၂၀၁၆ အလွှဲအပြောင်း (၅)

ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ပထမအကြိမ်စတင်တွေ့တဲ့အချိန်မှာတော့ နှစ်ဘက်လုံးမှာ ပြောဆိုဆွေးနွေးလို့ အဆင်ပြေပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်စိတ်ရှိတယ်လို့ခံစားမိတယ်။ တွေ့တဲ့အခင်းအကျင်းကလည်း ထိုင်ခုံကြီးတွေမျက်နှာချင်းဆိုင်ချထားတော့ နွေးနွေးထွေးထွေးလည်း မရှိလှဘူး။ ( နောက် ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာတော့ အစည်းအဝေးစားပွဲရှည်မှာမျက်နှာချင်းဆိုင်ထိုင်ဆွေးနွေးကြပါ တယ်။ )

ဒါပေမယ့် ဝန်ကြီး ဦးလှထွန်းက မိတ်ဆက်စကားပြောပြီးလို့ ဦးဝင်းထိန် ဘက်က ပြန်ပြောတဲ့ အချိန်မှာပဲ ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့မှာ ဝန်ကြီးဦးလှထွန်းနဲ့ ညွှန်ချုပ် ဦးလှထွန်း နှစ်ယောက်ပါနေ တာဟာ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ၊ ယတြာလုပ်ထားတယ်လို့ထင်ကြောင်း၊ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ သူ အဖေ နာမည်ကလည်း ဦးလှထွန်းဖြစ်ကြောင်း အရွှန်းဖောက်ပြီး ပြောတဲ့အတွက် အားလုံး ရယ်မောပြီး ပေါ့ပေါ့ပါးပါးဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ နှစ်ဖွဲ့ဟာ ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်နေ့ကနေ မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့ ကြားမှာ ငါးကြိမ် တွေ့ ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။ အစည်းအဝေးတစ်ခုနဲ့တစ်ခု ကြားကာလမှာ ညှိနှိုင်းစရာတွေရှိရင်တော့ ဦးဇော် ဌေးနဲ့ ဒေါက်တာမျိုးအောင်ကြားနှစ်ယောက်ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ကြပါတယ်။

နှစ်ဖွဲ့ဆွေးနွေးတဲ့အခါမှာ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆက်ဆံမှုတွေကတော့ အဆင်ပြေပါတယ်။ လုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင် ရာ ကိစ္စတစ်ချို့မှာတော့ စဉ်းစားသုံးသပ်ပုံ ခြားနားတဲ့အတွက် အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးခဲ့ရတာတွေ ရှိပါတယ်။

နှစ်ဘက်ဆွေးနွေးပွဲတွေစတင်တဲ့အချိန်မှာ အင်န်အယ်လ်ဒီဘက်မှာ အစိုးရ အဖွဲ့လုပ်ငန်းစဉ် တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတင်းအချက်အလက်မှားတစ်ချို့ ရှိနေတာ၊ ရုံးလုပ်ငန်း စနစ်ကို နားလည်မှုလွဲနေတဲ့အချက်အချို့ရှိနေတာကို သတိပြုမိတယ်။ ဥပမာ။ ဒုတိယအကြိမ် အစည်းအဝေးမှာ ဦးဝင်းထိန်တို့က အစိုးရ ဝန်ကြီးဌာနတွေမှာ ဖွဲ့စည်းပုံထက်ကျော်လွန်ပြီး ခန့်ထားတဲ့ အင်အား နှစ်သောင်းငါးထောင်ကျော်ရှိနေတယ်လို့ သိရတယ်။ အဲဒီဝန်ထမ်းတွေကို ဘယ်လို လုပ်မလဲ လို့ မေးခဲ့တယ်။

တကယ်တော့ နဝတ/နယက အစိုးရတာဝန်ယူချိန်ကစလို့ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရအထိ ကာကွယ်ရေး၊ ပြည်ထဲရေး ၊ ကျန်းမာရေး နဲ့ ပညာရေးဌာနတွေကိုပဲ ဖွဲ့စည်းပုံအင်အားအပြည့်ခန့်အပ်ခွင့်ပြုပြီး ကျန်တဲ့ဌာနတွေက ဖွဲ့စည်း ပုံအင်အားရဲ့ သုံးပုံနှစ်ပုံပဲ ခန့်အပ်ခွင့်ရတာဖြစ်ပါတယ်။ လက်တွေ့မှာ ဖွဲ့စည်းပုံအပြည့်ခန့်ခွင့်ရှိတဲ့ ဌာနတွေတောင် အင်အားပြည့်အောင် မခန့်နိုင်ပါဘူး။

ဒါ့ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ဘက်က ဖွဲ့စည်းပုံထက် ပိုလ ျှံဝန်ထမ်းနှစ်သောင်းကျော်မရှိကြောင်းနဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ ပြန်ရှင်းပြရတယ်။ သူတို့ဘက်က သံသယရှင်းအောင် ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမပါ ကျန်ဝန်ကြီးဌာနများရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအင်အား၊ လက်ရှိအင်အားတွေကို ပြုစုပေး ခဲ့တယ်။ ဒါ့အပြင် အင်န်အယ်လ်ဒီဘက်က နောက်ခြောက်လအတွင်း အငြိမ်းစားယူဖို့ရှိတဲ့ အတွင်းဝန်၊ ညွှန် ကြားရေးမှူးချုပ် နဲ့ ဦးဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူးတွေရဲ့ စာရင်းလိုချင်တယ်ဆိုလို့ ပြုစုပေးရတယ်။

နှစ်ဘက်ဆွေးနွေးပွဲစတင်တဲ့အချိန်မှာ အစိုးရသစ်က ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနကို ဆက်ထားဖို့ အလားအလာများတယ်ဆိုတာကို ကျွန်တော်သိထားပြီးနေပြီ။ ဒီသတင်းကို ဘယ်သူကိုမှ မပြော ခဲ့ပေမယ့် ဆွေးနွေးပွဲအတွင်းမှာ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သီးခြားကိစ္စတွေကို ထည့်သွင်းဆွေးနွေးခဲ့တယ်။

ကျွန်တော် အဓိက ထားပြောခဲ့တဲ့ အချက်နှစ်ခုကတော့ ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် အသံ ထုတ်လွှင့်ခြင်းလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ဥပဒေ ( ရုပ်သံဥပဒေ) နဲ့ သတင်းအချက်အလက်သိပိုင်ခွင့် ဥပဒေမူကြမ်း ( Right to Information ) ကိစ္စများဖြစ်ပါတယ်။

ရုပ်သံဥပဒေကို ၂၀၁၅ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၈ ရက်နေ့မှာ အတည်ပြုတယ်။ ရုပ်သံဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀၃ ရ ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် အသံလွှင့် ကောင်စီ ကို ဥပဒေအတည်ပြုပြီး ၆ လအတွင်း မှာ နိုင်ငံတော်သမ္မတက ဖွဲ့စည်းပေးရမယ်လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့အတွက် ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး ဖွဲ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် က ဖွဲ့စည်းပေး ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ရုပ်သံဥပဒေအတည်ပြုပြီးချိန်မှာ ကောင်စီဖွဲ့စည်းရေးအတွက် ဦးသိန်းစိန်ကို တင်ပြခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ဦးသိန်းစိန်က ကောင်စီ သက်တမ်းက ငါးနှစ်ဖြစ်တဲ့အတွက် ရွေးကောက်ပွဲပြီး နောက်တာဝန်ယူ မယ့် သမ္မတ နဲ့ အစိုးရက ရွေးချယ်တာက ပိုပြီး ကောင်းပါတယ်လို့ ဆုံးဖြတ် ပေးတယ်။

ဒါပေမယ့် ပြဿနာက ကောင်စီဖွဲ့ရမယ့်နောက်ဆုံးနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက်နေ့မှာ သမ္မတသစ်နဲ့ အစိုးရသစ် မပေါ်ပေါက်သေး ဘူး။ ဒါပေမယ့် လွှတ်တော်အသစ်ကတော့ စပြီ။။ ဒါ့ကြောင့် ဇန်နဝါရီ ၂၆ ဆွေးနွေးပွဲမှာ ကျွန်တော်က ဦးဝင်းထိန် ကို ဒုတိယ အကြိမ်လွှတ်တော်အစမှာ ရုပ်သံဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀၃ ကို ခြောက်လ အစား ကိုးလ သို့ မဟုတ် တစ်နှစ်လို့ ပြင်လိုက်ပါ။ အဲဒါဆိုရင် သမ္မတအသစ်က အေးအေးဆေးဆေး ကောင်စီ ဖွဲ့လို့ရမယ် ၊ ဥပဒေက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ကာလသတ်မှတ်ချက် ကို ချိုးဖောက်ရာ မရောက် တော့ဘူူးလို့ ဆွေးနွေးတယ်။ ဥပဒေကြမ်း နမူနာကိုလည်း ပြုစုပြီး ပေးလိုက်တယ်။

ဒါပေမယ့် ဦးဝင်းထိန်က သူတို့အနေနဲ့ ရုပ်သံမီဒီယာဥပဒေတစ်ခုလုံးပြင်မှာလို့ ဆိုတယ်။ ကျွန် တော်က ဥပဒေပြင်ဆင်တာက အချိန်ယူရမယ်၊ အဲဒီလို မပြင်နိုင်ချိန်အထိ ရုပ်သံဥပဒေ ၂၀၁၅ က အတည်ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ပုဒ်မ ၁၀၃ ကို လိုက်နာဖို့လိုတယ်လို့ ဆွေးနွေးခဲ့တယ်။ နောက်ဆုံး တော့ ပုဒ်မ ၁၀၃ လည်း မပြင်ဖြစ်တော့ဘူး။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ ရုပ်သံဥပဒေပုဒ်မ တစ်ချို့ကို ပြင်ဆင်ခဲ့ပေမယ့် ပုဒ် မ ၁၀၃ ကတော့ ပြင်ဆင်ချက်ထဲမှာမပါဘူး။ ၂၀၂၀ ရွေးကေက်ပွဲပြီးတဲ့အထိ လည်း ရုပ်သံကောင်စီ လည်းမဖွဲ့နိုင်သေးဘူး။

ရုပ်သံကောင်စီသာပေါ်ပေါက်ခဲ့ရင် ပုဂ္ဂလိက ရုပ်သံထုတ်လွှင့်သူတွေက ပြန်ကြားရေး ဝန်ကြီးဌာနဆီကနေ လိုင်စင်ယူဖို့မလိုတော့ဘူး၊ လွတ်လပ်တဲ့ ရုပ်သံ ကောင်စီကပဲ လိုင်စင်ကိစ္စ၊ လှိုင်းနှုန်းကိစ္စ၊ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာကိစ္စတွေကို တာဝန်ယူဆောင်ရွက် သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရုပ်သံ ကောင်စီအခုအချိန်ထိ မဖွဲ့စည်းနိုင်သေးတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော့်မှာ အကြွေးကျန်နေသလို ခံစားရတယ်။

သတင်းအချက်အလက်သိပိုင်ခွင့် ဥပဒေမူကြမ်း ( Right to Information ) က ကျွန်တော်တို့ တာဝန်ယူစဉ်ကာလမှာ ပထမမူကြမ်းအထိပဲပြုစုနိုင်တယ်။ တစ်ချို့ကတော့ ဒီဥပဒေဟာ သတင်း မီဒီယာသမားတွေအတွက်လို့ထင်တယ်။ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီဥပဒေက နိုင်ငံသားအားလုံးရဲ့ အခွင့် အရေးဖြစ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်သိပိုင်ခွင့်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးတဲ့ ဥပဒေ၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု အားကောင်းအောင်လုပ်တဲ့ဥပဒေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရ အနေနဲ့ ဒီဥပဒေကြမ်းကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြီးခဲ့တဲ့ ငါးနှစ်မှာ ပြန်ကြားရေး ဝန် ကြီးဌာနကတော့ ဆက်ရှိနေပေမယ့် သတင်းအချက်အလက် သိပိုင်ခွင့်ဥပဒေကတော့ မူကြမ်း အဆင့်ကနေမတက်တော့ဘူး။

တာဝန်လွှဲပြောင်းရေးအဖွဲ့နှစ်ခုကြားမှာ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးခဲ့ရတဲ့ အကြောင်းအရာတစ် ခုကတော့ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်များ ကိစ္စ နဲ့ဝန်ကြီးအဟောင်း၊ အသစ်တွေကြား တာဝန်လွှဲ ပြောင်းရေးဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတဲ့ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ်ခုက ဆက်စပ်နေတာလည်းဖြစ်ပါ တယ်။

အင်န်အယ်လ်ဒီဘက်ကတော့ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်ဆိုတာ နောက်တက်လာမယ့် ဝန်ကြီးတွေ ကို ချုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ချန်ထားတဲ့သူတွေ လို့ သံသယရှိပုံရတယ်။ ဦးလှထွန်းက ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို ဦးဆောင်အကောင်အထည်ဖော်ရသူတစ်ယောက်ဆိုတော့ အမြဲတမ်း အတွင်းဝန်ခန့်ထားတဲ့စနစ်ဟာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံအများစုမှာရှိတဲ့အကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ၁၉ ၄၈ ခုနှစ်ကနေ ၁၉ ၇၂ ခုနှစ် အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်သစ်ပြောင်းလဲကျင့်သုံးမှုပြုလုပ်တဲ့အချိန်ထိ အတွင်းဝန်စနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြောင်း၊ ဝန်ကြီးတွေပြောင်းတဲ့အခါ ဌာနဆိုင်ရာ ဥပဒေများ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို အတွင်းဝန်များကပဲ တာဝန်ယူရှင်းပြခြင်း၊ အကြံပေးခြင်း လုပ်ရ ကြောင်း စသည်ဖြင့်ရှင်းပြရတယ်။ နောက်ပြီး ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက်မှာ ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး မူဘောင်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုစာတမ်းတွေကိုလည်း လေ့လာနိုင်အောင်ပေးခဲ့ရတယ်။

အတွင်းဝန်ကိစ္စရှင်းပြီးတော့ ဝန်ကြီးအသစ်၊ အဟောင်း ဘယ်လို တာဝန်လွှဲမလဲဆိုတဲ့ ကိစ္စ ဆွေးနွေးရ ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာလည်း နှစ်ဘက်ကြား နားလည်မှုတွေက အတော်ကွာခြား နေခဲ့တယ်။

( ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။ )
ဓာတ်ပုံ MOI

• 

•