ပျောက်စေ ဆရာ

ရုရှား သမ္မတ ပူတင်ရဲ့ ယူကရိန်းစစ်ဆင်ရေးက ၁၈ ရက်ကြာလာပြီ။ နှစ်ဘက်လုံးက ထုတ်ပြန် နေတဲ့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ထိခိုက်သေဆုံးပျက်စီးမှု စာရင်းတွေကို သီးခြားအဖွဲ့အစည်းတွေက အတည်ပြုနိုင်တာမရှိသေးပေမယ့် ရုရှားတပ်တွေ ထင်တိုင်းမပေါက်တာကတော့ သေချာ ပါတယ်။

စစ်ပွဲမစခင်ကတော့ အနောက်နိုင်ငံတွေကတောင် ရုရှားတပ်တွေ ကို ယူကရိန်း တပ်ဖွဲ့တွေ ယှဉ်နိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။ အချိန်တိုအတွင်းမှာ အရေးပါတဲ့ မြို့ကြီးတွေကို ရုရှားတွေသိမ်းပိုက် နိုင် မယ်လို့ သုံးသပ်ပြောဆိုခဲ့ကြတယ်။

ပူတင်ရဲ့ မဟာဗျူဟာကလည်း မြို့တော်ကိယဗ် နဲ့အရေးပါတဲ့ မြို့တွေကို သိမ်းပြီးရင် ယူကရိန်း သမ္မတ ဇယ်လန်းစကီးရဲ့ အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး ရုပ်သေးအစိုးရနဲ့ အစားထိုးမယ်။ ယူကရိန်းကို နေတိုးအဖွဲ့မဝင်ဘဲ ကြားနေ နိုင်ငံ အဖြစ် ထားရှိမယ့် စာချုပ်ချုပ်မယ်။ ယူကရိန်းက နိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းက ခွဲထွက်ဒေသတွေကို သီးခြားနိုင်ငံ အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရမယ် ဆိုတဲ့ ရည်မှန်းချက်ဖြစ်ပုံရတယ်။

ဒါပေမယ့် အခုအချိန်မှာတော့ မြို့တော် ကီယဗ် ကိုသိမ်းနိုင်ရင်တာင် ယူကရိန်းအစိုးရ နဲ့ ပြည်သူ တွေက အလေ ျှာ့ပေးမယ့် ပုံ မမြင်ရဘူး။ ရုရှားစစ်တပ်ဟာ တိုက်ပွဲတွေကို နိုင်ရင်တောင် ယူကရိန်း စစ်ပွဲကို အောင်ပွဲရဖို့ မလွယ်ဘူး။ ယူကရိန်းတစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းနိုင်ရင်တောင် ရုရှားဟာ ကွန်မြူနစ်ခေတ်က ဆိုဗီယက်တပ်ဖွဲ့တွေ အာဖဂန်နစ္စတန်ကို သိမ်းခဲ့စဉ်က အဖြစ်မျိုးနဲ့ ကြုံရမှာသေချာနေပြီ။

စစ်မြေပြင်ထက်ပိုပြီး အခြေအနေဆိုးတာက သံတမန်ရေးနဲ့ စီးပွားရေးစစ်မျက်နှာပဲ။ ရုရှားဟာ သံတမန်ရေးအရ ဘက်ပေါင်းစုံက ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်တာခံနေရတယ်။ နိုင်ငံတကာငွေကြေး စနစ် ထဲကနေ ဖယ်ထုတ်ခံနေရတယ်။

ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ အဓိက ပို့ကုန်ဖြစ်တဲ့ ရေနံ နဲ့ သဘာ၀ ဓာတ်ငွေ့ ရောင်းချမှုတွေကို ပိတ်ပင် အရေးယူမှုတွေနဲ့လည်း ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံက ရုရှားကနေ ရေနံတင်သွင်း ခွင့်ကို လုံးဝပိတ်ပင်လိုက်ပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံက ဒီနှစ်ကုန်မှာ လုံးဝရပ်ဆိုင်းမှာဖြစ်တယ်။ ဥရောပသမဂ္ဂက တော့ ရုရှားကနေ ရေနံ နဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တင်သွင်းမှုကို ၂၀၃၀ မှာ အပြီး ရပ်ဆိုင်းဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတယ်။ ဒါဟာ ရုရှား စီးပွားရေးအတွက် အဓိက ထိုးနှက် ချက်တစ်ခုပဲ။ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ပို့ကုန် ရငွေ ၆၀% က ရေနံ နဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့က နေ ရရှိနေပြီး ရုရှားအစိုးရ ဘတ်ဂျက်ရဲ့ ၃၉ %၊ ဂျီဒီပီရဲ့ ၁၉ % ဟာ ရေနံ နဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ကဏ္ဍ ကဝင်ငွေဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ရေနံ နဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရောင်းချမှုကို ပိတ်ပင်တာဟာ ရုရှားအတွက် ဒုက္ခရောက် သလို ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအတွက်လည်း အခက်အခဲဖြစ်နေတယ်။ အမေရိကန် နိုင်ငံ က သူ့ရေနံလိုအပ်ချက်ရဲ့ ၃%၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံက ၈% ပဲတင်သွင်းတဲ့အတွက် ရေနံတင်သွင်းမှုကို ချက်ခြင်း ပိတ်ပင်လိုက်တဲ့အတွက် ပြဿနာနည်းတယ်။

ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် ၂၇ နိုင်ငံကတော့ ရေနံလိုအပ်ချက်အများစုကို ရုရှားနိုင်ငံကနေ တင်သွင်းနေရတာဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံလိုအပ်ချက်ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ပြောရင် လစ်သူနီးယားနိုင်ငံက ၈၃% နဲ့ အများဆုံးဖြစ်ပြီး စပိန်က ၁၁% နဲ့ အနည်းဆုံးဖြစ်တယ်။ ယူကရိန်းကိစ္စမှာ ရှေ့တန်း ရောက် နေတဲ့ ပိုလန်နိုင်ငံက ၅၈% တင်သွင်းပြီး ဂျာမနီက ၃၀% တင်သွင်းနေရတယ်။

သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဆိုရင် ဥရောပသမဂ္ဂလိုအပ်ချက်ရဲ့ ၃၈% က ရုရှားကနေ တင်သွင်းနေတာ ဖြစ် ပါတယ်။ နိုင်ငံအရပြောရင် ဂျာမနီက နိုင်ငံလိုအပ်ချက်ရဲ့ ၆၇% နဲ့ အများဆုံး၊ အီတလီက ၅၀% နဲ့ ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

အခုတော့ ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံတွေက အရှေ့အလယ်ပိုင်းက ရေနံ၊ LNG တွေနဲ့ အစားထိုးဖို့ လုပ်နေတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံကလည်း ဥရောပသမဂ္ဂကို LNG တိုးမြှင့်ပို့ဆောင်ပေးဖို့ ကမ်း လှမ်းထားတယ်။ ရေတိုကာလအတွက်တော့ ရပ်ဆိုင်းထားတဲ့ ကျောက်မီးသွေး ဓာတ်အားပေး စက်ရုံတွေ ပြန်လည်ပတ်ဖို့ ၊ အနုမြူစွမ်းအင်သုံး ဓာတ်အားပေးစက်ရုံတွေ ပိတ်သိမ်းမယ့် အစီ အစဉ်တွေကို ရွှေ့ဆိုင်းထားဖို့လုပ်နေတယ်။

ရုရှားအတွက် ပြဿနာက ယူကရိန်း ကို သိမ်းနိုင်ရင်တောင် ရေနံ နဲ့ သဘာ၀ ဓာတ်ငွေ့တင်ပို့မှုအတွက် အဓိက အားထားနေရတဲ့ ဥရောပ ဈေးကွက် ပျက်သွားတဲ့ ကိစ္စပဲ။ ရုရှရေနံတင်ပို့မှုရဲ့ ၄၂%၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တင်ပို့မှုရဲ့ ၅၀% နီးပါးက ဥရောပ သမဂ္ဂ ကို တင်ပို့နေရတာဖြစ်ပါတယ်။

ရုရှက တရုတ်နိုင်ငံလို ပို့ကုန်ကဏ္ဍ အမျိုးမျိုးအားကောင်းတဲ့ နိုင်ငံမဟုတ်ဘူး။ ရေနံ၊ သဘာ ဝဓာတ်ငွေ့နဲ့ အခြားသယံဇာတ ဈေးကွက်ကို အားထားရတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် အနောက်နိုင်ငံ တွေရဲ့ စီးပွားရေးဒဏ်ခတ်မှုရဲ့ အကျိုးဆက်က အချိန်ကြာလေ ပိုသိသာလေဖြစ်လာမယ်။

ဒါ့အပြင် ရုရှားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ ထိန်းချုပ်ခံနေရတာ၊ အိမ်ခြံမြေ တွေ၊ ဇိမ်ခံသဘောၤတွေ အသိမ်းခံနေရတာ၊ နာမည်ပျက်စာရင်းသွင်းခံနေရတာကလည်း ပြဿနာ တစ်ခု ဖြစ်နေတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းရှင်အများစုက ပူတင် လက်ထက်မှာ မွေးထုတ်ပေးခဲ့တဲ့ ခရိုနီ တွေဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားပြည်တွင်းမှာ ပူတင် လုပ်ချင်တာ လုပ်နိုင်အောင် တိုက်ရိုက် တစ်မျိုး ၊ သွယ်ဝိုက်ပြီး တစ်ဖုံ အကူအညီပေးနေတဲ့လူတွေလည်း ဖြစ် တယ်။ ဒီလူတွေ အားနည်းလာရင် သူတို့ အလုပ်လုပ်လို့မရရင် ရုရှားစီးပွားရေးကျဆင်းမှု ပိုမြန်မယ်။

တကယ်တော့ သမ္မတ ပူတင်ဟာ သမ္မတယဲလ်ဆင် လက်ထက်မှာ အစစ အရာရာ အားနည်း နေခဲ့တဲ့ ရုရှားနိုင်ငံကို အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်အောင် ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့တာ အမှန်ပဲ။ ဒီအတွက်တော့ အသိအမှတ်ပြုရမယ်။

ဒါပေမယ့် အခုတော့ သူဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့ ယူကရိန်းစစ်ဆင်ရေးကြောင့် ရုရှားနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာမှာ သံတမန်ရေးအရ စီးပွားရေးအရ အမျိုးမျိုးထိုးနှက်ခံရ၊ နိုင်ငံသုံး ငွေ တန်ဖိုးက ဇောက်ထိုးဆင်း၊ လူတွေလက်ထဲရှိတဲ့ ပိုက်ဆံတွေ တန်ဖိုးကျ၊ ဘဏ်တွေ ပြဿနာ တက်၊ ပို့ကုန်ဈေးကွက်ပျက်၊ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ပြန်ထွက်၊ စီးပွားရေး ဒဏ်ခတ်မှု ကြောင့် ခရိုနီ သူဋ္ဌေးတွေ ပြဿနာ တက်၊ တိုင်းပြည် စီးပွားရေးကျ၊ ကုန်ဈေးနှုန်းတက်။ အလုပ်အကိုင်ရှား ဖြစ်နေပြီ။

နောက်ဆုံးတော့ သူ့ကြောင့် အယုတ် အလတ် အမြတ်မရွေး၊ ရန်သူ မိတ်ဆွေ ပြည်သူ အားလုံး ဒုက္ခရောက်နေပြီ။ အရင် ရထားတဲ့ အောင်မြင်မှုတွေ အားလုံး ဆုံးရှုံး မယ့် အခြေအနေဖြစ်နေပြီ။

ရုရှားနိုင်ငံသမိုင်းမှာတော့ သမ္မတ ပူတင်ဟာ ခေတ်သစ်ပျောက်စေဆရာအဖြစ် နာမည်တွင် တော့မယ်ထင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရောဂါ ပျောက်တဲ့ ပျောက်စေ ဆရာတော့မဟုတ် ဘူး အကောင်းမှန်သမ ျှ အကုန်ပျောက်စေတဲ့ ပျောက်စေ ဆရာ။