ye htut

သူငယ်ချင်းနှစ်ယောက်ဆွေးနွေးခန်း ( ၁၂)

သူငယ်ချင်း – ထိုင်းအခြေခံဥပဒေအကြောင်းမင်းရေးတာ ငါတော့ လက်မခံဘူး။ ဒီမိုကရေစီမှာ တစ်ပါတီတည်းက အပြတ်အသတ်နိုင်သွားရင် ထင်ရာလုပ်တဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေရှိတယ်ဆို တာ ငြင်းလို့မရဘူး။ သက်ဆင် ကိစ္စပဲကြည့်ပေါ့။ ဒါ့ကြောင့် အများစုရတဲ့ပါတီက ထင်ရာလုပ်လို့မရအောင် ထိန်းချုပ် မှု၊ ကန့်သတ်မှုတွေ ရှိရ မယ်။ ကျွန်တော်- ဒီမိုကရေစီမှာ အများစုနိုင်တဲ့ ပါတီက ထင်ရာစိုင်းတာမဖြစ်အောင် ထိန်းချုပ်မှု တွေ ရှိရမယ်ဆိုတာ အမှန်ပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီထိန်းချုပ်မှုဆိုတာက လွတ်လပ်တရားမ ျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်၊ လွတ်လပ်တဲ့ တရား စီရင်ရေး၊လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်၊ ဘက်လိုက်မှုမရှိဘဲအရည်အချင်းပြည့်ဝတဲ့နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းစနစ်၊ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေး နဲ့ ရပိုင် ခွင့်တွေကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ ဥပဒေ စတာတွေနဲ့ လုပ်ရတာ။ တစ်ယောက်၊ တစ်ဖွဲ့က ငါတို့က ပိုသိ၊ ပိုတတ်၊Continue reading “သူငယ်ချင်းနှစ်ယောက်ဆွေးနွေးခန်း ( ၁၂)”

ထိုင်းနိုင်ငံရေး နဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် အနန်

အနန် ပန်ရာရချွန် ( Anand Panyarachun) ဆိုတာ ထိုင်းနိုင်ငံ ၁၉ ၉ ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက်နေ့ စစ်တပ်အာဏာသိမ်း မှုနဲ့ Black May လို့ နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားခဲ့တဲ့ ၁၉ ၉ ၂ မေ ၁၇သွေးချောင်းစီးမှုကြီးနောက်ပိုင်းတွေမှာ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် နှစ်ကြိမ်တာဝန်ထမ်း ဆောင် ပြီး အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းပေးခဲ့ရသူဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံသမိုင်းမှာ ဒီမို ကရေစီ အကျ ဆုံး လို့ထင်ရှားတဲ့၁၉၉၇ခုနှစ် အခြေခံဥပဒေကို ရေးဆွဲရာမှာ ခေါင်းဆောင်ခဲ့သူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ( အဲဒီအခြေခံ ဥပဒေကို ၂၀၀၆ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု အပြီးမှာဖျက်သိမ်းခဲ့တယ်။ ) သူက နိုင် ငံရေး ခေါင်းဆောင်မဟုတ်ဘူး။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနContinue reading “ထိုင်းနိုင်ငံရေး နဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် အနန်”

သူငယ်ချင်းနှစ်ယောက် ဆွေးနွေးခန်း (၁၁ )

သူငယ်ချင်း – ထိုင်း နဲ့ ငါတို့ဘာကွာလဲ။ ကျွန်တော်- ထိုင်းက သူ့အတိုင်းအတာနဲ့ သူစားတယ်။ လောဘ မကြီးဘူး။ အတိုင်း အရှည် သိတယ်။ ငါတို့ဆီကတော့ အကုန်စားတယ်။ အသားဟင်း၊ ထမင်း၊ ဟင်းချို ၊ အစိမ်း ကြော်၊ ငါးပိရည်၊ တို့စရာ၊ ဘာမှ မချန်ဘူး။ စားနေရင်းနဲ့ အချိုပွဲကိုတောင် လှမ်းပြီး မျက်စောင်းထိုးလိုက်သေးတယ်။ သူငယ်ချင်း – မင်း ဘာတွေပြောနေတာလဲ။ ကျွန်တော် – ထိုင်း အစားအစာအကြောင်းလေ။ ဤတွင်တစ်ခန်းရပ်

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၂၃ (၃)

၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေအကြောင်းမဆွေးနွေးခင် ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ အမတ်နေရာ အများ ဆုံးအနိုင်ရခဲ့တဲ့ Move Forward ပါတီ အကြောင်း သိထားဖို့လိုပါတယ်။ ဒီပါတီက ၂၀၁၉ ရွေး ကောက်ပွဲမှာ အမတ် ၈၁ နေရာ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ Future Forward ပါတီကို အမွေဆက်ခံထား တာပါ။ Future Forward ပါတီကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ လူငယ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ထာနာထွန် (Thanathorn Juangroongruangkit ) ဦးဆောင်ပြီးတည်ထောင်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီအချိန်မှာ ထာနာထွန်က အသက် လေးဆယ် ပဲရှိသေးတယ်။ Future Forward ပါတီက ထိုင်းနိုင်ငံရေးအစဉ်အလာတွေကို ဖောက် ထွက်ပြီး တည်ထောင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အစဉ်အလာအားဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံရေးပါတီတွေက နန်းတော် ဒါမှမဟုတ် စစ်တပ် ဒါမှမဟုတ် စီးပွား ရေးContinue reading “ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၂၃ (၃)”

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၂၃ (၂)

ထိုင်းအခြေခံဥပဒေ ၂၀၁၇ ဟာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ ဝန်ကြီးချုပ် ယင်လတ်အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး အာဏာ သိမ်းခဲ့တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်နဲ့ အမျိုးသားငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကောင်စီ National Council for Peace and Order (NCPO) ကဦးဆောင်ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ အခြေခံဥပဒေ ဖြစ် ပါတယ်။ တကယ်တော့ ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှာ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်က တစ်နှစ်အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ်လို့ ကတိပေးခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခြေခံဥပဒေအသင့်မဖြစ်သေးလို့ ဆိုပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ၂၀၁၇ နှစ်လယ်၊ ၂၀၁၇ ဒီဇင်ဘာ၊ ၂၀၁၈ နိုဝင်ဘာ နဲ့ ၂၀၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ လတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ်လို့ အကြိမ်ကြိမ်ရက်ရွှေ့ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံး ၂၀၁၉ ခုနှစ်Continue reading “ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၂၃ (၂)”

ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၂၃ (၁)

ပြီးခဲ့တဲ့မေလ ၁၄ ရက် ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘုရင်နဲ့ စစ်တပ်ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ပရာယွတ်ရဲ့ ပါတီ အမတ် နေရာ ရရှိမှု အဆင့်ငါးနေရာကို ရောက်သွားပြီး ထိုင်းနိုင်ငံရေး လောကမှာ လူငယ်တွေ ဦးဆောင်တဲ့ Move Forward party ပါတီက ထိပ်ဆုံးနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ဟောင်းသက်ဆင်ရဲ့ သမီးဦးဆောင်တဲ့ ဖွေ့ထိုင်း( Pheu Thai )ပါတီက ဒုတိယအမတ်နေရာ အများဆုံးပါတီဖြစ်လာတယ်။ ပြီးတော့ ဒီပါတီတွေက နိုင်ငံရေးမှာထိုင်းစစ်တပ် ပါဝင်နေတဲ့ အနေ အထားကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲမယ်ဆိုပြီး ကြွေးကြော်ထားတဲ့ပါတီတွေလည်း ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဒီရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အပေါ် စစ်တပ်က ဘယ်လို တုန့်ပြန်မလဲဆိုတာကို ထိုင်းပြည်သူတွေရော၊ နိုင်ငံတကာကပါ စိတ်ဝင်စားနေကြတယ်။ ဒါပေမဲ့အခုရွေးကောက်ပွဲအကြောင်းကို မပြောခင် လက်ရှိ ထိုင်းအခြေခံဥပဒေပေါ်ပေါက်လာပုံနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ပရာယွတ်အာဏာရလာပုံအကြောင်းသိထားရင်ပိုကောင်းပါတယ်။ပရာယွတ် အကြောင်း ပြောရင်Continue reading “ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၂၃ (၁)”

သာမိုင်းခမ်း (၇)

သာမိုင်းခမ်းရွာရဲ့ ရှေးဟောင်းစေတီတွေရှိတဲ့နေရာက မွေတော်တောင်ဖြစ်ပါတယ်။ သာမိုင်း ခမ်းရွာ အဝင်မှာ သာမိုင်းခမ်းမွေတော်ကျောင်းသို့ လို့ရေးထားတဲ့ လမ်းညွှန်ဆိုင်းဘုတ် ရှိပါတယ်။ အဲဒီ လမ်းအတိုင်းသွားရင် မွေတော်တောင်ကို ရောက်ပါတယ်။ သာမိုင်းခမ်းမြို့ စည်ကားချိန်က ဘုန်း ကြီးကျောင်းလေးကျောင်းရှိခဲ့ပေမယ့် အခုတော့ အပေါ် ကျောင်း လို့ ခေါ်တဲ့ ကျောင်းတစ်ကျောင်း ပဲ ရှိတော့တယ်။ မွေတော်တောင်ပေါ်စတက်တာနဲ့ ပထမဆုံးတွေ့ရတာက ကံကော်တစ်ထောင်ထိုင်တော်မူ ရုပ်ပွား တော်များဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရုပ်ပွားတော်တွေက ရှေးလက်ရာမဟုတ်ပါဘူး။ မွေတော်ကျောင်းဆရာ တော်နဲ့ အနန္တမေတ္တာ သာသနာပြု ပရဟိတ မိသားစု တို့ရဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ တည်နေတာဖြစ်ပြီး ဒီနှစ် ဇန်နဝါရီလ အထိ အဆူ ၁၅၀ ပြီးပြီလို့သိရပါတယ်။ ကံ့ကော်တစ်ထောင် ဘုရားတွေကို လွန်သွား တဲ့အခါ ရှေးဟောင်းစေတီအစု ကိုတွေ့မယ်။ တချို့စေတီတွေကContinue reading “သာမိုင်းခမ်း (၇)”

သာမိုင်းခမ်း (၆)

စဝ်ထွန်းအေး စော်ဘွားဖြစ်လာတဲ့အချိန်မှာ အင်္ဂလိပ်အစိုးရက ဖွဲ့စည်းပေးထားတဲ့ “ ကမ္ဗောဇပဒေသရာဇာအသင်း ( The Federal Council of Shan Chiefs) ဆိုတာပေါ်ပေါက်နေပြီ။ ဒီကောင်စီပေါ်ပေါက်လာတဲ့ သမိုင်းကြောင်းက အင်္ဂလိပ်အစိုးရရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအုပ်ချုပ်ရေးပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုတွေ နဲ့ ပတ်သက်နေပါတယ်။ ၁၉ ၂၃ ခုနှစ်မှာ အင်္ဂလိပ်က ၁၉ ၁၉ ခုနှစ် အိန္ဒိယနိုင်ငံစီရင်အုပ်ချုပ်မှု ဥပဒေ ကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ စ တင်ကျင့်သုံးခဲ့တယ်။ သမိုင်းမှာ ဒိုင်အာခီအုပ်ချုပ်ရေးလို့ လူသိများတဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးပုံစံဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို တစ်နိုင်ငံလုံးမှာကျင့်သုံးခဲ့တာမဟုတ်ဘူး။ ရှမ်းပြည်နယ် နဲ့ ချင်း ၊ ကချင်၊ နာဂ တောင်တန်းဒေသတွေကို မဖွံ့ဖြိုးသောဒေသများ ( Backward Tract ) များလို့Continue reading “သာမိုင်းခမ်း (၆)”

သာမိုင်းခမ်း (၅)

သာမိုင်းခမ်းစော်ဘွား မင်းမောင်ဖိုးကွယ်လွန်တော့ ပဒေသရာဇ်အစဉ်အလာအတိုင်းဆိုရင် သား အကြီးဆုံးက အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အင်္ဂလိပ်အုပ်ချုပ်ရေးလက် အောက်မှာတော့ အဲဒီလို မဟုတ်တော့ဘူး။ ၁၈၈၅ ခုနှစ် မန္တလေးနေပြည်တော်ကို သိမ်းပိုက်ပြီးတဲ့အချိန်မှာ အင်္ဂလိပ်တွေက အောက်မြန်မာ နိုင်ငံမှာ ကျင့်သုံးနေတဲ့ ဗြိတိသ ျှ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အတိုင်း အထက်မြန်မာနိုင်ငံကို တိုးချဲ့အုပ် ချုပ် ဖို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ပေမယ့် ရှမ်းပြည်နယ်ကိုတော့ သီးခြားထားရှိအုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်။ ဒါကလည်း ရှမ်းပြည် နယ်က မြန်မာ ဘုရင်အုပ်ချုပ်ရေးရဲ့ တိုက်ရိုက်လက်အောက်ခံအဖြစ်ထက် ပဏ္ဍာဆက် ( Tributary) အဖြစ်သာ နေခဲ့ရတဲ့အစဉ်အလာကို ထောက်ပြီး အင်္ဂလိပ်အရာရှိတွေရဲ့ ကြီးကြပ်မှုနဲ့ လက်ရှိ ကျင့်သုံးနေ တဲ့ အစဉ်အလာ ပဒေသရာဇ်စနစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ထားရှိဖို့ ဆုံးဖြတ် ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်တွေက ရှမ်းပြည်နယ်က စော်ဘွား၊Continue reading “သာမိုင်းခမ်း (၅)”

သာမိုင်းခမ်း (၄)

အင်္ဂလိပ်အစိုးရက၁၈၉ ၄ ခုနှစ်မှာ ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း အရေးပိုင်ရုံး ကို မိုင်းသောက်မှာ ရှိတဲ့ စတက်မန် ခံတပ် (Fort Stedman) ခံတပ်ကနေ တောင်ကြီးမြို့ကို ရွှေ့ ပြောင်းတယ်။ ၁၉ ၁၁ ခုနှစ်မှာ ကလောမြို့သစ်တည်ပြီး အနောက်ပိုင်းခရိုင်ရုံးကို ကလောကို ရွှေ့ဖို့စီစဉ်တယ် ။ (၁၉ ၁၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ တရားဝင်ဖွင့်လှစ်တယ်။ ) အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားကို ပြောင်း လဲ ဖွဲ့စည်း နေချိန်မှာ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းမှာလည်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကောင်းမွန် အောင် ဆောင်ရွက်တဲ့အနေနဲ့ ၁၉ ၁၀ ခုနှစ်က စပြီး သာ စည် – ရွှေညောင် ရထားလမ်း ဖောက်လုပ် ရေး လုပ်ငန်းကို စတင်တယ်။ အဲဒီလိုအခြေအနေမှာContinue reading “သာမိုင်းခမ်း (၄)”