လွှမ်းခြုံ မေတ္တာ ည

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂၅ ရက်နေ့က ရွေးကောက်ပွဲ အလွန်ကာလ တင်းမာမှု တွေကြားမှာ ချစ်ခြင်းမေတ္တာတွေ၊ ငြိ်မ်းချမ်းရေးတွေကို မေ ျှာ်လင့်ပြီး ရေးခဲ့တဲ့ အက်ဆေး လေးတစ်ပုဒ်။

xxxx ဖရစ်ဇ်က “ အမေ့ကြောင့် စစ်သားလေး ခုနှစ်ယောက်ဟာ ရန်သူတွေအဖြစ် တွေဆုံခဲ့ပြီး မိတ်ဆွေတွေအဖြစ် လမ်းခွဲနိုင်ခဲ့ကြတယ်။ အမေ က “ လူသားအားလုံး အပေါ် ချစ်ခင်ရမယ်” ဆိုတာ ကျွန်တော့်ကို စံနမူနာပြခဲ့တာပါ ဟု ပြောပြ ခဲ့သည်။

အာဒင်းနိစ်သစ်တောထဲက ခရစ်စမတ်ညလေးမှ ပါဝင်ခဲ့သူတွေအားလုံး ကမ္ဘာကို စွန့်ခွာသွားခဲ့ကြ သော်လည်း သူတို့ ထားခဲ့သည့် မေတ္တာလွှမ်းခြုံခရစ်စမတ်ညလေးကတော့ ထာဝရ ရှင်သန်နေမှာ သေချာပါသည်။

( ကောက်နှုတ်ချက်)

===============================================

လွှမ်းခြုံမေတ္တာည

၁၉ ၄၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ရဲ့နောက်ဆုံးကာလမှာ မဟာမိတ်တပ်တွေ နော်မန်ဒီကမ်းတက်တိုက်ပွဲဆင်နွဲချိန်ထဲက တစ်ချိန်လုံး ဆုတ်ခွာနေရသော ဂျာမန် တပ်တွေ မဟာမိတ်တပ်တွေကို တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။ အာဒင်းနိစ်တန်ပြန်ထိုးစစ် သည် ဟစ်တလာ ၏ နောက်ဆုံးမေ ျှာ်လင့်ချက်လည်းဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာ က ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အစ တွင် အောင်မြင်ခဲ့သည့်အာဒင်းနိစ် ထိုးစစ်လိုပင် မဟာမိတ်တပ်တွေကို အငိုက်ဖမ်းတိုက်ခိုက်ပြီး စစ်ဦးကျွံနေသည့် အမေရိကန် တပ်ဖွဲ့တွေကို ဝိုင်းပတ်ပိတ်ဆို့ ချေမှုန်းရန်၊ ထိုမှ တဆင့် နှစ်ဘက် စစ်ပြေငြိမ်းရေးဆွေးနွေးသည့် အဆင့်ထိ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုကို တိုးချဲ့ရန် ရည်မှန်းခဲ့သည်။

ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့ရက်နေ့မနက် ဂျာမန်ထိုးစစ်ကို စတင်တော့ အမေရိကန်တပ်တွေ အငိုက်မိသွားခဲ့သည်။ ရာသီဥတုဆိုးဝါးနေသဖြင့် အမေရိကန်လေတပ်က အကူအညီမပေးနိုင်၊ အမေရိကန်တပ်တွေ ပြိုဆင်းသွားသည်။ နံမည်ကျော် အမှတ် ၁၀၁ လေကြောင်းချီတပ်မ မှာ ဂျာမန်တပ်တွေ၏ ဝိုင်းပတ်ပိတ်ဆို့ခြင်းကို ခံလိုက်ရသည်။ ဒီဇင်ဘာ ၂၂ ရက်နေ့ မှာ ဂျာမန် တွေက လက်နက်ချဖို့ ရာဇသံပေးတော့ ၁၀၁ တပ်မမှူးက “ မင်းတို့ ရူးနေလား” လို့ အကြောင်း ပြန်ခဲ့သည်။ ဒီလိုနဲ့ တောတောင်ထူထပ်လှသည့် အာဒင်းနိစ်ဒေသမှာ ရှေ့ကို ချီတက်နေတဲ့ ဂျာမန်တပ်တွေ၊ ဖောက်ထွက်ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ ရောထွေးတိုက်ပွဲ ဝင် နေကြသည်။

ထိုကဲ့သို့တိုက်ပွဲတွေကြားထဲမှာ ဂျာမန်အမျိုးသမီးကြီး အယ်လီဇဘက်နှင့် ၁၂ နှစ်အရွယ် သားလေး ဖရစ်ဇ်တို့လည်း ပိတ်မိနေသည်။ ခင်ပွန်းဖြစ်သူက ဂျာမန်တပ်မတော်မှာ စစ်မှု ထမ်းသည်။ ဂျာမန်မြို့ကြီးတွေကို မဟာမိတ်တပ်တွေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တော့ သူ့မိသားစုကို လူသူ ဝေးရာ အာဒင်းနိစ်ဒေသတောတောင်တွေထဲက အမဲလိုက်အိမ်လေးမှာ စစ်ဘေးရှောင်ဖို့ ပို့ဆောင်ထားခြင်းဖြစ် သည်။ လူသူကင်းဝေးရာ တောအုပ်ထဲမှာရှိနေသည့် သူတို့အိမ်လေးက တိုက်ပွဲလမ်းကြောင်းပေါ်မှာမရှိ၊ ဒါပေမယ့် ခပ်ဝေးဝေးက အမြောက်သံ၊ ဗုံးသံတွေက တော့ကြား နေရသည်။

တောအုပ်ထဲက အိမ်လေးမှာ သားအမိနှစ်ယောက်ပဲ ခရစ်စမတ်ညကို တိတ်ဆိတ်စွာဖြတ်သန်း နေရသည်။ ခင်ပွန်းဖြစ်သူလည်း ဘယ်ဆီရောက်နေမှန်းမသိ။ အဲဒီအချိန်မှာပဲ တံခါးခေါက်သံ ကြား လိုက်ရသည်။ တံခါးဖွင့်ကြည့်လိုက်တော့ နှင်းတွေကြားထဲမှာ စစ်သားသုံးယောက်၊ သေသေချာချာ ကြည့်လိုက်တော့ အမေရိကန် စစ်သား တွေ၊ ဒဏ်ရာရထားပုံရသည့် စစ်သားတစ်ယောက်က နှင်းထုကြားမှာ လဲကျနေသည်။

အမေရိကန်စစ်သား တစ်ယောက်က ပြင်သစ်စကားပြောတတ်တော့ ပြင်သစ်စကားတတ်သည့် အယ်လီဇဘက် နှင့် ပြောဆိုဆက်သွယ်လို့ရသည်။ အမေရိကန်စစ်သားတွေက တိုက်ပွဲကြားမှာ လူကွဲလာပြီး သူတို့ တပ်ဖွဲ့ကို လိုက်ရှာနေသူတွေ။ ဒီတစ်ညအတွက်ခဏတာ နားခွင့်တောင်း သည်။ အယ်လီဇဘက်က သူတို့ကို အိမ်ထဲဝင်ခိုင်းလိုက်သည်။ ပြီးတော့ သားဖြစ်သူ ဖရစ်ဇ်ကို ကြက်ခြံ ထဲက ကြက်တစ်ကောင်သွားဖမ်းခိုင်းသည်။ အာလူးခြောက်လုံးပြုတ်သည်။ ကြက်သား ကင်သည်။

ထိုအချိန်မှာပဲ နောက်ထပ် တံခါးခေါက်သံကြားရပြန်သည်။ ဒီတစ်ခါတော့ ဖရစ်ဇ်က တံခါးပြေးဖွင့် သည်။ အိမ်အပြင်မှာ ဂျာမန်စစ်သား လေးယောက်၊ အခြေအနေကို ရိပ်စားမိလိုက်သည့် အယ်လီ ဇဘက်က ချက်ချင်းပြေးလာပြီး ဖရစ်ဇ်ကို အိမ်ထဲဝင်ခိုင်းလိုက်သည်။ ပြီးတော့ တံခါးကို ပိတ်ပြီး ဂျာမန်စစ်သားတွေကို ရင်ဆိုင်လိုက်သည်။

ခေါင်းဆောင်လာသည့် ဂျာမန်တပ်ကြပ်က အယ်လီဇဘက်ကို ပျော်ရွှင်ဖွယ်ရာ ခရစ်စမတ် ညချမ်း ပါဟု သိမ်မွေ့စွာနှုတ်ဆက်သည်။ ပြီးတော့ တပ်ဖွဲ့နဲ့ကွဲလာသည့်အတွက် ဒီတစ်ည နားခိုခွင့်ပေး ဖို့ တောင်းပန်သည်။ အယ်လီဇဘက်က “တည်းလို့လည်းရတယ်။ ညစာလည်းကျွေးပါ့မယ်။ ဒါ ပေမယ့် တဲထဲမှာ မင်းတို့ ကြိုက်မှာမဟုတ်တဲ့သူတွေတော့ရှိတယ်” ဟု ပြောလိုက်သည်။

ဂျာမန်တပ်ကြပ်ရဲ့ မျက်နှာက ချက်ချင်းတင်းမာသွားပြီး အမေရိကန်တွေလားဟု မေးလိုက်သည်။ အယ်လီဇဘက်က “ ဟုတ်တယ်၊ မင်းတို့လိုပဲ လမ်းပျောက်နေတဲ့သူတွေ” ဟုပြောလိုက်သည်။ ပြီးတော့ မိခင်တစ်ယောက်လို “ ဒီလို အခါတော်ညမှာတော့ ပစ်တာ ခတ်တာတွေ မလုပ်ကြပါ နဲ့ ” ဟု အေးဆေးငြင်သာစွာ ပြောလိုက်သည်။ လူငယ်တပ်ကြပ်လေးက ခဏစဉ်းစားပြီး သဘောတူ လိုက်သည်။ အယ်လီဇဘက်က ဂျာမန် စစ်သားတွေကို သေနတ်တွေအပြင်မှာ ထားခဲ့ဖို့ပြော သည်။ ပြီးတော့ အိမ်ထဲဝင်ပြီး အမေရိကန်စစ်သားတွေကို အခြေအနေရှင်းပြသည်။ သူတို့ သေနတ်တွေကို ဂျာမန်တွေလိုပဲ အပြင်မှာ သွားထားဖို့ပြောလိုက်သည်။

ဒီလိုနဲ့ ဂျာမန်စစ်သားလေးယောက် နဲ့ အမေရိကန်စစ်သားသုံးယောက် အယ်လီဇဘက်ရဲ့ အိမ် ပိစိကွေးလေးထဲမှာ ဆုံမိကြသည်။ အားလုံးက ဆယ်ကျော်သက်လေးတွေ၊ ဂျာမန်တပ်ကြပ် တောင်အသက် နှစ်ဆယ့်သုံးနှစ်ပဲရှိသေးသည်။ အစပိုင်းမှာတော့ အခြေအနေက တင်းမာ နေသည်။ တစ် ဖွဲ့ နဲ့ တစ်ဖွဲ့ ခပ်ခွာခွာနေရင်း အကဲခတ်နေကြသည်။ နောက်တော့ မီးလင်းဖိုက အနွေးဓာတ်၊ အယ်လီ ဇဘက်ရဲ့ မိခင်စိတ် နဲ့ ကြက်ကင် နံ့ မွှေးမွှေး တို့ ပေါင်း လိုက် သည့် အခါ အေးစက်တင်းမာမှုတွေ အရည်ပျော်သွားသည်။

ဂျာမန်စစ်သားတွေထဲက တစ်ယောက်က ဆေးကျောင်းသား၊ အင်္ဂလိပ်လို ပြောနိုင်သည်။ သူက ဒဏ်ရာရနေတဲ့ အမေရိကန် စစ်သားကို ပြုစုပေးသည်။ ဂျာမန်တပ်ကြပ်က အမေရိကန်တွေရဲ့ မြေပုံကို ကြည့်ပြီး အမေရိကန် တပ်တွေရှိနိုင်တဲ့နေရာကို လမ်းညွှန်သည်။ အမေရိကန်တွေ သွားဖို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့မြို့ကိုတော့ ဂျာမန်တပ်တွေသိမ်းလိုက်ပြီလို့ အသိပေးသည်။ အမေရိကန်တွေမှာ သံလိုက်အိမ်မြှောင်မပါ တာသိရတော့ သူတို့ သံလိုက်အိမ်မြှောင်တစ်ခုကို ပေးလိုက်သည်။

အစားအသောက်တွေ အသင့်ဖြစ်တော့ ဂျာမန်စစ်သားတွေက သူတို့ပါလာတဲ့ ဝိုင်တစ်ပုလင်း နဲ့ ပေါင်မုန့်နည်းနည်းကို အမေရိကန်တွေကို မ ျှပေးသည်။ ပြီးတော့ အယ်လီဇဘက်က ဦးဆောင်ပြီး ဆုတောင်းသည်။ ကျမ်းစာ ဖတ်သည်။ စစ်ပွဲကြားမှာ ဒီတစ်ညတော့ ငြိမ်းချမ်းစွာနေထိုင်ကြဖို့ ကလေး တွေကို မှာသည်။ ဒီလို နဲ့ ဂျာမန်နှင့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ သူသေကိုယ်သေ တိုက်ပွဲဝင် နေပေမယ့် နှစ်ဘက် စစ်သား ခုနှစ်ယောက် ကတော့ အယ်လီဇဘက်ရဲ့ အိမ်ငယ်လေးထဲမှာ ခရစ်စမတ်ညကို ငြိမ်းချမ်းစွာဖြတ်သန်းခဲ့ကြသည်။ မနက်ရောက်တော့ လက်နက်ကိုယ်စီ ယူ ၊ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ပြီး ကိုယ်တပ်ဖွဲ့တွေ ရှိရာဘက်ကို ခရီးဆက် သွားကြတော့သည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအပြီး နှစ်ပေါင်းလေးဆယ်အကြာ၊ ၁၉ ၈၅ ခုနှစ် အနောက်ဂျာမနီ ခရီးစဉ်မှာ အမေရိကန်သမ္မ ရီဂင်က သူဖတ်ခဲ့ဖူးသည့် အာဒင်းနီစ်တောအုပ်ထဲက ခရစ်စမတ်ညလေး အကြောင်းကို မိန့်ခွန်းထဲမှာ ထည့်ပြောခဲ့သည်။ ရီဂင်က “ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်လေးဆယ်က စစ်မုန်တိုင်း ကြားမှာ အဲဒီလူငယ်လေးတွေဟာ ကိုယ်ပိုင်ငြိမ်းချမ်းတဲ့ကမ္ဘာလေးကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြတယ် ” ဟု ဆိုခဲ့သည်။

အဲဒီအချိန်မှာ အယ်လီဇဘက် နှင့် သူ့ခင်ပွန်းက ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီ။ သားဖြစ်သူ ဖရစ်ဇ် ပဲကျန် တော့သည်။ ဖရစ်ဇ်က ရီဂင်မိန့်ခွန်းကို ကြားပြီးသည့်နောက် ခရစ်စမတ်ညလေးမှာ ဆုံခဲ့ကြ သည့် ဂျာမန်နှင့် အမေရိကန်စစ်သည်တွေကို ပြန်ရှာဖို့ကြိုးစားသည်။ ဘယ်လိုမှ အစအနရှာမရ။

၁၉ ၉ ၅ ခုနှစ်မှာတော့ အမေရိကန် ရုပ်သံအစီအစဉ်တစ်ခုက အာဒင်းနိစ်သစ်တောထဲက ခရစ်စမတ်ညအကြောင်းကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ အဲဒီအစီအစဉ်ကို အကြောင်းပြုပြီး ဖရစ်ဇ် နှင့် အမေရိကန်စစ်သားတစ်ဦးဖြစ်သူ ဖရန့်ဘင့်ခ် တို့ ပြန်ဆုံကြသည်။ ဖရန့်က ထိုခရစ်စမတ် ညလေးအကြောင်းကို အကြိမ်များစွာပြောခဲ့၊ ရေးခဲ့ဖူးသည်။ သူ့ဆီမှာ ထိုအချိန်က သူတို့ သုံးခဲ့ သည့် မြေပုံနှင့် ဂျာမန်စစ်သားတွေပေးလိုက်သည့် သံလိုက်အိမ်မြှောင်ကို အမှတ်တရသိမ်းထားဆဲ ဖြစ်သည်။ ဖရန့်က “ မင်းအမေက ငါတို့ အသက်ကို ကယ်ခဲ့တာ” ဟု ရိုးရိုးလေးပဲ ပြောပြခဲ့သည်။
ဖရစ်ဇ်က နောက်ထပ်အမေရိကန်စစ်သည်သားတစ်ယောက်ကို ရှာတွေ့ခဲ့သော်လည်း ကျန်တဲ့ အမေရိကန်စစ်သည်တစ်ဦးနဲ့ ဂျာမန်စစ်သည်တွေကိုတော့ ရှာဖွေလို့မရတော့။

ဖရစ်ဇ်တစ်ယောက် ဒီဇင်ဘာ ၈ ၊ ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှာကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ သူမကွယ်လွန်မီ အာဒင်းနိစ် သစ်တောထဲ က ခရစ်စမတ်ညနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဖရစ်ဇ်က “ အမေ့ကြောင့် စစ်သားလေး ခုနှစ်ယောက်ဟာ ရန်သူတွေအဖြစ် တွေဆုံခဲ့ပြီး မိတ်ဆွေတွေအဖြစ် လမ်းခွဲနိုင်ခဲ့ကြတယ်။ အမေ က “ လူသားအားလုံး အပေါ် ချစ်ခင်ရမယ်” ဆိုတာ ကျွန်တော့်ကို စံနမူနာပြခဲ့တာပါ ဟု ပြောပြ ခဲ့သည်။

အာဒင်းနိစ်သစ်တောထဲက ခရစ်စမတ်ညလေးမှ ပါဝင်ခဲ့သူတွေအားလုံး ကမ္ဘာကို စွန့်ခွာသွားခဲ့ကြ သော်လည်း သူတို့ ထားခဲ့သည့် မေတ္တာလွှမ်းခြုံခရစ်စမတ်ညလေးကတော့ ထာဝရ ရှင်သန်နေမှာ သေချာပါသည်။

မှီငြမ်း

Christmas at war: A cabin in the Hurtgen Forest by Stephen J. Thorne