ငါးထပ်ကြီးဘုရား

ဒီနေ့ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၃ ခုနှစ်၊ တန်ခူးလဆန်း ၁၁ ရက်၊ ၁၁ -၄-၂၀၂၂ မှာ ငါးထပ်ကြီး ဘုရားကို ဖူးမေ ျှာ်ခဲ့ပါတယ်။

ငါးထပ်ကြီးဘုရားရဲ့ ဘွဲ့အမည်အပြည့်အစုံက “ မဟာသကျ အတုလ မာရ်အောင်ဘုရား” ဖြစ်ပါတယ်။

ငါးထပ်ကြီးဘုရားရာဇဝင်စာအုပ်မှာ ငါးထပ်ကြီးဘုရားလို့ ခေါ်တာဟာ မင်းရဲရန္တမိတ် ( ၁၀၁၀ – ၁၀၂၃) တည်ထားကိုးကွယ်တဲ့ စစ်ကိုင်းမြို့ ငါးထပ်ကြီးဘုရား ရုပ်ပွားတော်ကြီး ရဲ့ ပုံတော်ကို မှီငြမ်း ပြုပြီး တည်ထားတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ရေးထားပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ဝါးငါးပြန် ငြမ်းထိုးရ လို့ ငါးထပ်ကြီးလို့ခေါ်တာက စစ်ကိုင်း ငါးထပ်ကြီး ဖြစ်မယ်ထင်တယ်။

ငါးထပ်ကြီးဘုရားဟာ ကိုးထပ်ကြီး ဘုရားလိုပဲ အင်္ဂလိပ်ကိုလိုနီခေတ်မှာ ပုဂ္ဂလိက အလှုရှင် တစ်ဦး တည်းက တည်ထားလှုဒါန်းတာဖြစ်ပါတယ်။

ငါးထပ်ကြီးဘုရားကို တည်ထားတဲ့ နှစ်က သက္ကရာဇ် ၁၂၆၂ ခုနှစ်၊ ၁၉၀၁ ခုနှစ် ဖြစ်တဲ့အတွက် ကိုးထပ်ကြီးဘုရား (၁၂၆၇ ခုနှစ် ) ထက်စောပါတယ်။ ငါးထပ်ကြီးဘုရားတည်ပြီးတဲ့အချိန်မှာ အောက်မြန်မာပြည်မှာ အကြီးဆုံး အုတ်အင်္ဂတေနဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ ရုပ်ပွားတော်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဉာဏ် တော် ၅၉ ပေရှိပါတယ်။

ငါးထပ်ကြီးဘုရားရဲ့ ဘုရားဒါယကာ၊ ဒါယိကာမတွေက ဦးဘိုးအောင် နဲ့ဒေါ်စိမ်းရင် တို့ ဖြစ်ပါ တယ်။ ဘုရားတည်တဲ့အချိန်မှာ သူတို့ နှစ်ယောက်လုံးက အသက် သုံးဆယ်ကျော်ပဲ ရှိသေး တယ်။ ဦးဘိုးအောင်က အထည်အလိပ်ကုန်သည်ဖြစ်သလို ရွှေတိဂုံဘဏ္ဍာတော်ထိန်းအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ဖူးတယ်။ ဗြိတိသ ျှ အစိုးရက ခန့်အပ်တဲ့ သမာဓိ မြို့တော်ဝန်အဖြစ်လည်း တာဝန် ထမ်းဆောင်ဖူးတယ်။

ဂန္ဓကုဋိ တန်ဆောင်းထဲမှာ အလှုရှင် ဘုရားဒါယကာ ဦးဘိုးအောင် နဲ့ ဒါယိကာမ ဒေါ်စိမ်း ရင်တို့ ရဲ့ ဓာတ်ပုံချိတ်ထားတယ်။ ဦးဘိုးအောင်ရဲ့ တစ်ကိုယ်လုံးပုံလည်း ရှိတယ်။ ရှေးမြန်မာဝတ်စုံ များနဲ့ ပီဘိ ရှေးမြန်မာလူကြီးလူကောင်းပုံပါပဲ။ ဦးဘိုးအောင်တို့ ဇနီးမောင်နှံဟာ သူ့ခေတ် သူ့အခါက ထိပ်ထိပ်ကြဲ ဇနီးမောင်နှံဖြစ်ပုံရပါတယ်။

ဘုရားဒါယကာ ဦးဘိုးအောင် ရဲ့ မိဘနှစ်ပါးဖြစ်တဲ့ ဦးဘေကြီးနဲ့ ဒေါ်အုန်းခိုင်တို့က သက္ကရာဇ် ၁၂၅၄ ခုနှစ် မှာ ရွှေတိဂုံစေတီ တော် အရှေ့ဘက် အရှေ့တောရ မှာ သီတင်းသုံးနေတဲ့ ဆရာတော်ကြီး ဦးအာသဘ ကို ဘုံငါးဆင့်ရှိတဲ့ အတုလရတနာ မဟာမင်္ဂလာဘုံကျော် ကျောင်း ကို ဆောက်လုပ်လှုဒါန်းတယ်။ အဲဒီကျောင်းကို တိုင်တစ်ရာကျောင်းလို့ခေါ်ကြတယ်။ အခုထိ ရှိ သေးတယ်။ ဒါပေမယ့် အဆောက်အဦအစိတ်အပိုင်းတစ်ချို့ပျက်စီးသွားတဲ့ အတွက် တိုင် ၇၂ တိုင်ပဲ ရှိတော့တယ်လို့ မှတ်တမ်းတစ်ခုမှာ တွေ့တယ်။ အဲဒီကျောင်းတိုက်ကြီးကို အခုအချိန်မှာ ငါးထပ်ကြီးကျောင်းတိုက်လို့ သိကြ ပေမယ့် တကယ်ကတော့ ငါးထပ်ကြီးဘုရားမတည်ခင်ထဲက ရှိခဲ့တဲ့ ကျောင်းတိုက်ဖြစ်ပါတယ်။

ဆရာတော်ကြီး ဦးအာသဘ ဟာ၁၂၅၅ ခုနှစ်မှာ သာသနာပိုင်ဆရာတော် က ရန်ကုန်မြို့ အပါအဝင် ဟံသာဝတီ နယ်လေးရပ် အတွင်းမှာ သာသနာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကိစ္စ များကို စီရင်ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့အတွက် ဂိုဏ်းအုပ်အဖြစ်တာဝန်ပေးခြင်း ခံရတဲ့အပြင် ၁၂၇၆ ခုနှစ်မှာ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ ဘွဲ့ဆက်ကပ်ခြင်း ခံရတဲ့ ဆရာတော်ကြီးဖြစ်ပါတယ်။

မိဘတွေက ကျောင်းဆောက်လုပ်လှုဒါန်းပြီး ရှစ်နှစ်အကြာ ၁၂၆၂ ခုနှစ် မှာ သားဖြစ်သူ ဦးဘိုးအောင်က ဆရာတော်ကြီးကို ခွင့်တောင်းပြီး ဆရာတော်ကြီးရဲ့ ကျောင်းအရာမ်မြေအတွင်းမှာ ငါးထပ် ကြီး ဘုရား ရုပ်ပွားတော်ကြီးကို တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ရုပ်ပွားတော်ကြီး ကို ဦးစီးတည်ထားတဲ့သူက ဆရာဉာဏ်တဲ့။ ဘုရားဒါယကာ ဦးဘိုးအောင်က ဆရာဉာဏ်ကို စစ်ကိုင်း မြို့အထိ ခေါ်သွားပြီး စစ်ကိုင်းငါးထပ်ကြီး ဘုရား ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်ကို နမူနာယူပြီး တည်ဆောက်စေ ခဲ့တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ဘုရားတည်ကျောက်စာမှာတော့ ဘုရားတည်ဖို့အတွက် ငွေသားဒင်္ဂါးရေ လေး သောင်းရှစ်ထောင့် ငါးဆယ် သုံးစွဲခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားတယ်။ ဘုရားတည်တဲ့အချိန်က အခုလို သံတန်ဆောင်း မဟုတ်ဘူး။သစ်သားကျောင်းတော်ကြီးဖြစ်ပါတယ်။ ကာလကြာမြင့်ပြီး အဆောက်အဦများ ပျက်စီး လာတဲ့အတွက် ၁၉၆၃ ခုနှစ်မှာ လက်ရှိမြင်တွေ့နေရတဲ့ သံတန်ဆောင်းအဖြစ် ပြင်ဆင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဂန္ဓကုဋိတိုက်ထဲမှာ ခေါင်းလောင်းကြီးတစ်လုံးလည်းရှိတယ်။ ဒီခေါင်းလောင်းကြီးကို ဘုရား တည်ပြီး လေးနှစ်အကြာ ၁၂၆၆ ခုနှစ်မှာ ဘုရားအလှုရှင် ဦးဘိုးအောင်၊ ဒေါ်စိမ်းရင် နဲ့ အလှုရှင် များစုပေါင်းသွန်းလုပ်ခဲ့ပြီး ကြေးချိန် ငါးထောင်၊ အမြင့် ရှစ်တောင်၊ လုံးပတ် ဆယ်တောင် တစ်မိုက်၊ အချင်းလေးတောင် လေးသစ်ရှိတယ်။ ခေါင်းလောင်းစာမှာ “ ဓမ္မ ဆောက်ဆူး ဖြည့်ဆီးဆူးလ ျှက် အထူးအကျိုးဆောင် မောင်ဘိုးအောင် နှင့် ယခေါင်ရေစက် သွေမကွက်ဘဲ ရွှေထက် စိန်စီ ရှိန်ရတီ နှင့် သိင်္ဂ ီ လှသွင် မစိန်းရင်တို့ ” ( မူရင်းသတ်ပုံအတိုင်း) ဆိုပြီး ဖွဲ့နွဲ့ထားတာ နှစ်သစ်ဖို့ ကောင်းလှပါတယ်။

ငါးထပ်ကြီး ရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ နောက်ဘက်မှာ ဂန္ဓကုဋိ တိုက်နဲ့ ဆက်နေတဲ့ တန်ဆောင်း တစ်ခု ရှိတယ်။ အလှုရှင်ကို အစွဲပြုပြီး ဒေါ်သော့ တန်ဆောင်းလို့ ခေါ်တယ်။ တန်ဆောင်းတိုင် တွေက ရှေးမှန်စီလက်ရာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ပန်းခြူးပန်းနွယ်လက်ရာတွေနဲ့ ရုပ်တုတွေက ဇာတ် ကြီးဆယ်ဘွဲ့ ကို သရုပ်ဖော်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ပိတ်ထားတဲ့အတွက် အထဲတော့ ဝင်ကြည့်လို့ မရဘူး။

နောက်ထပ် ထူးခြားချက်တစ်ခုကတော့ ရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီးရဲ့ သစ်သားတံကဲတော်ကြီး ဖြစ် ပြီး မြန်မာနိုင်ငံက ဘုရားဆင်းတုတော်တွေမှာ ရှိတဲ့ သစ်သားတံကဲတော်တွေထဲမှာ အကြီးဆုံး ဖြစ် ပါတယ်။ ဒီတံကဲတော်ကတော့ ရှေးလက်ရာမဟုတ်ပါဘူး။ ၁၉ ၉ ၆ ခုနှစ် ဘက်စုံမွမ်းမံ ပြင်ဆင် ရေးပြုလုပ်ချိန်မှာ ထုလုပ်တပ်ဆင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မှတ်တမ်းများအရ ကျွန်းသား ၂၄ တန်ကျော်သုံးခဲ့ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ငါးထပ်ကြီး ဘုရားဟာ ငါးထပ်ကြီးကျောင်းတိုက်မြေထဲမှာရှိတဲ့အတွက် ငါးထပ်ကြီး ဆရာ တော်အစဉ်အဆက်က တာဝန်ယူစောင့်ရှောက်ခဲ့ပြီး ၁၉ ၈၁ ခုနှစ်ရောက်မှ ဂေါပက အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းတာဝန်လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပါတယ်။

ငါးထပ်ကြီးဘုရားအနီးမှာ ကုန်းဘောင်မင်းဆက် ဆွေတော်မျိုးတော်တွေ သင်္ချ ိုင်း ရှိတယ် လို့ မှတ်သားဖူးတယ်။ မေးကြည့်တော့ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေထဲက ဖြတ်ပြီး ဆယ်မိနစ်လောက် သွားရမယ်လို့ ပြောတယ်။ အချိန်မရလို့ မသွားခဲ့ရဘူး။