိုယ်စားလှယ်တွေကလည်း ဆန့်ကျင် တယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ဆုံးမဲခွဲတဲ့အခါမှာတော့ ဦးရွှေမန်းဘက်ကပဲ နိုင်သွားခဲ့တယ်။

သို့သော် အဲဒီဥပဒေပြင်ဆင်ချက်ကို အမျိုးသားလွှတ်တော်မှာဆွေးနွေး၊ လွှတ်တော်နှစ်ရပ် သဘောကွဲလွဲရင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်မှာဆွေးနွေး အတည်ပြု၊ ပြီးရင် သမ္မတဆီပို့ ဆိုတဲ့ အဆင့်တွေ အထိပြီးအောင်မလုပ်နိုင်ဘဲ ရပ်သွားခဲ့တယ်။

ဒါပေမယ့် အစိုးရအဖွဲ့မှာရော၊ ပြည်ခိုင်ဖြိုးခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာပါ ဦးရွှေမန်းဟာ အစိုးရ နဲ့ ပါတီ ညီညွတ်ရေးတည်ဆောက်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲနိုင်အောင်လုပ်ရမယ့်အစား ဦးသိန်းစိန်ကို ဖယ်ရှားပြီး ဥက္ကဌ လုပ်ဖို့အတွက် ပိုအားထည့်နေတယ်လို့ သုံးသပ်မှုတွေပေါ်လာခဲ့တယ်။ ကျွန်တော့်အမြင်အရတော့ နောင်မှာ ဦးရွှေမန်းကို ခေတ္တဥက္ကဌ ရာထူးက ဖယ်ရှားတဲ့အဆင့် အထိ ရောက်ခဲ့ရတဲ့အကြောင်းတွေထဲမှာ ဒီကိစ္စလည်းပါနိုင်ပါတယ်။

၂၀၁၅ ဦးသိန်းစိန် ဆုံးဖြတ်ချက်

တကယ်တော့ သမ္မတ၊ ဝန်ကြီး၊ ဒုဝန်ကြီးတွေ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပါတီစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်း လုပ် ခွင့်ရှိ၊ မရှိ ဆိုတဲ့အချက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အခြေခံဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်နှစ်ခုမှာ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်နေတဲ့ သဘောဖြစ်နေတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံး က ဆုံးဖြတ်တာက အကောင်းဆုံးပါပဲ။

ဒါပေမယ့် လွှတ်တော်နဲ့ ပြဿနာတက်ပြီး အခြေခံဥပဒေခုံရုံးတစ် ခုလုံးနှုတ်ထွက်ရတဲ့ ကိစ္စဖြစ်ပြီးထဲက ခုံရုံးရဲ့ သမာသမတ်ကျမှုနဲ့ လွတ်လပ်မှုအပေါ် သံသယရှိ၊ ရွေးကောက်ပွဲကလည်း နီးနေပြီဆိုတော့ ခုံရုံး အဆုံးအဖြတ်ရယူဖို့ကိစ္စကိ ဘယ်သူမှ မစဉ်းစားတော့ဘူး။

အဲဒီအချိန်မှာ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့်သူ နဲ့ မဝင်မယ့် သူဆိုပြီး နှစ်မျိုးရှိလာပါပြီ။ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်ကတော့မဝင်ဘူး။ ဒုသမ္မတ နှစ်ယောက်က ဝင်မယ်။ ဝန်ကြီးတွေထဲမှာလည်း အများစုက ဝင်ပြိုင်မယ်။ အနည်းစုကမဝင်ဘူး။ ကျွန်တော်ကတော့ မဝင်တဲ့ အထဲမှာပါတယ်

ဒီတော့ သမ္မတဦးသိန်းစိန်က ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလမှာ သမ္မတကနေ စပြီး ဒုတိယ ဝန်ကြီးအဆုံး အားလုံးလိုက်နာရမယ့်အချက်တွေကို အခုလိုသတ်မှတ်ပေးခဲ့တယ်။ ဒါဟာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမ ျှတတဲ့ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စေဖို့အတွက် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များလိုက်နာရမယ့် ကျင့်ဝတ်တွေလို့လည်းပြောလို့ရပါတယ်။

၁။ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်မယ့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေက မိမိ သက်ဆိုင်ရာမဲဆန္ဒနယ်မြေ မှာပဲ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပါတီစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ရမယ်။ အခြားဒေသမှာ မလုပ် ရဘူး။

၂။ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေအနေနဲ့ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီရုံးတွေ၊ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီက ဆောင်ရွက်တဲ့အခမ်း အနားတွေ မတက်ရဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် သူကတော့ ကိုယ်ပြိုင်မယ့် မဲဆန္ဒနယ်မှာ လုပ်ခွင့် ရှိတယ်။ အခြားဒေသတွေမှာမလုပ်ရဘူး။

၃။ ဝန်ကြီးဌာနတွေဟာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က တရားဝင်အကူအညီတောင်းခံတဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး၊ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေကလွဲရင် ကျန်တဲ့ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာကိစ္စရပ် တွေမှာ ပါဝင် ပတ်သက်မှုမပြုရဘူး။

ပြန်ကြားရေး

ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့တော့ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ယောက်က သူ့ယှဉ်ပြိုင်မယ့် မဲဆန္ဒနယ်မြေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်ဆောင်ရင် နိုင်ငံပိုင် မီဒီယာတွေမှာ သတင်းမဖော်ပြဖို့သတ်မှတ်ပေးထားတယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံတော် မူဝါဒတွေ၊ စီမံကိန်းတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့လုပ်ဆောင်ချက်ဆို ရင်တော့ ဖော်ပြလို့ရတယ်။

ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီနဲ့ပတ်သက်ရင်တော့ ကော်မရှင်က ခွင့်ပြုတဲ့လုပ်ဆောင်ချက် ကလွဲရင် သတင်းဖော်ပြခြင်းမပြုဖို့သတ်မှတ်ထားတယ်။ ဥပမာ ပါတီမူဝါဒ ဟောပြောခြင်း

ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ အဲဒီအချက်တွေ အတတ်နိုင်ဆုံးလိုက်နာခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် မိတ္ထီလာ လွင်ပြင်စိမ်းလန်းစိုပြေရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး သမ္မတ မိန့်ခွန်းမှာပါတဲ့ မိတ္ထီလာလွင်ပြင် အစိမ်းရောင်လွှမ်းရမယ်ဆိုတဲ့ စကားကို ကောက်နှုတ်ပြီး သတင်းခေါင်းစဉ်တတ်တဲ့ကိစ္စ မျိုး မှာတော့ ဦးသိန်းစိန်က ခေါ်ယူသတိပေးတာခံရဖူးတယ်။ (အဲဒါကလည်း ခရီးစဉ်သတင်းကို စိစစ် တည်းဖြတ် အတည်ပြုပေးတဲ့ ကျွန်တော့်တာဝန်ပါပဲ။ သတင်းစဉ်က အယ်ဒီတာတွေအပြစ် မဟုတ် ပါဘူး။ )

၂၀၂၀ ဘာလုပ်မလဲ

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့မှာ ပြည်ထောင်စု အစိုးရ အဖွဲ့ဝင်တွေဟာ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပါတီစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများ နဲ့ နယ်မြေစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းများ ကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်လို့ ကြေညာချက်ထုတ်ခဲ့တယ်။ ဒါဟာ ၂၀၁၅ တုန်းက အတိုင်းဆောင်ရွက်တာပါပဲ။

သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်အနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ စည်းရုံးရေး လုပ်ငန်းတွေလုပ်ရမယ်ဆိုတာမျိုးကို ညွှန်ကြားထားတာရှိ၊မရှိမသိရဘူး။ ဒါပေမယ့် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့် နဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ နေပြည်တော် အင်န်အယ်လ်ဒီ ပါတီ ရုံးခွဲ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားကို တက်ရောက်ခဲ့တာကို တွေ့တော့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ အကြိုကာလ မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင် မယ့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေသာ အဲဒီလို အခမ်းအနား မျိုးတက်ခဲ့ရင် ဘယ်လောက်ဝေဖန် ကြမလဲဆိုတာ စဉ်းစားကြည့်မိတယ်။