ကျွန်တော့်အနားမှာ လာထိုင်တဲ့သူက အသားညိုညို၊ ထောင်ထောင်မောင်းမောင်း၊ လေဒဏ်၊ မိုးဒဏ်၊ ရာသီဥတုဒဏ်တွေကြားမှာ လှုပ်ရှားရုန်းကန်နေရသူမှန်း သိသာတဲ့ အသွင်အပြင်နဲ့၊ အထဲ မှာ စပို့ရှပ်ဝတ်ပြီး အပြင်မှာ ဇစ်တပ်ထားတဲ့ ကော်လံပါဆွယ်တာဝတ်ထားတယ်၊ ဆွယ်တာ ကော်လံမှာအဖြူရောင် အစင်းကြောင်းနှစ်ခုပါတယ် ၊ ပုဆိုးက အစိမ်းပုတ်ရောင်ကွက်စိတ်၊ လက်ထဲ မှာ ကွမ်းထုတ် တစ်ထုတ်နဲ့။ အသက်ကလေးဆယ်ကျော် ( နောက်သူပြောတဲ့ အသက်အတိအကျ က ၄၇ နှစ်) ။
ခရီးသွားတို့ ထုံးစံအတိုင်း ဘယ်ကလာလို့၊ဘယ်သွားမလဲကနေ စကားစတာပေါ့။ ကျွန်တော့် ပုံ ကတော့ ရပ်ဝေးဧည့်သည်မှန်းသိသာနေတော့ ဘုရားပွဲသွားမှာလားလို့မေးတယ်။ သူက ရန်ကုန် ဂိတ်က စီးတာမဟုတ်ဘူး။ ဆားမလောက်ကနေ ဖြတ်စီး လာတဲ့သူ၊ ဟိုင်းကြီးကျွန်းကို သွားမှာတဲ့။ သူ့ဇာတိကဟိုင်းကြီးကျွန်းတဖက်ကမ်းကျောက်ကလပ်ကမ်းခြေရှိတဲ့အလယ်ကျွန်း၊နာဂစ် နောက် ပိုင်း မှ ဟိုင်းကြီးကျွန်း မှာ လာ အလုပ်လုပ်တာ၊ စက်လှေလုပ်ငန်းပေါ့။ ပိုင်ရှင်တော့ မဟုတ် ဘူး၊ အလုပ်သမားပါပဲ။ ကျောင်းကတော့ ကိုးတန်းအထိနေဖူးတယ်တဲ့။
နာဂစ်လို့ ပြောလိုက်တော့ နာဂစ်အကြောင်းရောက်သွားတယ်။ မုန်တိုင်းလာမယ့် အကြောင်း သတိမပေး ဘူးလားလို့ မေးတော့ လိုက်တော့အော်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် မုန်တိုင်းကြီးမယ်၊ လူတွေ ရှောင်ကြလို့ သတိ မပေးဘူး၊ လှေမထွက်ဖို့ သတိပေးတာပဲရှိတယ်၊လူတွေက နှစ်တိုင်း မုန်တိုင်း သတင်းကြားနေကြ ဆို တော့ စိတ်မပူကြဘူးပေါ့လို့ ဖြေတယ်။ ပြီးတော့မှ “ လိုက်အော် တယ်ဆို တာ ကလည်း ခဏပါ၊ မဲပေးဖို့ နှိုးဆော်တာကမှ ပိုများသေးတယ်” လို့ ထပ်ဖြည့်ပြော တယ်။
သူတို့အရပ်ကိုမနက် ၁၁ နာရီလောက်မှာ မုန်တိုင်းစဝင်တယ်။ နေ့လယ် တစ်နာရီလောက်ရောက် တော့လေကအရမ်းပြင်းလာပြီး သစ်ရွက်တွေပါပြတ်ထွက်လာတော့ အခြေအနေမကောင်း တော့ ဘူး ဆိုပြီး ရွာနောက်က တောင်ကုန်းအမြင့်ပေါ် တက်ရှောင်ကြတယ်။ နောက်ရေတက်လာ တယ်၊ ရေတက်တာက မကြမ်းဘူး။ ရေတက်ပြီး တစ်နာ ရီလောက်ကြာတေ့ာ လေကြောင်းပြောင်း ပြီး မြောက်ဘက် ကနေ တိုက်တယ်၊ အဲဒီအချိန်မှာ ရေကလဲ ဝေါက နဲ့ ဆွဲချသွားတယ်။ အဲဒီမှာ အိမ် တွေ၊ သစ်ပင်ကြီး တွေ၊ အိမ်ပေါ်၊သစ်ပင်ကြီးတွေပေါ်မှာ ခိုကပ်နေတဲ့သူတွေ အား လုံးပါသွား တာပဲ လို့ဆက်ပြော တယ်။
သူတို့ရွာကတော့ လူအသေအပျောက်နည်းပေမယ့် အိမ်အားလုံးကုန်သွားတယ်၊ တိုင်ငုတ်တောင် မကျန်ဘူး။ ဘုန်းတော်ပြည့်၊ သဲချောင်း ဘက်က လူတွေက ရှောင်ပြေးစရာ တောင်ကုန်းမရှိ တော့ တစ်ရာ မှာ ခုနှစ်ဆယ်သေတယ်။ သူတို့မိသားစုက တော့ အသက်ရှင်ပေမယ့် ထမင်းစားဖို့ ဇွန်း တောင် မကျန်ခဲ့ ဘူးတဲ့။ အဲဒီနေရာ မှာ စကားခဏရပ်သွားတယ်။ ကြေ ကွဲစရာအတိတ်ကို ပြန်သတိရ နေပုံပဲ။ နောက်တော့မှ လှောင် ရယ် ရယ်တဲ့အသံနဲ့ “မုန်တိုင်းပြီးတော့ စားစရာ မရှိပါဘူးဆို မဲလာ ထည့်ခိုင်းနေလို့ ဥက္ကဋ္ဌကို ခင်ဗျားကြိုက်တာသာ ထည့်ခဲ့ဆိုပြီး မှာလိုက်ရတယ်။” လို့ ပြော တယ်။
နာဂစ်ဖြစ်ပေမယ့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအတွက် ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲကို မုန်တိုင်း ဒဏ်ခံဒေသ တွေက လွဲပြီး ကျန်တဲ့ဒေသတွေမှာ ရက်မရွှေ့ပဲ မူလ အတိုင်း မေလ ၁၀ ရက်နေ့ ကျင်းပတဲ့ ကိစ္စ၊ မုန်တိုင်း ဒဏ်ခံဒေသတွေအတွက် နောက်နှစ်ပတ်အကြာ မေ ၂၄ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပ တဲ့ ကိစ္စက အတော်နာမည်ပျက်ခဲ့တာ အမှန်ပဲ။ ဒါ့ကြောင့်လည်း ကျွန်တော်ရေးတဲ့ “ မြန်မာ့ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနှင့် လက်လွတ်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသော အခွင့်အလမ်းများ ( ၂၀၁၀-၂၀၁၆) စာအုပ်မှာ
“ အဆိုပါဆုံးဖြတ်ကြေညာချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြင်းထန်စွာ ဝေဖန်ခြင်းခံရသည့်အခါ နာဂစ် မုန်တိုင်းကြောင့် ထိခိုက်ခဲ့ရသည့်နေရာများသည် နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်း အနည်း ငယ်သာဖြစ်သဖြင့် ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲကို မရွှေ့ဆိုင်းခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ အစိုးရက ပြန်လည်ဖြေရှင်းခဲ့ရသည်။ xxxxxxx နောင် တွင် ပြည်သူလူထုအများစုက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို နာဂစ်အခြေခံ ဥပဒေ ဟုခေါ်ဝေါ် ခဲ့ကြသည်။ ဤဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့ရသည့် ဦးသိန်းစိန် အတွက်မူ ထို ဆိုးရွားသည့် အတိတ်ပုံရိပ်ကို ပြောင်းလဲပစ်ရန် အစွမ်းကုန်ကြိုးစားရပေဦးတော့မည် ဖြစ်ပေ သည်။” လို့ သုံးသပ်ရေးသားခဲ့တယ်။
သူပြောတဲ့အထဲမှာ မဲပေးတဲ့ အကြောင်းပါလာတော့ ရွေးကောက်ပွဲတွေအကြောင်း စကားစကြည့် တယ်။ ဘာမှ ပြန်မပြောဘူး။ ဒါနဲ့ ကျွန်တော်က ရိုးရိုးသိချင်တာပါ၊ ကျွန်တော်တို့ ရန်ကုန်မှာလည်း ဒါပဲ ပြောနေ ကြ တော့ ခင်ဗျားတို့ နယ်က အကြောင်းလည်း သိချင်တာပါလို့ ပြောရတယ်။ ဒီတော့ မှ သူက “ စကားပြောတာ ကြည့်ပြောနေရတယ်။ စစ်ကြောရေး ပါသွားမှာ၊ ကျွန်တော်တို့ ရွာဘက် တွေမှာတောင် မထင်ရင် မထင်သလို ဖုန်းဖွင့်စစ်တာတွေ ရှိတယ်” လို့ ဆိုတယ်။ ကြောက်ခေတ် ပေကိုး။
တကယ်တော့ သူက ပြည်ခိုင်ဖြိုး အသင်းဘဝမှာ ကျေးရွာစည်းရုံးရေးမှူးဖြစ်ခဲ့သေးတယ်တဲ့၊ နာဂစ် ပြီးတော့ အသင်းမှာမလုပ်တော့ဘူး။ မယုံတော့ဘူး၊ မကြိုက်တော့ဘူးလေ လို့ ပြောတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၁၀ ရွေး ကောက်ပွဲမှာတော့ ပြည်ခိုင်ဖြိုးကိုပဲ မဲထည့်ခဲ့တယ်၊ “ ဘာမှမသိသေးဘူးလေ၊ ဘယ်သူ့ ကို ပေးတယ် ဆိုတာ သိတယ်။ လက်မှတ်မှာ နံပါတ်ပါတယ် ” လို့ ပြောကြတာကိုးတဲ့။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၁၅ ရောက်တော့ အဲဒါမဟုတ်မှန်းသိသွားတဲ့အခါ အင်န်အယ်လ်ဒီ ပဲ ထည့်တယ်။ ၂၀၂၀ မှာ လည်း ဒီအတိုင်းပဲထည့်တယ် တဲ့။ ဒီဘက်မှာတော့ အနီပဲ၊ အစိမ်းနည်းနည်းပဲ လို့ ဆိုတယ်။
၂၀၂၀ မှာ ပြဿနာတက်နေတဲ့ မဲခိုးတယ်၊ မဲမသမာမှုလုပ်တယ်ဆိုတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ခင်ဗျား ဘယ်လို မြင်လဲလို့မေးလိုက်တော့ နည်းနည်းတင်းသွားပုံရတယ်။ “လူတိုင်း ကိုယ်နေတဲ့ ရပ်ကွက်၊ ကိုယ့်ရွာမှာ ဘယ်သူ ဘာဆိုတာ သိကြတာပဲ၊ ဘယ်လိုလုပ်မဲခိုးမလဲ။ မဲရုံထဲမှာ အဖွဲ့ပေါင်းစုံက လူတွေထိုင်ကြည့် နေတာ၊ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာဆို အင်န်အယ်လ်ဒီပါတယ်၊ ပြည်ခိုင်ဖြိုး ပါ တယ်၊ ရခိုင်ပါတီ ပါတယ်။ မဲကော်မတီ ဆိုတာ ရှိတယ်။ ( ရွေးကော်ကို ဆိုလိုတာ)၊ မဲရုံလုံခြုံရေးရှိတယ်။ လုပ်အားပေးဆရာမတွေရှိတယ်၊ မဲပုံးကို ချိတ်ပိတ် ထားတယ်။ မဲရေတော့ လူအားလုံးရှေ့မှာ ပုံး ဖွင့်ပြီး တစ်မဲ ချင်းထုတ်ရေတယ် လေ” လို့ပြောတယ်။
သူက စကားပြောရင်း အသံကျယ်လာလို့ ခရီးသည်တချို့က လှမ်းကြည့်တယ်။ ဒါနဲ့ ထိုင်ခုံတွေ ယူ ပြီး ကားနဲ့ ခပ်ဝေးဝေး ရွှေ့ထိုင်ရင်း ခင်ဗျားပြောတာလည်း မှန်ပါတယ်။ ကျွန်တော်လည်း အဲဒီကိစ္စအပေါ်မှာ ဘဝင်မကျပါဘူးလို့ ပြောရတယ်။
အရှိန်ရသွားပုံရတဲ့သူက ချိတ်ပိတ်ထားတုန်းမဲခိုးထည့်ဖို့ဆိုတာ ဒီအပေါက်ကျဉ်းကျဉ်းလေးထဲကို မဲရာချီပြီး လူမမြင်အောင် ဘယ်လို ထည့်မလဲ။ နှစ်ခါ၊သုံးခါ မဲပေးဖို့ဆိုတာ လက်သန်းမှင်တို့ထား ရင် လေးငါးရက် တောင် မပျောက်ချင်ဘူး၊ ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ဒေသဆိုတာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် သိနေတာ၊ နှစ်ခါထပ်ပေးရင် ပြည်ခိုင်ဖြိုးတို့ ရခိုင်ပါတီ တို့က မဲရုံစောင့်တဲ့သူတွေက ကန့်ကွက်မှာပေါ့။ မဲကွာတာက လေးငါးခြောက်မဲ၊ ဆယ်မဲ ကွာတာမဟုတ်ဘူးလေ။ ရာနဲ့ ၊ ထောင် နဲ့ ကွာတာ၊ ကျွန်တော်တို့ရွာတွေ မပြောနဲ့ ( ) မှာတောင် ပယ်မဲ ရှစ်ဆယ်ကျော်၊ အင်န် အယ်လ်ဒီမဲ နှစ်ရာနီးပါး ထွက်သေးတယ်တဲ့၊ စဉ်းစားကြည့်ပေါ့ လို့ဆက်ပြောတယ်။
သူပြောလို့ အားရတော့ ကျွန်တော့်ကို ခင်ဗျားတို့ကရောလို့မေးတာနဲ့ အင်န်အယ်လ်ဒီဘက်က အိမ်ကွင်း အားသာချက်ကို သုံးတဲ့အတွက် အငြင်းပွားစရာအချက်တွေရှိပေမယ့် အခြေခံဥပဒေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေ အရ ကော်မရှင်မှာပဲ တိုင်တန်းဖြေရှင်းရမယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း တိုတိုနဲ့လိုရင်း ရှင်းပြလိုက်တယ်။
သူကတော့ ကျွန်တော့် အဖြေကို အားရပုံမရဘူး။ စာရင်းမှားတယ်ဆိုတာကတော့ဗျာ၊ ကလေး ကျောင်း သွား အပ်ရင်တောင် အဖေနာမည်မှားလို့ လိုက်ပြင်ရသေးတာပဲ၊ မဲခိုးတာမှမဟုတ်တာ၊ အခုတော့ မဆီမဆိုင် တွေ လုပ်လိုက်တော့ အားလုံး ကသိကအောက်တွေ ဖြစ်ကုန်ရော၊ ကျွန်တော် ဒီလောက်ပြောရင် ခင်ဗျား ပိုသိ ပါတယ်။ မြို့ကလာတာ ပဲ လို့ ဆိုတယ်။
ဒီတစ်ခါတော့ သူ့စကားနောက်မလိုက်နိုင်တော့ဘူး။ “ ပိုသိလေ၊ ပိုခက်လေပဲဗျ၊ ခင်ဗျားပြောသလို ပဲ စကား ပြောတာ ကြည့်ပြောနေရတယ်” လို့ ပြောရင်း စကားဝိုင်းကို သိမ်းလိုက်ရတယ်။