ဒီမိုကရေစီ နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီ

အခုတလော မကြာခဏ ဖတ်နေရ၊ ကြားနေရတာက “ မြန်မာပြည် ပါတီတွေကများ” ဆိုတဲ့ စကားပဲ။ အဲဒီ စကားနဲ့ ဒွန်တွဲပြီးပါလာတာက အမေရိကန် နဲ့ အင်္ဂလိပ် (ဗြိတိန်) ဆိုရင် နှစ်ပါတီ ပဲရှိတယ်ဆိုတဲ့ စကားပေါ့။ အံ့သြဖို့ကောင်းတာက အဲဒီစကားပြောတဲ့သူအများစုက ကျန်တဲ့ကိစ္စ တွေမှာ အမေရိကန် နဲ့ အင်္ဂလိပ် ဟာ မြန်မာပြည်ကို ဖျက်ဆီးမယ့် ငပွကြီးတွေဆိုပြီး ပြောလေ့ ရှိတဲ့ သူတွေဖြစ်ပေမယ့် အခု ကိစ္စမှာတော့ “အမေရိကန်တောင်မှ ဒီလို” ဆိုပြီး ကိုးကားလာတာပဲ။

ဒီလူတွေက သူတို့လုပ်ချင်တာ၊ ပြောချင်တာကို အထောက်အကူဖြစ်ဖို့အတွက်သာ အမေရိကန်၊ အင်္ဂလိပ် နိုင်ငံရေးစနစ်ကို ကိုးကားနေတာ အဲဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်ကို အတွင်းကျကျ လေ့လာ ထားပုံလည်း မရဘူး။ တကယ်တော့ အဲဒီနှစ်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးပုံစံကို “နှစ်ပါတီစနစ်”လို့ ပြောလို့ မရ ဘူး။ “နှစ်ပါတီကြီးစိုးတဲ့စနစ်” လို့ပြောမှမှန်တယ်။

ပြီးတော့ အဲဒီလို နှစ်ပါတီပဲ ကြီးစိုးနေတယ်ဆိုတာကလည်း ပါတီကြီးနှစ်ခုက နောက်ထပ် ပါတီတွေ ပေါ်မလာအောင် ဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့ ကန့်သတ်ထားပြီး နိုင်ငံရေးအာဏာကို လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားလို့မဟုတ်ဘူး။ အဲဒီနိုင်ငံ တွေမှာပါတီတစ်ခုတည်ထောင်ဖွဲ့စည်းဖို့ အလွန် လွယ်ကူတယ်၊ လူထုထောက်ခံမှုရအောင် စည်းရုံး ဖို့သာ ခက်ခဲတာ။

ဒါ့ကြောင့်အမေရိကန်နိုင်ငံမှာဆိုရင် ပြည်ထောင်စုအဆင့်နဲ့ ပြည်နယ်အဆင့် ရွေးကောက်ပွဲတွေ၊ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ဝင်ပြိုင်နေတဲ့ ပါတီပေါင်း သုံးဆယ်ရှိတယ်။ အမေရိကန် ကွန်မြူနစ်ပါတီ Communist Party of the United States of America (CPUSA) ဆိုတာတောင် ရှိပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်က အကြိမ်သုံးဆယ်မြောက် ပါတီညီလာခံတောင်ကျင်းပခဲ့ သေး တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ ဆိုရင် ရီပတ်ဘလီကင်နဲ့ ဒီမိုကရက်ပါတီကြီးနှစ်ခု အပြင် နောက် ထပ် ပါတီ ၈ ခုကလည်း ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တာကို တွေ့ရတယ်။

ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း ( ဗြိတိန်) နိုင်ငံမှာဆိုရင်လည်း လေဘာပါတီနဲ့ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီ အပြင် နောက်ထပ် ဆယ်သုံးပါတီရှိပြီး အဲဒီထဲက ကိုးပါတီက လွှတ်တော်အသီးသီးမှာ အနည်းဆုံး အမတ် တစ်နေရာတော့ ရွေးချယ်ခံထားရတယ်။ အဲဒါအပြင် ဝေလ ၊စကော့တလန်နဲ့ မြောက်အိုင်ယာ လန် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွေအတွက်ပဲ သီးခြားရပ်တည်လှုပ်ရှားနေတဲ့ပါတီတွေလည်း ရှိသေးတယ်။

အဲဒီလိုပြောတော့လည်း “ဟာ ၊ အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာက အများဆုံးရှိမှ နှစ်ဆယ်ပေါ့။ ငါတို့ ဆီမှာက ကိုး ဆယ်၊တစ်ရာ မလွန်ဘူးလား” လို့ ပြောဦးမယ်။ နိုင်ငံရေးပါတီဆိုတာက နိုင်ငံရေးအယူအဆ ဒါမှမဟုတ် လူမျိုးစုအရေး ဒါမှမဟုတ် အကြောင်းအရာတစ်ခုခု ဥပမာ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး တို့ကို အခြေခံပြီး တည်ထောင်လေ့တာကိုး။ အဲဒီတော့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု ၁၃၅ မျိုးရှိတယ်လို့ ပြောနေတဲ့ နိုင်ငံမှာ လူမျိုးစု တစ်ခုချင်းက သူတို့အခွင့်အရေးကို လွှတ်တော်တွင်းက အကောင် အထည်ဖော်နိုင်ဖို့ ပါတီထောင်မယ်ဆိုရင် ပါတီတစ်ရာကျော်ရှိတာ မဆန်းဘူးလို့ ပြောရမှာပဲ။

တစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။ ပါတီတွေ လွယ်လွယ်နဲ့ တည်ထောင်ခွင့်ပြုတယ်ဆိုပေမယ့် ပါတီထောင်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲမဝင်ဘူးဆိုတာမျိုးတော့ လက်ခံ လို့မရ ဘူးပေါ့။ ဒါ့ကြောင့်လည်း တချို့နိုင်ငံတွေ မှာ ပါတီတစ်ခုအနေနဲ့ အနည်းဆုံးရွေးကောက်ပွဲဝင်ပြိုင်ရမယ့် သင့်တင့်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ် လောင်း အရေအတွက် ကို သတ်မှတ်ထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ တချို့ကလည်း ရွေးကောက် ပွဲမှာ တစ်နေရာမှ မနိုင်ရင် ပါတီအဖြစ် ဆက်လက်ရပ်တည်ခွင့်မပေးသင့်ဘူးလို့ ပြောတာလည်း ရှိ တယ်။ အဲဒီအယူအဆက မမှန်ဘူး။ ဘာ့ကြောင့်လည်းဆိုတော့ ဒီပါတီရဲ့ မူဝါဒကို အခုအချိန်မှာ လူထုက လက်မခံသေးပေမယ့် တစ်ချိန်ချိန်မှာ လက်ခံလာနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးရှိတာကိုး။

ဥပမာအားဖြင့် ဂျာမန်နိုင်ငံက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးပါတီဖြစ်တဲ့ ဂရင်း (Green) ပါတီ ဆိုရင် ၁၉ ၈၀ ပြည့်နှစ်စတင်တည်ထောင်ချိန်က လူထုထောက်ခံမှုမရခဲ့ဘူး။ ဒါပေမယ့် တဖြေးဖြေး နဲ့ လူထုထောက်ခံမှုရအောင် စည်းရုံးနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် ၁၉ ၉ ၈ ကနေ ၂၀၀၅ ခုနှစ်ကာလ မှာ ဆိုရင် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်ပါတီဦးဆောင်တဲ့ ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ အဖွဲ့ဝင်ပါတီဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ရွေးကောက်ပွဲမှာဆိုရင်လူထုထောက်ခံမှု၁၅% ရခဲ့ပြီး ပါတီသမိုင်းမှာ အအောင်မြင်ဆုံး ရွေးကောက် ပွဲဖြစ်ခဲ့တယ်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံက လက်ယာစွန်း အမျိုးသားတပ်ဦး ပါတီဆိုရင်လည်း ဒီလို ဖြစ်စဉ်မျိုးပဲ။

ပါတီနည်းနည်းပဲ ရှိရမယ် ဆိုတဲ့ အယူအဆက မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခုမှ ဆွေးနွေးနေကြပေမယ့် ဒီမိုကရေစီလို့လည်း နာမည်ခံချင်၊ အာဏာကို လည်း လက်မလွှတ်ချင်တဲ့ တတိယကမ္ဘာနိုင်ငံအချို့ က ခေါင်း ဆောင်တွေဟာ ပါတီတွေ နည်းနည်းပဲရှိတာကောင်းတယ် ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ဆွဲကိုင်ခဲ့ တာ ကြာပါပြီ။

ဒီလိုခေါင်းဆောင်တွေက အရည်အချင်းပြည့်ဝတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ပေါ် ပေါက်စေချင်တဲ့ စေတနာ နဲ့ ပါတီတွေနည်းနည်းပဲရှိအောင်လုပ်နေတာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့ စိတ်ရင်းအမှန်က သူတို့ကို စိန်ခေါ် နိုင်မယ့် ပါတီ မျိုးပေါ်မလာစေချင်ဘူး။ အထူးသဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ သူတို့ကို စိန်ခေါ်နိုင်မယ့် ပြိုင်ဘက်ကောင်းပေါ်လာမှာကို မလိုလား ဘူး။ ဒါပေမဲ့ တစ်ဖက်ကလည်း တစ်ပါ တီ စနစ်လို့အပြောခံရမှာကြောက်တယ်။ဒါ့ကြောင့်ပါတီနည်းတာပဲ ကောင်းတယ်လို့ ပြော ပြီး အင်အား ကောင်းတဲ့ ပြိုင်ဘက် ပါတီတွေပေါ်မလာအောင် ၊ ကန့်သတ်ချက်တွေ အမျိုးမျိုးတွေ အသုံးပြုလေ့ ရှိတယ်။

တကယ်လို့ အင်အားကောင်းတဲ့အတိုက်အခံပေါ်လာရင်လည်း နည်းအမျိုး မျိုး နဲ့ ဖြိုခွဲဖို့ ကြိုးစား လေ့ရှိတယ်။ ဒီလို လုပ်ဆောင်တာမျိုးကတော့ ဒီမိုကရေစီ နည်းမှန်လမ်းမှန် ဖွံ့ဖြိုးရေးထက် မိမိ အာဏာတည်မြဲရေးအတွက် ဦးစားပေးတာမျိုးဖြစ်လို့ လက်ခံဖို့ မသင့်ဘူးပေါ့။

တကယ်တော့ ဒီမိုကရေစီကို ကျင့်သုံးတယ်ဆိုရင် နိုင်ငံသားတိုင်းရဲ့ အခြေခံအခွင့်အရေးဖြစ်တဲ့ မိမိ၏ ယုံကြည် ထင်မြင်ယူဆချက်များကို လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရေးသားဖြန့်ဝေခွင့်၊ အဖွဲ့ အစည်း အသင်း အဖွဲ့များ ဖွဲ့ စည်းခွင့် နဲ့ ရွေးကောက်ခံနိုင်ခွင့် တွေကို လေးစားရမှာပါ။ ( မြန်မာ နိုင်ငံရဲ့ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၈ နဲ့ ၃၅၄ မှာလည်း အဲဒီအခွင့်အရေးတွေကို အာမခံ ထား ပါတယ်။)

ဒါ့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖော်ဆောင်မယ်လို့ ပြောရင် ပါတီတည်ထောင်ခွင့်ကို ကန့်သတ် ချက်အနည်းဆုံးနဲ့ ခွင့်ပြုရမှာပဲ။ အဲဒီပါတီတွေ ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်မလား၊ ရွေးကောက် ပွဲ အနိုင်ရမလား ဆိုတာ လူထုက ဆုံးဖြတ်လိမ့်မယ်။ အာဏာရပါတီ ဒါမှမဟုတ် အုပ်ချုပ်သူက ဆုံးဖြတ်ပေးဖို့ မလိုဘူး။ လူတစ်ကိုယ်တစ်မဲ ကျင့်သုံးတဲ့ ဒီမိုကရေစီမှာ ပါတီကြီး၊ ပါတီငယ် မရှိဘူး။ လူထု ထောက် ခံတဲ့ ပါတီနဲ့ လူထုထောက်ခံမှုမရတဲ့ပါတီပဲရှိတယ်။

သို့သော် ဒီမိုကရေစီဆိုတာ ဗဟုဝါဒဖြစ်တော့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေး ဆိုရင် ပါတီစုံ တနည်းအားဖြင့် ပါတီတွေ အများကြီး ပါဝင်လှုပ်ရှားကြ၊ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ကြတာမဆန်းဘူး။ ဒီလိုပါပဲ ပါတီတွေများ တာ ဟာ နိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူအတွက် အကျိုးရှိလား၊မရှိဘူးလားဆိုတဲ့ ငြင်းခုံမှုတွေလည်း ရှိတာလည်း မဆန်း ဘူး။ အရေးကြီးတာက အဲဒီငြင်းခုံမှုတွေရဲ့ နောက်ကွယ်က စေတနာပါပဲ။