ဦးတင်အေး နဲ့ ဦးလှသိန်း (၇)

တွေ့ဖို့ခက်တဲ့ ရွေးကော်

ရွေးကောက်ပွဲရက်နဲ့ပတ်သက်လို့ကတော့ ကော်မရှင်က စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့ သတင်း မီဒီယာတွေနဲ့ ဆွေးနွေးပွဲမှာ ရွေးကောက်ပွဲရက်ရွှေ့ဆိုင်းဖို့မရှိဘူးလို့ ပြောလိုက်ပြီ။

ကော်မရှင်က ပြောတဲ့အတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲရက်ရွှေ့ဆိုင်းဖို့မရှိဘူးဆိုရင် လွတ်လပ်ပြီး တရား မ ျှ တတဲ့ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖို့အတွက် မဲရုံ၊ မဲလက်မှတ်၊ ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်မှု၊ မဲရုံဝန်ထမ်း သင်တန်းပေးမှု စတဲ့လုပ်ငန်းစဉ်တွေနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ပါတီတွေ အရပ်ဖက်လူမှု အဖွဲ့အစည်းတွေ ကို တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ လိုအပ်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုအချိန်ထိတော့ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က တွေ့ဆုံပွဲတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး စီစဉ်နေတဲ့သတင်းတွေမတွေ့ရသေး ဘူး။

၂၀၁၅/၂၀၂၀ တွေ့ဆုံမှုများ

ဦးတင်အေးကော်မရှင်ဟာ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲပြင်ဆင်မှုအခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံရေး ပါတီတွေနဲ့ (၁၈) ကြိမ်၊ အရပ်ဖက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ (၂၇) ကြိမ်၊ မီဒီယာများနဲ့ (၂၂) ကြိမ်၊ အစိုးရ ဝန်ကြီးဌာနများနဲ့ (၉) ကြိမ်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တယ်။ အထူးသဖြင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ် မတ်လ နောက်ပိုင်းကစပြီး လစဉ် တွေ့ဆုံခဲ့တယ်။( ရွေး/ကော်၊ ရွေးကောက်ပွဲ အစီရင်ခံစာ၂၀၁၅ စာ၊ ၂၉ နဲ့ စာ ၃၄ ) ။

ဦးလှသိန်းကော်မရှင်နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီ၊ အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်း၊ မီဒီယာတွေ တွေ့ဆုံမှုနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ကော်မရှင်ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာဖော်ပြထားတဲ့ သတင်းတွေကနေ လေ့လာတဲ့အခါ ၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လ တစ်ရက်နေ့ကနေ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံရေးပါတီများ နဲ့ (၄)ကြိမ်၊ အရပ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများနဲ့ (၈)ကြိမ်၊ သတင်းမီဒီယာများနဲ့ (၆) ကြိမ်တွေ့ဆုံ ခဲ့ ကြောင်းလေ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါက ကော်မရှင်က ဦးစီးပြီးလုပ်တဲ့ အစည်းအဝေး အပြင် အခြား အဖွဲ့အစည်းတွေက လုပ်ဆောင်ပြီး ကော်မရှင်က တာဝန်ရှိသူအချို့တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ အလုပ်ရုံ ဆွေးနွေးပွဲတွေကိုပါ ထည့်သွင်းတွက်ချက်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်တွေ တိုင်းဒေသကြီး/ ပြည်နယ်တွေ ကို သွားရောက်တဲ့အခါ သက်ဆိုင် ရာကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲများ၊ အဲဒီဒေသမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနဲ့ စုစည်းတွေ့ဆုံမှုက(၁၅)ကြိမ်တွေ့ရပါတယ်။ဒါကတော့ ကော်မရှင်တစ်ဖွဲ့လုံးနဲ့ပါတီအားလုံး တွေ့ တာ မဟုတ်တဲ့အတွက် ဗဟိုအဆင့်တွေ့ဆုံမှုလို့တော့ ပြောလို့မရဘူး။

ကိုဗစ်ကာလ အွန် လိုင်းနဲ့တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကတော့ စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့ ကော်မရှင်နဲ့ သတင်းမီဒီယာ ကောင်စီတို့ပူးပေါင်းကျင်းပတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့သတင်းမီဒီယာအခန်း ကဏ္ဍ ဆွေးနွေး ပွဲ တစ်ခု ပဲရှိပါတယ်။

ဒီကိန်းဂဏန်းတွေအရ ဆိုရင် ဦးလှသိန်းကော်မရှင်ဟာ ဦးတင်အေး ကော် မရှင်နဲ့ ယှဉ်လိုက်ရင် ပါတီတွေ၊ အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ နဲ့တွေ့ ဆုံတာအတော်နည်းတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

မဲရုံတွေ

၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲရုံတစ်ခုမှာ မဲဆန္ဒရှင် သုံးရာ ကနေ သုံးထောင် အထိ သတ်မှတ်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် လက်တွေ့မဲပေးတဲ့အခါ မဲဆန္ဒရှင်တစ်ထောင်ကျော်တဲ့ မဲရုံတွေမှာ မဲရုံပရိဝဏ်အတွင်း မှာ ရှိတဲ့ မဲပေးမယ့်သူတွေကုန်အောင် ည ၇ နာရီအထိ မဲပေးဖွင့်ခွင့်ပြုခဲ့ရတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေ ရှိခဲ့ တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဦးတင် အေးကော်မရှင်က အနာဂတ်ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ မဲတစ်ရုံမှာ မဲဆန္ဒပေးသူ သုံးရာ ကနေ တစ်ထောင် အထိ ပဲ ထားဖို့ အကြံပြုခဲ့တယ်။ ( ရွေး/ကော်၊ ရွေးကောက်ပွဲ အစီရင် ခံစာ၂၀၁၅ ၊ စာ ၁၃၂)

ဦးလှသိန်းကော်မရှင်အနေနဲ့ မဲရုံတစ်ရုံမှာ မဲပေးနိုင်တဲ့သူ အရေ အတွက်ကို တစ်ထောင့်ငါးရာအထိ ထားမယ်။၂၀၁၅ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲရုံ အရေအတွက် လေးသောင်းကျော်ရှိပြီး ၂၀၂၀ ရွေး ကောက် ပွဲ မှာတော့ မဲရုံအရေအတွက်ငါးသောင်းကျော်ထား မယ်လို့ စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့ သတင်း မီဒီယာနဲ့ဆွေးနွေးပွဲမှာ ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင် ဦးမြင့် နိုင် က ပြောထားခဲ့တယ်။ မဲပေးသူတွေ ကိုဗစ် ရောဂါကူးစက်မှုကာကွယ်ရေးစည်းကမ်းချက်တွေနဲ့အညီမဲပေးနိုင်ဖို့အတွက်မဲရုံ ဧရိယာကို တိုးချဲ့ မယ်လို့ လည်းပြောသွားခဲ့တယ်။

အဲဒီပြောကြားချက်တွေ၊အစီအစဉ်တွေအပေါ် ပြိုင်မယ့်ပါတီတွေ၊ စောင့်ကြည့်မယ်သူတွေ ဘယ်လို မြင်သလဲဆိုတာကိုလည်း ကော်မရှင်က နားထောင်သင့်တယ်။

ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာသူတွေ

လွတ်လပ်ပြီးတရားမ ျှတတဲ့ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖို့အတွက် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့် လေ့လာသူတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကလည်း အရေးကြီးတယ်။ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ လွတ်လပ်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာသူတွေကို ခွင့်မပြုခဲ့တဲ့အတွက် ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ရဲ့ တရားဝင်မှုအပေါ် မေးခွန်းထုတ်တာ၊ ဝေဖန်တာအများကြီးခံခဲ့ရတယ်။

၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ပြည်တွင်း ၅၃ ဖွဲ့၊ ပြည်ပ ၁၅ ဖွဲ့ ၊ သံရုံး ၃၂ ရုံး၊ အာဆီယံ ငါးနိုင်ငံ ၊ အာဆီယံအတွင်းရေးမှူးချုပ် နဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သီးခြားဖိတ်ကြားတဲ့နိုင်ငံများ က ရွေး ကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာမှုကို ပြုလုပ်ခဲ့တယ်။ လူဦးရေအားဖြင့်ဆိုရင် ပြည်တွင်းက ၁၁၃၇၀ ဦး၊ ပြည်ပက ၁၁၅၃ ဦး ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်။ ( ရွေး/ကော်၊ ရွေးကောက်ပွဲ အစီရင်ခံစာ၂၀၁၅ ၊ စာ ၃၂ )

စောင့်ကြည့်လေ့လာတဲ့နေရာမှာ ကာလ တို စောင့်ကြည့်ရေးလို့ခေါ်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ နီးကပ်ချိန် မှ စတင်စောင့်ကြည့်တာနဲ့ ကာလရှည် စောင့်ကြည့်ရေး လေ့လာရေးခေါ်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အကြို ပြင်ဆင်မှုတွေအားလုံးကို စောင့်ကြည့်မှုဆိုပြီး နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ဥရောပသမဂ္ဂ နဲ့ ကာတာစင်တာ ဆို ရင် ကာလရှည်စောင့်ကြည့်မှုကို လုပ်ခဲ့တဲ့အဖွဲ့တွေဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုအခြေအနေအရ ပြည်ပအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ စောင့်ကြည့်လေ့လာ သူတွေ အင်အားအပြည့်လာရောက်ဖို့ဆိုတာလည်းအတော် ခက်သွား ပြီ ။ ပြည်တွင်း စောင့်ကြည့် လေ့လာ သူတွေအနေနဲ့လည်း ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ရေး အတွက် ချမှတ် ထားတဲ့ ခရီးသွားလာမှု ကန့်သတ်ချက်တွေ ကြောင့် အလုပ်လုပ်တဲ့နေရာမှာ အခက်အခဲ တွေရှိ လာမှာသေချာပါတယ်။ ဒီကိစ္စတွေကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းမလဲဆိုတာ ကော်မရှင်က ရှင်းပြ သင့် ပြီ။

မဲရုံသင်တန်းတွေ

၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲကလည်း နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာကျင်းပတယ်။ အဲဒီအချိန်က မဲရုံမှူးတွေနဲ့ မဲရုံဝန်ထမ်းတွေကို သင်တန်းပေးခဲ့တဲ့အခြေအနေကို ပြန်လေ့လာတဲ့ အခါ ခရိုင်အဆင့် သင်တန်း တွေကို အောက်တိုဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ စတယ်။ မြို့နယ်အဆင့်သင်တန်းတွေကို အောက်တို ဘာ ၁၂ ရက်နေ့မှာ စတယ်၊ ရပ်/ကျေးသင်တန်းတွေကို အောက်တိုဘာ ၂၆ ရက်နေ့ မှာ စတယ်။

ဒါ့ကြောင့် ၂၀၂၀ မှာလည်း အောက်တိုဘာ ဒုတိယပတ်ထဲမှာ သင်တန်းတွေစရတော့မယ်။ ၂၀၁၅ နဲ့ မတူတာက ကိုဗစ်ရောဂါကာကွယ်ရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်ဆောင်ရမယ့်အချက်တွေပါ ထည့်သွင်းသင်ကြားရတော့မယ်။ အဲဒီသင်တန်းတွေမှာ ဘာတွေသင်မလဲ၊ မဲရုံအရေအတွက်ပေါ် မူ တည်ပြီး သင်တန်းသားဘယ်လောက်လေ့ကျင့်ပေးရမလဲဆိုတာ ကော်မရှင်က ရှင်းပြရမယ့် အချိန် ရောက်နေပါပြီ။ ဆွေးနွေးမှုတွေကနေ ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ရမယ့်အချက်တွေပေါ်ထွက်လာရင် လည်း သင်တန်းမစမီ အချိန်မီပြင်ဆင်မှုတွေလုပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်တော့တွေ့မလဲ

ကိုဗစ်ဟာ အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့အချက်တွေအပြင် အခြားရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစဉ် တွေ အပေါ်မှာပါ ရိုက်ခတ်မှုတွေအများကြီးဖြစ်စေခဲ့တယ်။ ဒီတော့ ပါတီတွေ၊ အရပ်ဖက် လူမှုအဖွဲ့ အစည်းတွေက ဒီအခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကော်မရှင်နဲ့တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခွင့်ရဖို့တောင်း ဆို တာတွေပေါ်လာခဲ့တယ်။

အခုအချိန်ထိတော့ ကော်မရှင် ဘက်က တုန့်ပြန်မှုမရှိသေးဘူး။ ကိုဗစ်ကာလဖြစ်လို့ ပုဂ္ဂိုလ် ချင်းတွေ့ဆုံလို့မရရင်တောင် အွန် လိုင်းကနေ ဗီဒီယို ကွန်ဖရင့်စနစ်နဲ့ ဆွေးနွေးတာမျိုး လုပ်လို့ရပေမယ့် အဲဒီလိုမျိုးစီစဉ်တာလည်း မတွေ့ရသေးဘူး။

လွတ်လပ်ပြီးတရားမ ျှတတဲ့ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် ကော်မရှင် တစ်ခုတည်းက လုပ် နေလို့မရဘူး။ အစိုးရ အဖွဲ့လက်ခံရင်ပြီးတာပဲလို့လည်း သဘောထားလို့မဖြစ်ဘူး။ ပြိုင်မယ့်သူ တွေ၊ စောင့်ကြည့်မယ်သူတွေ၊ အားပေးမယ့် ပရိသတ်တွေကလည်း ပူးပေါင်းဖို့လိုတယ်။ ဘာတွေ လုပ်သင့်တယ်ဆိုတာ ဆွေးနွေးခွင့်ရှိရမယ်။ ငါ့လှေ ငါထိုး လုပ်ရင် ဘယ်လို ဖြစ်တတ်တယ်ဆိုတာ ၂၀၁၀ မှာတွေ့ခဲ့ပြီးပြီပဲ။

ဦးလှသိန်းကော်မရှင်က ဦးတင်အေးကော်မရှင်နဲ့ ပြိုင်ရမယ့်အစား ဦးသိန်းစိုးကော်မရှင်နဲ့ သွား ပြိုင်နေတာမျိုးတော့ မဖြစ်စေချင်ဘူး။