Ye Htut's Blog

သူငယ်ချင်း – ထိုင်းအခြေခံဥပဒေအကြောင်းမင်းရေးတာ ငါတော့ လက်မခံဘူး။ ဒီမိုကရေစီမှာ တစ်ပါတီတည်းက အပြတ်အသတ်နိုင်သွားရင် ထင်ရာလုပ်တဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေရှိတယ်ဆို တာ ငြင်းလို့မရဘူး။ သက်ဆင် ကိစ္စပဲကြည့်ပေါ့။ ဒါ့ကြောင့် အများစုရတဲ့ပါတီက ထင်ရာလုပ်လို့မရအောင် ထိန်းချုပ် မှု၊ ကန့်သတ်မှုတွေ ရှိရ မယ်။

ကျွန်တော်- ဒီမိုကရေစီမှာ အများစုနိုင်တဲ့ ပါတီက ထင်ရာစိုင်းတာမဖြစ်အောင် ထိန်းချုပ်မှု တွေ ရှိရမယ်ဆိုတာ အမှန်ပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီထိန်းချုပ်မှုဆိုတာက လွတ်လပ်တရားမ ျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲစနစ်၊ လွတ်လပ်တဲ့ တရား စီရင်ရေး၊လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်၊ ဘက်လိုက်မှုမရှိဘဲအရည်အချင်းပြည့်ဝတဲ့နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းစနစ်၊ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေး နဲ့ ရပိုင် ခွင့်တွေကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ ဥပဒေ စတာတွေနဲ့ လုပ်ရတာ။ တစ်ယောက်၊ တစ်ဖွဲ့က ငါတို့က ပိုသိ၊ ပိုတတ်၊ ဗျာဒိတ်ရထားလို့ တာဝန်ရှိတယ် ဆိုပြီး ဝင်လုပ်ရတာမျိုးမဟုတ်ဘူး။ ဒိုင်လည်း လုပ်ချင်၊ ဖလားလည်းယူချင်တယ်ဆို ရင် တော့ ပိုဆိုး ပြီပေါ့။

ဤတွင်တစ်ခန်းရပ်

၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေအကြောင်းမဆွေးနွေးခင် ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ အမတ်နေရာ အများ ဆုံးအနိုင်ရခဲ့တဲ့ Move Forward ပါတီ အကြောင်း သိထားဖို့လိုပါတယ်။ ဒီပါတီက ၂၀၁၉ ရွေး ကောက်ပွဲမှာ အမတ် ၈၁ နေရာ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ Future Forward ပါတီကို အမွေဆက်ခံထား တာပါ။

Future Forward ပါတီကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ လူငယ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ထာနာထွန် (Thanathorn Juangroongruangkit ) ဦးဆောင်ပြီးတည်ထောင်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီအချိန်မှာ ထာနာထွန်က အသက် လေးဆယ် ပဲရှိသေးတယ်။ Future Forward ပါတီက ထိုင်းနိုင်ငံရေးအစဉ်အလာတွေကို ဖောက် ထွက်ပြီး တည်ထောင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အစဉ်အလာအားဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံရေးပါတီတွေက နန်းတော် ဒါမှမဟုတ် စစ်တပ် ဒါမှမဟုတ် စီးပွား ရေး အုပ်စုကြီးတွေကို ကျောထောက်နောက်ခံထားတယ်။ ဒေသအလိုက် အာဏာရှိတဲ့၊ သြဇာ ရှိတဲ့ ၊ ကြွယ်ဝချမ်းသာတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို သိမ်းသွင်းတယ်။ တစ်ခါတစ်လေ အခြားပါတီရဲ့ ဒေသခံခေါင်း ဆောင်တွေကို ကိုယ့်ဘက်ပါအောင် နည်းမျိုးစုံနဲ့ စည်းရုံးတယ်။ ဒ့ါကြောင့်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံရေး သမား အတော်များများက ပါတီမျိုးစုံမှာပါဖူးတာကိုတွေ့နိုင်ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်တော့ လည်း အောက်ခြေ ပါတီစည်းရုံးရေးမှူးတွေကို ငွေပေးပြီး ငှားတယ်။ ရုပ်သံ ကြော်ငြာတွေ အတွက် ငွေပုံ အောပြီးသုံးတယ်။

Future Forwardပါတီကတော့တိုးတက်တဲ့အယူအဆရှိသူ လူငယ်နဲ့လူလတ်ပိုင်း ပညာတတ်တွေ ကို အခြေခံထူထောင်တယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံရေးမှာ စစ်တပ်ရဲ့အခန်းကဏ္ဍကို လေ ျှာ့ချ ရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး စနစ်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး၊ အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေး၊ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာ ခြားမှုလေ ျှာ့ချရေး နဲ့ လူမှုရေးတရားမ ျှတမှုရှိရေး စတဲ့မူဝါဒတွေကို ရှေ့တန်းတင်စည်းရုံးတယ်။ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး အတွက် ငွေအများကြီးမသုံးနိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ပါတီထောက်ခံသူလူငယ်တွေက ကိုယ့်ထမင်း ကိုယ် စား၊ ကိုယ့်ကားကိုယ်သုံးပြီး စည်းရုံးရေးဆင်းတယ်။ ရုပ်သံမီဒီယာထက် ဆိုရှယ်မီဒီယာကို အား ကိုး တယ်။

၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲ အကြိုကာလမှာ အကဲခတ်အတော်များများက Future Forward ပါတီကို ထည့်မတွက်ကြဘူး။ ဒါ ပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အမတ်နေရာ ၈၁ နေရာ နဲ့ တတိယ အများဆုံး ပါတီ ဖြစ်လာတယ်။ ဝန်ကြီး ချုပ် နေရာအတွက် ပရာယွတ်နဲ့ ထာနာထွန် ပြိုင်အရွေးခံတဲ့ အခါ ပရာယွတ် က ၅၀၀၊ ထာနာထွန် က ၂၄၄ မဲရတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံရေးမှာ သက်ဆင်ပါတီက မြောက်ပိုင်းနဲ့ အရှေ့မြောက်ပိုင်းဒေသ နဲ့ ကျေးလက်လူထု ကို အခြေခံပြီး ထိုးဖောက်လာတယ်။ အခု ထာနာထွန်တို့ ပါတီက လူငယ်၊ လူလတ် ပညာတတ်တွေ ကို အခြေခံပြီးထိုးဖောက်လာတယ်။ ဒီအခြေအနေနှစ်ခုက ဘန်ကောက်အခြေပြုရှေးရိုးစွဲ နိုင်ငံရေး အုပ်စုတွေ စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့အခြေအနေနှစ်ခုပဲ။ ဒါ့ကြောင့် ထာနာထွန်ပါတီအင်အားကောင်း လာတာကို လျစ်လျူရှုထားလို့မဖြစ်တော့ဘူး။

ဒီလိုနဲ့၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲအပြီးတစ်လအကြာမှာ ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ထာနာထွန် ဟာ ပုဂ္ဂလိက မီဒီယာလုပ်ငန်းတစ်ခုမှာ အစုရှယ်ယာဝင်ထားတဲ့အတွက် ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေကို ချိုး ဖောက်တယ်ဆိုပြီး အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံးကို တိုင်ကြားတယ်။ ထာနာထွန် ကသူ အနေ နဲ့ အမတ်လောင်း အဖြစ်မှတ်ပုံမတင်မီ တစ်လအလိုမှာ အဲဒီအစုရှယ်ယာတွေကို လွှဲပြောင်းပေး လိုက်ပြီ လို့ ခုခံချေပ တယ်။ ဒါပေမဲ့ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာတရားရုံးကတော့ အစုရှယ်ယာတွေကို လွှဲပြောင်းပေးတယ်ဆိုပေမယ့် ထာနာထွန်က နောက်ကွယ်ကနေ ပိုင်ဆိုင်နေတုန်းပဲ ဆိုပြီး ထာနာထွန် ကို လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ်ကနေ ဖယ်ရှားပြီး နိုင်ငံရေးလုပ်ခွင့် ဆယ်နှစ် ပိတ်ပင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ တယ်။

Future Forward ပါတီရဲ့ ဒုက္ခက အဲဒီလောက်နဲ့မပြီးဘူး။ ပါတီတည်ထောင်တဲ့အချိန်မှာ ထာနာထွန်က ဘတ်ငွေ ၁၉ ၁.၂ သန်းကို မတည်ထည့်ဝင်ခဲ့တယ်။ ပါတီဘက်ကတော့ ဒါဟာ ချေးငွေ ဖြစ်တယ်။ ပါတီရန်ပုံငွေကနေ အရစ်ကျပြန်ဆပ်နေတယ်လို့ ပြောတယ်။ အခြေခံဥပဒေ ဆိုင်ရာခုံရုံးကတော့ ဒီငွေဟာ ရွေးကောက်ပွဲရန်ပုံငွေ ထည့်ဝင်တာဖြစ်တယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေ ကို ချိုးဖောက်တယ်ဆိုပြီး ၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၀ မှာ Future Forward ပါတီကို ဖျက်သိမ်းလိုက် တယ်။ အချိုးကျစနစ်နဲ့အရွေးခံထားရတဲ့ ပါတီခေါင်းဆောင်ဆယ်ဦးရဲ့ အမတ်နေရာတွေကို အခြား ပါတီတွေကို ခွဲပေးလိုက်တယ်။ ပါတီဖျက်သိမ်းခံပြီးတဲ့နောက် ပါတီဝင်အမတ်တချို့ကတော့ အခြား ပါတီတွေကို ပြောင်း သွားကြတယ်။ လက်ကျန်အမတ် ၅၅ ယောက်က Move Forward ပါတီ အနေ နဲ့ ပါတီသစ်ထောင်တယ်။ လွှတ်တော်နိုင်ငံရေးအပြင်ကို ရောက်သွားတဲ့ Future Forward ပါတီ ခေါင်းဆောင်ဟောင်းတွေက Progressive Movement အမည်နဲ့ ဘုရင်စနစ်ပြုပြင်ရေး၊ အခြေခံ ဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို လုပ်တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေအတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ပေါ်ပေါက် ခဲ့ တဲ့ အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေးဆိုင်ရာ လူထုဆန္ဒပြမှုတွေမှာ ထာနာထွန်နဲ့ သူ့ထောက်ခံသူတွေ က အရေးပါတဲ့အခန်းက ပါဝင်ခဲ့တယ်။

၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲအကြိုကာလမှ ရေပန်းစားတဲ့ပါတီ နှစ်ခုက သက်ဆင်ရဲ့ သမီး ဖယ်ထောင်ထန် (Paetongtarn Shinawatra) ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် လျာထားတဲ့ ဖွေ့ထိုင်းပါတီနဲ့ လူငယ် စီးပွားရေးသမား ဖီထာ ( Pita Limjaroenrat ) ကို ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ် လျာထားတဲ့ Move Forward ဖြစ်ပါ။ အဲဒီပါတီနှစ်ခု ရဲ့ မူဝါဒကို ခြုံပြီး နှိုင်းယှဉ်ရရင်တော့ Move Forward ပါတီကတော့ စည်းမျဉ်း ခံ ဘုရင်စနစ်၊ ထိုင်း စစ်တပ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍ၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ စီးပွားရေးကဏ္ဍတွေကို အခြေခံ ကျကျ ပြောင်းလဲ ချင်တယ်။ ဖွေ့ထိုင်းပါတီကတော့ ဘုရင်စနစ်ကို မထိချင်ဘူး။ ထိုင်းစစ်တပ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကိုတော့လျော့ချင်တယ်။ကျန်တဲ့ကဏ္ဍတွေကတော့သက်ဆင်လက်ထက်က လူကြိုက် များပြီးသား မူဝါဒ တွေကိုပဲ ပြင်ဆင်မွမ်းမံပြီး သုံးမယ်။ ချုပ်လိုက်ရင် Move Forward ပါတီကတော့ ပိုပြီး လစ်ဘရယ် ဆန်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ နှစ်ပါတီလုံးကတော့ ဘန်ကောက်အီလစ် နိုင်ငံရေးအုပ်စု တွေရဲ့ မျက်စိ စပါးမွေးစူးခံရတဲ့နေရာမှာတူပါတယ်။

မေ ၁၄ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲ အပြီး ရလဒ်တွေအရ Move Forward ပါတီက ၁၅၂ နေရာ ၊ ဖွေ့ထိုင်း က ၁၄၁ နေရာ ရထားတယ်။ ပရာယွတ်ပါတီက ၃၆ နေရာ ပဲရတယ်။ အဲဒီမှာ ဝန်ကြီးချုပ် နေရာပြိုင်ပွဲအတွက် စပြီး တာလွှတ်တော့တာပဲ။

Move Forward နဲ့ ဖွေ့ထိုင်း နှစ်ပါတီပေါင်းရင် ၂၉ ၃ မဲ ပဲရှိသေးတဲ့အတွက် ၃၇၆ မဲ ပြည့်ဖို့ ၈၃ မဲ လိုတယ်။ ပရာယွတ်ဘက်က ကြည့်ရင် သူ့ပါတီ ၃၆ မဲ ပဲရှိတယ်။ ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲ တုန်းက ပရာယွတ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်အမည်စာရင်းတင်သွင်းတဲ့ ပါတီက ၁၁၆ မဲရခဲ့တာကို ကြည့်ရင် ပရာယွတ် အပေါ် လူထုထောက်ခံမှုကျဆင်းသွားသလဲဆိုတာ မြင်နိုင်ပါတယ်။

အဲဒီလို အခြေအနေမှာ Move Forward နဲ့ ဖွေ့ထိုင်းပြီးရင် တတိယ နဲ့ စတုတ္ထမဲ အများဆုံး ရတဲ့ပါတီနှစ်ခုက အရေးပါလာတယ်။ တတိယမဲအများဆုံးရတာက Bhumjaithai ပါတီဖြစ် ပြီး နေရာ၇၀ရထားတယ်။ သူက လက်ရှိ ပရာယွတ် ညွန့်ပေါင်းအစိုးရအဖွဲ့ဝင်ပါတီဖြစ်တဲ့အပြင် ဘုရင် စနစ်ကို ထိပါးမယ့် ဘယ်ပါတီနဲ့မှ မပေါင်းဘူးလို့ ပြောထားတဲ့အတွက် ဒီပါတီက ပရာယွတ်ဘက် ပါမှာ သေချာတယ်။

စတုတ္ထမဲအများဆုံးရတာက ထိုင်းစစ်တပ်နဲ့ နီးစပ်တဲ့ Palang Pracharat ပါတီ ဖြစ်ပြီး ၄၁ နေရာ ရတယ်။ ဒီပါတီက ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပရာယွတ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်း ခဲ့ တဲ့ ပါတီ ဖြစ်ပြီး လက်ရှိပါတီခေါင်းဆောင်က ပရာယွတ်အစိုးရအဖွဲ့မှာ ဒုဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ယူနေ တဲ့ ပရဝစ် ဝန်စူဝမ် (Prawit Wongsuwan)ဖြစ်ပါတယ်။ သူက ပရာယွတ်ရဲ့ ရှေ့မှာ ကြည်းတပ်ဦးစီး ချုပ် အဖြစ် ၂၀၀၄ – ၂၀၀၅ တာဝန်ယူခဲ့တယ်။ ပရာယွတ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့အခါ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရဝစ်ကို အာဏာသိမ်းကောင်စီ NCPO ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ နဲ့ ဒုတိယ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်တာဝန်ပေးခဲ့ တယ်။ ဒီတော့ ဒီပါတီကလည်း ပရာယွတ်ဘက်မှာ ရှိတယ်။

ဒါ့ကြောင့် အဲဒီပါတီနှစ်ခုနဲ့ ပေါင်းလိုက်ရင် ပရာယွတ်က အောက်လွှတ်တော်မှာ ၁၄၇ မဲရနေတယ်။ တကယ်လို့ အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၂၅၀ နဲ့ပေါင်းလိုက်ရင် ၃၉ ၇ မဲ ရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ပရာယွတ်က ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်ဖို့အလားအလာကောင်းတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။

ဒါပေမဲ့ Move Forward နဲ့ ဖွေ့ထိုင်းပါတီကတော့ လက်မလေ ျှာ့ဘူး။ အောက်လွှတ်တော်မှာ တတ် နိုင်သမ ျှ ထောက်ခံမဲရအောင် စုဆောင်းတယ်။ အဲဒါဆိုရင် အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေက ပရာ ယွတ်မှာ လူထုထောက်ခံမှုမရှိတော့ဘူးဆိုတာ မြင်ပြီး Move Forward ပါတီ က တင်သွင်းတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ဖီထ ( Pita Limjaroenrat ) ကို ထောက်ခံလာမယ်လို့ မေ ျှာ်လင့်နေတယ်။ တစ်ဖက် မှာလည်း ထိုင်းလူထုက အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေကို လူထု ဆန္ဒ အလေးထားဖို့ တိုက်တွန်း နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်နေတယ်။

မေ ၁၉ ထိုင်း TV CH 3 သတင်းမှာတော့ အောက်လွှတ်တော်အမတ် ၅၀၀ မှာ Move Forward ခေါင်းဆောင်တဲ့ ပါတီ ၉ ခုက ၃၁၆ မဲ၊ ပရာယွတ်ဘက်က ပါတီ ၆ ခု ၁၈၄ မဲရနေ ပြီလို့ ပါလာ တယ်။ မဲအသေးစိတ်ကို ပုံမှာ လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

ကိန်းဂဏန်းတွေအရဆိုရင်တော့ အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၁၉ ၂ ယောက်ရဲ့ ထောက်ခံမှုကို ရရင် ပရာယွတ် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်နိုင်ပြီပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ရုံ နဲ့ ပရာယွတ် ဖင်ထိုင်ခုံ မြဲပြီလို့ တော့ ပြောလို့မရသေးဘူး။ ထိုင်းအခြေခံဥပဒေအရ ဘတ်ဂျက် ဥပဒေအပါအဝင် ဥပဒေကြမ်း တွေ ကို အောက်လွှတ်တော်မှာအတည်ပြုပြီးမှ အထက်လွှတ်တော်ကို ပို့တယ်။ အထက် လွှတ်တော်က သာမန်ဥပဒေကြမ်း ဆိုရင် ရက်ခြောက်ဆယ်၊ ဘတ်ဂျက်ဆိုရင် ရက်သုံးဆယ် အတွင်း သူတို့ သဘောထားကို ပြန်ကြားရတယ်။ သတ်မှတ်ချိန်အတွင်း အကြောင်းမပြန်ဘူးဆို ရင် လည်း ဥပဒေ ကြမ်းက အလိုအလျောက်အတည်ဖြစ်တယ်။ တကယ်လို့ အထက်လွှတ်တော်က သဘောမတူတဲ့ အချက်တွေရှိရင် ပူးတွဲအစည်းအဝေးပြန်ထိုင်ရတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဥပဒေပြုရေးအာဏာက အောက် လွှတ်တော်မှာ ပိုများတယ်။

ဒီတော့ ပရာယွတ်ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သွားရင်တောင် သူ့အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ ဥပဒေကြမ်းတွေကို အတည်ပြု နိုင်ဖို့အတွက် အောက်လွှတ်တော်မှာ အခုရထားတဲ့ ၁၈၄ မဲနဲ့ မလုံလောက်ဘူး။ အနည်းဆုံး ၂၅၁ မဲရမှဖြစ်မယ်။ လက်ရှိ မှာ Move Forward နဲ့ ဖွေ့ထိုင်းပါတီနှစ်ခုပေါင်းက ၂၉ ၃ မဲ ရှိနေပြီဖြစ် တဲ့အတွက် ကျန်တဲ့ ပါတီ တွေ အားလုံး ပရာယွတ်ဘက် ပါရင်တောင် ဥပဒေကြမ်းတစ်ခု အတည်ပြု ဖို့အတွက် လုံလောက် တဲ့ ထောက်ခံမဲမရနိုင်ဘူး။ ကျန်တဲ့ဥပဒေကြမ်းတွေ ခဏထား၊ ဘတ်ဂျက် ဥပဒေကြမ်းကို အတည် မပြုနိုင်ဘူးဆိုရင် ဝန်ကြီးချုပ်ပရာယွတ်အစိုးရအဖွဲ့ အလုပ်လုပ်လို့ မရဘူး။

ဒီအခြေအနေကနေ ပရာယွတ်နဲ့ ထိုင်းစစ်တပ် ဘယ်လို ထွက်ပေါက်ရှာမလဲ။ Move Forward နဲ့ ဖွေ့ထိုင်း နှစ်ပါတီထဲမှာ Move Forward နဲ့ ကတော့ ပေါင်းဖို့မလွယ်ဘူး။ ဖွေ့ထိုင်း နဲ့ကတော့ အပေးအယူလုပ်ကောင်းလုပ်လို့ရနိုင်တယ်။ လက်ရှိအခြေအနေမှာ သက်ဆင်ကလည်း တိုင်းပြည် ကို ပြန်လာချင်ပြီလို့ လေသံပစ်နေတာရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဖွေ့ထိုင်းပါတီအနေနဲ့ လူထု ထောက်ခံမှု အဆုံးအရှုံးခံပြီး ပရာယွတ်နဲ့ ပေါင်းနိုင်ပါ့မလား။ အဲဒီလို အဖြေရှာလို့မရရင် ဘာလုပ်မလဲ။ ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး Future Forward ပါတီကို လုပ်သလို Move Forward ပါတီကို ဥပဒေ ကြောင်း အရ အရေးယူဖျက်သိမ်းမလား။ ဒါမှမဟုတ် ထိုင်း စစ်တပ်က ကိုယ် လက်နဲ့ ရေးထားတာ ကို ခြေနဲ့ဖျက်ပြီး အာဏာပြန်သိမ်းမလား။ အဲဒါလိုတွေဖြစ်လာရင် ၁၉ ၉ ၂ ခုနှစ် မေလ အရေး အခင်း တစ်ကျော့ ပြန်လာနိုင်သလား။ မေးခွန်းတွေ အများကြီးကျန်နေသေးတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံရေးအခြေအနေကတော့ ဂဏန်းမငြိမ်သေးဘူး။ ဘယ်လို အဖြေထွက်မလဲ မသေချာဘူး။ ဒါပေမဲ့ ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲ ၂၀၂၃ က ဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ ဥပဒေအရ ဘယ်လောက်ပဲ အသာစီး ယူ ယူ ပြည်သူ့ထောက်ခံမှုမရရင် ရှေရှည်အာဏာယူထားလို့မရဘူး ဆိုတဲ့ သင်ခန်းစာကို သက် သေ ပြလိုက်တယ်ဆိုတဲ့အချက်ကတော့ သေချာနေပါပြီ။ သင်ခန်းစာဆိုတာ ယူတတ်ရင် အကျိုးရှိပါ တယ်။

ပြီးပါပြီ

ထိုင်းအခြေခံဥပဒေ ၂၀၁၇ ဟာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ ဝန်ကြီးချုပ် ယင်လတ်အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး အာဏာ သိမ်းခဲ့တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်နဲ့ အမျိုးသားငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကောင်စီ National Council for Peace and Order (NCPO) ကဦးဆောင်ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ အခြေခံဥပဒေ ဖြစ် ပါတယ်။

တကယ်တော့ ၂၀၁၄ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှာ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်က တစ်နှစ်အတွင်း ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ်လို့ ကတိပေးခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခြေခံဥပဒေအသင့်မဖြစ်သေးလို့ ဆိုပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ၂၀၁၇ နှစ်လယ်၊ ၂၀၁၇ ဒီဇင်ဘာ၊ ၂၀၁၈ နိုဝင်ဘာ နဲ့ ၂၀၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ လတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ်လို့ အကြိမ်ကြိမ်ရက်ရွှေ့ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံး ၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့ ရောက်မှ ကျင်းပနိုင်တော့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ ကတိတွေအကြိမ်ကြိမ်ပေး၊ အကြိမ်ကြိမ် ရက်ရွှေ့ခဲ့ တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပရာယွတ်ကို ဝေဖန်သူတွေက “ ပလီပလာ ပရာယွတ်” လို့ နာမည် ပေး လိုက်ကြတယ်။

၂၀၁၇ အခြေခံဥပဒေက ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်တဲ့အခါမှာ ထိုင်းစစ်တပ်က ထောက်ခံတဲ့သူပဲ ဝန်ကြီး ချုပ် ဖြစ်ဖို့ အလားအလာများအောင် နဲ့ လွှတ်တော်မှာ ပါတီတစ်ခုတည်းနဲ့ အများစုနေရာရမသွား အောင် နည်းလမ်းမျိုးစုံအသုံးပြုထားတယ်။

ပထမဆုံးနည်းလမ်းက ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်တဲ့ စနစ်ဖြစ်ပါတယ်။ သာမန်အားဖြင့် ပါလီမန် ဒီမို ကရေစီ စနစ်ကျင့်သုံးတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ လွှတ်တော်နှစ်ရပ် ပါဝင်လို့ရှိရင် လူဦးရေကို အခြေခံပြီး ရွေး ချယ်တဲ့အောက်လွှတ်တော်မှာ နေရာအများဆုံးနိုင်တဲ့ ပါတီခေါင်းဆောင်က ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်တယ်။ ပါတီတစ်ခုတည်းက ထက်ဝက်ကျော်နေရာနိုင်ရင် တစ်ပါတီတည်း အစိုးရဖွဲ့ပေါ့။ အဲဒီလို မနိုင်ရင် တော့ စိတ်တူကိုယ်တူပါတီတွေနဲ့ ညွှန့်ပေါင်းအစိုးရဖွဲ့ပြီး အုပ်ချုပ်ပေါ့။ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ၂၀၀၇ အခြေ ခံဥပဒေမှာလည်း ဒီအတိုင်းပဲ။

၂၀၁၇အခြေခံဥပဒေကျတော့ဒီလိုမဟုတ်တော့ဘူး။ဝန်ကြီးချုပ်ကိုအထက်လွှတ်တော် အမတ် ၂၅၀ နဲ့အောက် လွှတ် တော် အမတ် ၅၀၀ ပေါင်းပြီး မဲပေးရွေးရတယ်။ ဒါ့ကြောင့် စုစုပေါင်း အမတ် နေရာ ၇၅၀ မှာ အနည်းဆုံး ၃၇၆ မဲ ရမှ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်မယ်။ ဒီတော့အောက်လွှတ်တော် အမတ် အများစုရဲ့ ထောက်ခံမှုရရုံနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် မဖြစ်တော့ဘူး။

ဒီတော့အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေရဲ့ထောက်ခံမှုရဖို့ လို လာပြီဒါပေမဲ့၂၀၁၇အခြေခံဥပဒေအရ အထက် လွှတ်တော်အမတ်၂၅၀ ဦးက ရွေးကောက်ခံအမတ် တွေ မဟုတ်ဘူး။ ထိုင်းတပ်မတော်က ဖွဲ့စည်းပေးတဲ့ အထက်လွှတ်တော်အမတ်ရွေးချယ်ရေး ကော် မတီက ရွေးချယ်ပြီး ဘုရင့်အတည် ပြုချက်နဲ့ ခန့်အပ်တာဖြစ်ပါတယ်။ အထက်လွှတ်တော် အမတ် တွေဟာနိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ပတ်သက်ခြင်းမရှိတဲ့သူတွေဖြစ်ရပါတယ်။ဒါ့အပြင်ထိုင်းတပ်မတော် စစ်သေနာပတိချုပ်၊ ကြည်းတပ် ဦးစီးချုပ်၊ လေတပ်ဦးစီးချုပ်၊ ရေတပ်ဦးစီးချုပ်၊ ရဲချုပ် နဲ့ ကာကွယ် ရေးဝန်ကြီးဌာန အမြဲတမ်း အတွင်းဝန်တို့က အလိုအလျောက် အထက်လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်ပါ တယ်။

၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲအပြီးမှာ ရွေးချယ်ခဲ့တဲ့ အထက်လွှတ်တော် (ဆီးနိတ်) အမတ် ၂၅၀ မှာ ၁၀၄ ယောက်က တာဝန်ထမ်းဆောင်ဆဲ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဖြစ်ပြီး ကျန်တာက နိုင်ငံဝန်ထမ်း၊ တရားရေး၊ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး စတဲ့ကဏ္ဍအသီးသီးက နာမည်ကျော်ကြားထင်ရှားသူတွေဖြစ် ပါ တယ်။ ဒီတော့ အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၂၅၀ ဆိုတာက နန်းတော်နဲ့ စစ်တပ်အတွက် သပိတ်ဝင်၊ အိတ်ဝင် မဲ တွေဖြစ်ပါတယ်။

ဒုတိယနည်းလမ်းကတော့ အောက်လွှတ်တော်မှာ ပါတီတစ်ခုတည်းထက် အမတ်နေရာ ထက်ဝက် ကျော် အနိုင်ရနိုင်တဲ့အခွင့်အလမ်းနည်းနိုင်သမ ျှ နည်းအောင် လုပ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အခြေခံ ဥပဒေအရ ထိုင်းအောက်လွှတ်တော်အမတ်နေရာ ၅၀၀ ရှိတယ်။ အဲဒီထဲက ၃၅၀ နေရာကို အများဆုံးရသူအနိုင်ယူ စနစ်နဲ့ တိုက်ရိုက်ရွေးချယ်တယ်။ ကျန်တဲ့ ၁၅၀ ကို အချိုးကျပီ အာရ်စနစ် အရ ပါတီစာရင်း ( Party List ) ကနေ ရွေးတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ ၂၀၀၇ အခြေခံဥပဒေမှာလည်း ဒီလို ရောနှောပုံစံကျင့်သုံးခဲ့တဲ့အတွက် ၂၀၀၇ နဲ့ ၂၀၁၇ အခြေခံဥပဒေနှစ်ခုကြား ခြားနားချက်ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လိုက်ရင် ထိုင်းစစ်တပ်ရဲ့ ကစားကွက်ကို ပို ပြီးမြင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

၁။ ၂၀၀၇ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ အောက်လွှတ်တော်အမတ် ၃၇၅ ယောက်ကို အများဆုံး ရသူ အနိုင်ယူစနစ်နဲ့တိုက်ရိုက် ရွေး တယ်။ ၁၂၅ ယောက်ကို အချိုးကျပီ အာရ်စနစ် အရ ပါတီ စာရင်း ( Party List ) ကနေ ရွေးတယ်။ ၂၀၁၇ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာတော့ ဒီအချိုးက ၃၅၀ ၊ ၁၅၀ ဖြစ် သွားတဲ့အတွက် ပါတီတစ်ခုအနေနဲ့ တိုက်ရိုက်အနိုင်ယူနိုင်တဲ့ အမတ်နေရာ ၂၅ နေရာ လျော့သွားတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ပါတီတစ်ခုဟာ အောက်လွှတ်တော်က တိုက်ရိုက်ရွေးတဲ့ အမတ်နေရာ အားလုံးကို နိုင်ရင်တောင် သူ့သဘောတစ်ခုတည်းနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ရွေးလို့မရဘူး။

၂။ နောက်တစ်ခါ ၂၀၀၇ အခြေခံဥပဒေမှာ အသုံးပြုတဲ့ အချိုးကျ တွက်ချက်နည်းအရ တိုက်ရိုက် အရွေးခံရတဲ့ အမတ်နေရာများလေ၊ အချိုးကျ ပီအာရ်စနစ်အရ ပေးတဲ့ခွဲတမ်းအမတ်နေရာလည်း များလေဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၁၇ အခြေခံဥပဒေမှာတော့ တိုက်ရိုက်အရွေးခံရတဲ့ အမတ်နေရာများ လေ၊ အချိုးကျပီအာရ်စနစ်အရ ပေးတဲ့ခွဲတမ်းနည်းလေပဲ။ ဒါ့ကြောင့် အောက်လွှတ်တော်အမတ် နေရာ ၅၀၀ မှာ ပါတီတစ်ခုတည်းက ၃၇၆ နေရာ ကျော်နိုင်ဖို့ ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်သလောက်ပါ။

တတိယနည်းလမ်းကတော့ ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ်တာဝန်ယူမယ့်သူကို အဆိုပြုတဲ့နည်းလမ်းဖြစ် ပါ တယ်။ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီစနစ် ဆိုတာ အောက်လွှတ်တော်မှာ နေရာအများဆုံးနိုင်တဲ့ပါတီ သို့ မဟုတ် ညွန့်ပေါင်းအစိုးရကို ဦးဆောင်မယ့် ပါတီခေါင်းဆောင်က ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ယူတာဖြစ် ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်လုပ်မယ့်သူက အောက်လွှတ်တော်အမတ်လည်း ဖြစ်ရပါတယ်။

ဒါပေမယ့်ထိုင်း၂၀၁၇အခြေခံဥပဒေကတော့ အဲဒီလို မဟုတ်ဘူး။ ပါတီတွေက ရွေးကောက် ပွဲမဝင် ခင်မှာ သူတို့ပါတီရဲ့ ဝန်ကြီး ချုပ်လောင်းက ဘယ်သူဆိုတာ ကြိုတင် ကြေညာရတယ်။ ဒါ့ အပြင် ဝန်ကြီးချုပ်လျာထားသူဟာ မိမိပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ဖို့မလိုဘူး။ လွှတ်တော် ကိုယ်စား လှယ် ဖြစ်ဖို့လည်း မလိုဘူး။ အဲဒီပြဋ္ဌာန်းချက်ကြောင့် ၂၀၁၄ အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ် ကြီး ပရာယွတ်ဟာ ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါတီ လည်း မထောင်၊ ရွေးကောက်ပွဲလည်းမဝင် ပဲ နဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာတာပါ။

ပြန်ချုပ်လိုက်ရင်တော့ ရွေးကောက်ခံမဟုတ်တဲ့ အထက်လွှတ်တော်က ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးချယ်ရာမှာ ပါဝင်နေမှု၊ ပါတီတွေကြားမှာ မဲကွဲနိုင် သမ ျှ ကွဲသွားအောင် ဖန်တီးထားတဲ့ အောက်လွှတ်တော်နဲ့ ရွေးချယ်ခံမဟုတ်သူ ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ် နိုင်တဲ့ အခွင့်အရေး ဆိုတဲ့ နည်းလမ်းသုံးခုဟာ ထိုင်းစစ်တပ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးလက်နက်တွေဖြစ်ပြီး ဒီလက် နက်တွေကို ဘယ်လိုသုံးသလဲဆိုတာ ၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲ မှာ လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲမှာ သက်ဆင်ထောက်ခံသူတွေရဲ့ ဖွေ့ထိုင်းပါတီက တိုက်ရိုက်နဲ့ အချိုးကျ အမတ် ၁၃၆ နေရာ အနိုင်ရတယ်။ ပရာယွတ်ကို ဝန် ကြီးချုပ်လောင်းအဖြစ် အဆိုပြုထားတဲ့ Palang Pracharath Party က ၁၁၆ နေရာနိုင်တယ်။ လူငယ်တွေ ဦးဆောင်တဲ့ Future Forward Party ( အခု ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲမဲအများဆုံးရတဲ့ Move Forward party ရဲ့ အရင်အမည်) က ၈၁ နေရာနိုင်တယ်။ သက်တမ်းရင့် ဒီမိုကရက်ပါတီက ၅၃ နေရာနိုင်တယ်။ Bhumjaithai Party ပါတီက ၅၁ နေရာနိုင်တယ်။ ပါတီအလိုက်မဲရရှိမှုကို ပုံမှာ ကြည့်ပါ။ ဖွေ့ထိုင်းပါတီက အနီရောင်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီတော့ အောက်လွှတ်တော်အမတ် ၅၀၀ မှာ ၄၃၇ နေရာက အဓိက ပါတီကြီး ငါးခုကြားနဲ့ ကျန်တဲ့ ၆၃ နေရာက ပါတီငယ် ၂၁ ပါတီကြားမှာ ပျံ့သွားတယ်။ အခြေခံဥပဒေ အရ ဝန်ကြီးချုပ်ကို အထက် လွှတ်တော်အမတ် ၂၅၀ နဲ့ အောက်လွှတ်တော် အမတ် ၅၀၀ စုစုပေါင်း ၇၅၀ က ရွေးတာ ဆို တော့ ၃၇၆ မဲရဖို့ညွန့်ပေါင်းအစိုးရဖွဲ့ပြီး ထောက်ခံမဲ စုရမယ်။

အဲဒီအချိန်မှာ ပရာယွတ်နဲ့ အာဏာသိမ်းအစိုးရအဖွဲ့ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဖွေ့ထိုင်း ၁၃၆မဲ နဲ့ Future Forward Party ၈၁မဲ ပေါင်းလိုက်ရင် ၂၁၇ မဲပဲရှိတဲ့အတွက် ၃၇၆ မဲရဖို့ ၁၅၉ မဲ လိုတယ်။ ပရာယွတ် ဘက်က ကြည့်ရင် အထက်လွှတ်တော် ၂၅၀ မဲ ၊ နဲ့ Palang Pracharath Party ၁၁၆ ပေါင်းလိုက်ရင် ၃၆၆ မဲ ရှိတဲ့အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ဖို့ ၁၀ မဲပဲလိုတော့တယ်။

အဲဒီလို ပရာယွတ်အရေးသာနေတာကို မြင်တဲ့ ကျန်တဲ့ပါတီတွေကလည်း ပရာယွတ်ရဲ့ညွန့်ပေါင်း အစိုးရအဖွဲ့မှာ ပါနိုင်ဖို့အတွက် ပရာယွတ်ကို ထောက်ခံလိုက်တဲ့အတွက် ပရာယွတ်က ထောက်ခံမဲ ၅၀၀ နဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒီမဲခွဲမှုမှာအထက်လွှတ်တော် အမတ် ၂၅၀ အနက် ၂၄၉ ယောက်က ပရာယွတ်ကို ထောက်ခံမဲပေးခဲ့ကြတယ်။

၂၀၁၉ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အဲဒီလိုဖြစ်ခဲ့ရင် ၂၀၂၃ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကနေ ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာ နိုင်မလဲ။ ဒီနေရာမှာ တစ်ခု သတိ ပြုဖို့ လိုတာက အခုသတင်းထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ရလဒ်တွေက အတည်မဟုတ်သေးဘူး။ ထိုင်းဥပဒေ အရ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီး ရက်ခြောက်ဆယ်ပြည့်မှ ရလဒ် တွေကိုတရားဝင်အတည်ပြုပြီးဝန်ကြီးချုပ်ရွေးချယ်ဖို့အတွက်မဲခွဲရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အခုအချိန်မှာ ပြောဆို နေတာတွေအားလုံးက နိုင်ငံရေး အကွက်ရွှေ့နေကြတာတွေဖြစ်တဲ့အတွက် ပါတီတွေ ကြားမှာ အပေးအယူ အလျော့ အတင်း နဲ့ ဈေးခေါ်တာတွေလည်း ရှိဦး မှာပါ။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါ့မယ်။