အပြန်ခရီးအတွက်ကားလက်မှတ်ကိုလည်း ကံထူးအောင် ကားလိုင်းကပဲ ဝယ်လိုက်တယ်။ မော်တင်စွန်း – ရန်ကုန်ကားက မော်တင်စွန်းကနေ ညနေ နှစ်နာရီခွဲမှ ထွက်တယ်။ ပြီးရင် ကျောက် ချောင်းမှာ ဟိုင်းကြီးကျွန်းခရီးသည်တင်ပြီး ညနေ လေးနာရီမှာ ပြန်ထွက်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ပြန် မယ့်နေ့ မနက်ပိုင်းကို ကျား (၁)၊ ကျား (၂ ) ၊ ကျား (၃) ဆိုတဲ့ ငါးဖမ်းလှေဆိပ်တွေ သွားဖို့ စီစဉ်ခဲ့ တယ်။

အဲဒီငါးဖမ်းလှေဆိပ်တွေကို ကားလမ်းအတိုင်း ကံချိုင်ရွာကို သွားပြီးမှ ကမ်းခြေဘက်ကို ဖြတ်ဆင်း ရင်လည်း ရသလို ရေကျချိန်ဆိုရင် ကမ်းခြေအတိုင်းသွားလို့လည်းရတယ်။ ကျွန်တော်တို့က ကမ်းခြေအတိုင်းပဲဆိုင်ကယ်နဲ့ သွားခဲ့တယ်။ ငါးဖမ်းလှေဆိပ်ရဲ့ အဝေးမြင်ကွင်းကတော့ အတော် လှတယ်။ ၊ မနက်နေရောင်ခြည် ရောင်ပြန်ဟပ်နေတဲ့ ရေပြင်ပေါ်မှာ ရောင်စုံအလံတလွင့်လွင့် နဲ့ ငါးဖမ်းလှေတွေ၊ စိမ်းစိုစို တောတန်းကို နောက်ခံထားပြီးဆောက်ထားတဲ့ တဲအိမ်တွေ၊ သောင်ပြင် ပေါ်မှာ အနက် စက်လေးတွေချထားတာနဲ့ တူတဲ့ လူတွေ၊ ဆိုင်ကယ်တွေ၊ အိုး ပန်းချီကားတစ်ချပ် လိုပဲ။

ဒါပေမဲ့ လှေဆိပ်အနားကို ရောက်တော့ မြင်ကွင်းက မလှတော့ဘူး၊ သောင်ပြင်ပေါ်မှာ ပလတ် စတစ် အပါအဝင် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းမျိုးစုံရှိတယ်။ အများစုက ဒီရေနဲ့အတူပါလာပြီး သောင်ပြင် ပေါ် မှာ တင်ကျန်နေခဲ့တာ။ မော်တင်စွန်းကမ်းခြေက ဒီရေအကျနဲ့ ပါသွားတဲ့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေဟာ ရေစီးကြောင်းသဘောသဘာ၀ ကြောင့် ဒီကမ်းခြေမှာ လာတင်နေသလားမဆိုနိုင်ဘူး။

ကျွန်တော်တို့ ရောက်သွားတဲ့အချိန်မှာ ငါးဖမ်းလှေတွေ ဝင်ပြီးသွားလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေတောင် ချပြီး နေပြီ။ ဒိုင်တွေမှာ ပုစွန်ကောင်းကောင်းရရင် ရေခဲပုံးနဲ့ ယူသွားမယ်ဆိုတဲ့ အကြံနဲ့ သွားကြည့် တော့ စံချိန်မီအရွယ်ကောင်းတွေမရှိတော့ဘူး။ ရန်ကုန်တင်လိုက်ပြီတဲ့။ ကျန်တဲ့ ပုစွန်တွေ က တော့ ဒီပတ်ဝန်းကျင်က စားသောက်ဆိုင်တွေကို ရောင်းမယ်ထင်တယ်။ ငါးတချို့ကိုတော့ ငါးခြောက်လုပ်ဖို့ ခွဲနေတာမြင်ခဲ့ရတယ်။

ငါးဒိုင်တွေရှေ့မှာတော့ ဖျာကြမ်းတွေနဲ့ ပုစွန်တွေ၊ ငါးတွေ နေလှမ်းထားတယ်။ ပုစွန်ခြောက်လုပ် မယ့် ပုစွန်တွေက သတ်သတ်၊ ပိုက်ထဲမှာပါလာတဲ့ ငါးသေး၊ငါးမွှား၊ ဂဏန်း နဲ့ ကျွန် တော်မခေါ် တတ်တဲ့ ရေသတ္တဝါ စုံစီနဖာတွေက သတ်သတ်၊။ ဒါတွေက အမှုန့် ကြိတ်စက်နဲ့ ကြိတ်ပြီး ကြက်စာလုပ်မှာတဲ့။ ဒိုင်ထဲကို ကလေးချီပြီး ဝင်လာတဲ့ အမျိုးသမီးက ဓာတ်ပုံရိုက်နေတဲ့ ကျွန်တော့်ကို ကြည့်ပြီး “ အရင်ကတော့ ငါးနီတူခြောက်လို ငါးတွေက ကြက်စာ ၊ အခုတော့ လူစာ ၊ ဒါ့ကြောင့် ပိုက်ထဲပါလာတဲ့ အကောင်မျိုးစုံကို ကြက်စာလုပ်နေရတာ” လို့ ရှင်းပြတယ်။

ဒိုင်တွေမှာ ပုစွန်မရနိုင်တော့ ကံချိုင်ရွာဘက်တက်ပြီး ငါးခြောက်ဝယ်တယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဝယ်တဲ့ ဆိုင်က ကံချိုင် အုပ်စု ဘန့်ဘွေးရွာထိပ်က “ မမေနွဲ့ ” ဆိုင်။ ခရီးသွားဖော်သူငယ်ချင်းကတော့ ဆိုင်ကယ်ပေါ်ကနေ မှုန်ဝါးဝါးနဲ့ ဆိုင်နာမည်လှမ်းဖတ်ပြီး “ မမေ့နဲ့ ဆိုင် ဆိုတော့ ငါးခြောက် ကောင်း လွန်းလို့ မမေ့နိုင်တာဖြစ်မယ်” လို့ဆိုတယ်။ ဆိုင်ကတော့ ရေထွက်ပစ္စည်းမျိုးစုံ ပဲ။ ဒီအပိုင်းက ကျွန်တော်တို့ ကျွမ်းကျင်တဲ့အပိုင်းမဟုတ်တော့တဲ့အတွက် အိမ်ကို ဖုန်းဆက်ပြီး ဘယ်ငါးခြောက်က ဘယ်ဈေး ဆိုတာ အစီရင်ခံရတယ်။ လိုအပ်ရင် ဓာတ်ပုံရိုက်ပို့ရတယ်။ ရန်ကုန်က လူတွေကတော့ ဘာပြောလိုက်၊ ပြောလိုက် တန်တယ် ဆိုတာပဲ။

ငါးခြောက်ဝယ်ပြီးတော့ မော်တင်စွန်းပြန်တယ်။ နှစ်နာရီကျော်တော့ ကားထိုးထားတဲ့ လမ်းဆုံကို ဆင်းတယ်။ မော်တင်စွန်းက ပြန်လိုက်တာ ဆယ်ယောက်လောက်ပဲရှိတယ်။ အလာတုန်းက အတူ တူလာခဲ့တဲ့ အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့နဲ့လည်း ပြန်ဆုံတယ်။ ကားက နှစ်နာရီခွဲအတိအကျထွက်တယ်။ ကျောက် ချောင်းရောက်တော့ ဟိုင်းကြီးကျွန်းကနေ လိုက်ထရပ်နဲ့ ကဲ့လာမယ့် ခရီးသည်တွေကို စောင့် တယ်။ ကုန်တွေတင်တယ်။

ကျောက်ချောင်းကနေ ညနေ လေးနာရီမှာထွက်တယ်။ အပြန်ခရီးနဲ့မတူတာက ငါးပြေမ ရွာ စစ်ဆေးရေးဂိတ်မှာ ကားအောက်ဆင်း ၊ တစ်ယောက်ချင်း နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြား ပြ ပြီး စာရင်းသွင်းရတယ်။ အလာတုန်းကတော့ အိပ်ပျော်နေလို့ ဂိတ်ဖြတ်တာတောင်မသိလိုက် ဘူး။ ဒီလိုပါပဲ၊ အလာမှာ မနက်အစောကြီးဖြစ်နေတဲ့အတွက် အလှူခံမဏ္ဍပ်တွေ မဖွင့်သေးဘူး။ အပြန် မှာတော့ အလှူခံမဏ္ဍပ်တွေနဲ့ တည့်တည့်တိုးတယ်။ မဏ္ဍပ်တစ်ခုရောက်တိုင်း ကားရပ်ပြီး တံခါး ဖွင့်ပေးရတယ်။ အလှူခံတွေက ဖလားတွေ နဲ့ ကားပေါ်တက်လာတယ်။ ခရီးသည်တွေလည်း လှူတဲ့သူလှူ၊ မျက်စိမှိတ်အိပ်ချင်ယောင်ဆောင်သူဆောင်ပေါ့။ ကျွန်တော် က ယဉ်ပေါ်လိုက် အကူဝန်ထမ်းကို “ ခရီးသည်တွေပဲ လှူနေရတယ်၊ မင်းတို့လည်း လှူဦးလေ” လို့ ပြောတော့ “ ကျွန်တော်တို့လည်း လှူပါတယ်တဲ့” ၊ ပြောသာ ပြောတာ၊ ကားပေါ်တက်လာတဲ့ အလှူခံဖလား တွေထဲ ထည့်တာတော့မတွေ့ဘူး။

ညနေခြောက်နာရီမှာ ကျုံကူးလမ်းခွဲကို ရောက်တယ်။ ကျုံကူးဆိုတာ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ မွေးဇာတိရွာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီမှာခရီးသည်တွေတင်တယ်။ နောက်ထပ် သုံး နေရာလောက် ခရီးသည်တွေထပ်တင်တယ်။ နောက်ဆုံးတင်တဲ့နေရာကနေ လူငယ်လေး လေး ယောက် တက်လာတယ်။ တီရှပ်၊ ဘောင်းဘီရှည်၊ ကျောပိုးအိတ်လေးတွေနဲ့။ ပီဘိ ဆယ်ကျော် သက်လေးတွေ။ အဝတ်အစားတွေကတော့ သစ်သစ်လွင်လွင်မဟုတ်ပါဘူး။

ညနေ ခုနစ်နာရီထိုးကာနီးလောက်မှာ ငရုတ်ကောင်းတောင်ကိုရောက်တယ်။ အလာတုန်းက ရပ်ခဲ့ တဲ့ “သပြေရိပ်ဆိုင်”မှာပဲရပ်တယ်။ ကျွန်တော်က ခရီးသွားရင် လမ်းမှာ ဗိုက်ပြဿနာတက်မှာ စိုးရိမ် တက်တဲ့အတွက် ထမင်းဆီဆမ်း၊ ကြက်ဥကြော် ပဲ စားလေ့ ရှိပေမယ့် သပြေရိပ်မှာ အဲဒီလို မရဘူး။ ဒါ ဆိုရင် ထမင်းဖြူနဲ့ ကြက်ဥကြော်ရမလားမေးတော့ ဆိုင်ကကလေးတွေအားမှ ကြက်ဥကြော်ပေး လို့ရမယ်တဲ့။ အဲဒါနဲ့ သပြေရိပ်နဲ့တစ်ဆိုင်ကျော်က “စေတနာ” ဆိုတဲ့ဆိုင်မှာ သွားစားတယ်။ အဲဒီ ဆိုင်က ထမင်းဆီဆမ်းနယ်ပေးတဲ့ ဆီက မွှေးလည်းမွှေး၊ သန့် လည်း သန့်တယ်။ “သပြေရိပ်” က တော့ အသွား/အပြန် အတွေ့အကြုံအရ ဆလံနှစ်ခါ သ ပါ တယ်။

ငရုတ်ကောင်းလမ်းခွဲကနေ ခုနှစ်နာရီခွဲမှာထွက်တယ်။ နာရီဝက်လောက်ပဲ မောင်းရသေးတယ်။ မိုင်တိုင် ၄၅ မှာ ကားဘီးကွဲထွက်သွားတယ်။ ကွဲသွားတဲ့ဘီးက နောက်ဘီးဖြစ်လို့တော်သေးတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ကားက ဝင်ရိုးသုံးတန်းမှာ ရှေ့တန်းနဲ့ တကယ်ရုန်းရတဲ့ အလယ်တန်းမှာ ဘီး အကောင်းတွေထည့်ထားပြီးနောက်ဆုံးတန်းမှာ ပန်းကုန်သလောက်ဖြစ်နေတဲ့ဘီးထည့်ထားတာဆို တော့ အဲဒီဘီးက ကွဲထွက်သွားတာ။ ကားဆရာက အခုဈေးနဲ့ဆိုရင် ဘီးအသစ်တစ်လုံးက ခြောက် သိန်းကျော်နေပြီ ဆိုတော့ ဒီလိုပဲ လှည့်ပတ်သုံးနေရတယ်လို့ရှင်းပြတယ်။ ခရီးသည်တွေကတော့ ဘယ်သူ့ကိုမှ အပြစ်တင်မနေတော့ဘူး။ အနားမှာရှိတဲ့ အိမ်ဆိုင်လေးက မုန့်ဝယ်စားတဲ့သူ စား၊ ထိုင်တဲ့သူထိုင်၊ ကားသမားတွေကို ဝိုင်းလုပ်ပေးတဲ့သူလုပ်ပေါ့။

ဘီးလဲတာက နာရီဝက်ကျော်ကျော်ကြာတယ်။ အဲဒီကနေ ဆက်ထွက်တော့ ပုသိမ်ကားကြီးဝင်းကို ၁၁ နာရီကျော်ကျော်မှာရောက်တယ်။ ထုံးစံအတိုင်း မီးပျက်နေလို့ ကားကြီးဝင်းကလည်း မှောင် မှောင်မည်းမည်း၊ ကျွန်တော်တို့ရှေ့မှာ ဂေါ်ရင်ဂျီကလာတဲ့ ကံထူးအောင် ကားနှစ်စီးလည်း ညအိပ် ဖို့ရပ်ထားတယ်။ ဖွင့်ထားတဲ့ထမင်းဆိုင်က နှစ်ဆိုင်ရှိပြီး မီးစက်နှိုးပေးထားတယ်။ ( မနက်တစ်နာ ရီ ရောက်တော့မီးပြန်လာတယ်။ )

ကျွန်တော်ကတော့ ထုံးစံအတိုင်း ကားပေါ်မှာ အိပ်လို့မရတော့ လမ်းဆင်းလေ ျှာက်တယ်။ အဲဒီမှာ လမ်းကတက်လာတဲ့ ချာတိတ်လေးတွေ ကားနောက်ဘက်မှာ ရပ်ပြီး စကားတွတ်ထိုးနေတာကို တွေ့တယ်။ အနားကဖြတ်သွားတော့ ထမင်းစားဖို့တိုင်ပင်နေတာ မသဲမကွဲကြားလိုက်ရတယ်။ ခဏနေတော့ သူတို့လေးယောက် စားပွဲမှာ သွားထိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ထမင်းတစ်ပွဲပဲမှာတယ်။ လမ်း လေ ျှာက်နေရင်း ကြားခဲ့ရတဲ့ စကားသံနဲ့ ဆက်စပ်လိုက်တော့ အခြေအနေကို သဘောပေါက် သွားတယ်။

ဒါနဲ့ သူတို့ စားပွဲနားသွားပြီး စကားပြောတယ်။ မင်းတို့ရော မစားဘူးလားလို့မေးတော့ ကျန်တဲ့ သုံးယောက်က ရွာက စားခဲ့ပြီးပြီ၊ ရန်ကုန်ရောက်မှ စားတော့မယ်လို့ပြောတယ်။ တကယ်တော့ ရွာကနေ နေ့ခင်း နှစ်နာရီလောက်မှာထွက်လာခဲ့ရတာဆိုတော့ သူတို့လည်း ဆာနေမယ်ဆိုတာ ခန့်မှန်းမိ တယ်။ ဒါ့ကြောင့် အားလုံးစားပါကွာ၊ ငါကျွေးပါ့မယ်လို့ပြောပြီး သူတို့ စားပွဲမှာ ဝင်ထိုင် တယ်။ ကျွန်တော့ အတွက် ကော်ဖီတစ်ခွက်မှာပြီး ဆိုင်ကို သူတို့လေးယောက်စားချင်တဲ့ဟင်းနဲ့ ချပေးဖို့ ပြော လိုက်တယ်။ အဲဒီတော့လည်း အားရပါးရစားတာပါပဲ။

ကလေးတွေ အသက်မေးလိုက်တော့ အကြီးဆုံးက ၁၇ နှစ်၊ နှစ်ယောက်က ၁၅ နှစ်၊ အငယ်ဆုံးက ၁၄ နှစ်ပဲရှိသေးတယ်။ ထမင်းစားချင်တယ်လို့ ပြောတာက အငယ်ဆုံးလေး။ သူတို့က ရွာမှာ အဆင်မပြေလို့ရန်ကုန်မှာ အလုပ်သွားလုပ်မလို့တဲ့။ လေးယောက် ထဲမှာ အကြီးဆုံးတစ်ယောက်ပဲ ရန်ကုန်တစ်ခေါက်ရောက်ဖူးတယ်။ အခုသွားတာလည်း ရန်ကုန် မှာ ရှိတဲ့ သူ့ဦးလေးဝမ်းကွဲ တစ် ယောက်နဲ့ ချိတ်မိလို့သွားတာ။ စားသောက်ဆိုင်မှာ စားပွဲထိုး၊ ထမင်း ကျွေး၊ နေစရာပေး တစ်လ ရှစ်သောင်းရမယ်တဲ့။ တကယ်တော့ အကြီးနှစ်ယောက်ပဲ အလုပ်ရသေး တာပါ။ နောက်နှစ်ယောက် က ရန်ကုန်ရောက်မှ အလုပ်ရှာရမယ်ဆိုပြီး ကောက်လိုက်လာတာ။

သူတို့လေးယောက်ကို ကျောင်းတက်ကွာ၊ ပညာဆိုတာ ဘာဘာ ညာညာ စတာတွေမပြောတော့ပါ ဘူး။ “ ရွာမှာ အဆင်မပြေလို့ ” ဆိုတဲ့စကားက အခြေအနေကို သက်သေပြနေပြီပဲ။ ဒါ့ကြောင့် ကျွန် တော်ကြုံခဲ့ဖူးတဲ့ စားပွဲထိုးဘဝကနေ မီးဖိုချောင်အကူ၊ အဲဒီကနေ လက်ထောက် အကြော်ဆရာ၊ နောက်ဆုံးအကြော်ဆရာဖြစ်သွားတဲ့သူတစ်ယောက်အကြောင်းပဲပြောပြလိုက်တယ်။

ကော်ဖီသောက်ပြီးတော့ သူတို့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နေလို့ရအောင် ကျွန်တော်ထွက်လာခဲ့တယ်။ ခဏ နေတော့ ကျန်တဲ့သုံးယောက်က ကားပေါ်ပြန်တက်သွားတယ်။ အငယ်ဆုံးလေးက စားပွဲမှာ ထိုင်ပြီး ကျန်နေခဲ့တယ်။ မျက်နှာငယ်လေးနဲ့၊ ဆိုင်ခန်း ဆိုင်းဘုတ်တွေကို လိုက်ဖတ်နေတယ်။ ဆိုင်းဘုတ်တွေ ဖတ်လို့ကုန်တော့ စားပွဲပေါ်မှာ လက်ချောင်းနဲ့ ဟိုခြစ် ဒီခြစ်လုပ်နေတယ်။ ပါး စပ် ကလည်း တဖွဖွနဲ့ ဘာတွေတိုးတိုးရွတ်နေလည်းမသိဘူး။ ရန်ကုန်မှာ ဘာတွေကြုံရမလဲ ဆိုတာ တွေး ပူနေတယ်ထင်ပါရဲ့။

ထုံးစံအတိုင်းမနက်လေးနာရီမှာ ကားပြန်ထွက်တယ်။ မနက်ရှစ်နာရီထိုးလောက်မှာ တိုးဂိတ် အလွန် က ဆီဆိုင်မှာ ကားဆီဖြည့်တယ်။ အဲဒီဆီဆိုင်က လှိုင်-ဧရာ ကားဝင်းနဲ့ မဝေးတော့ဘူး။ ဒါ့ကြောင့် ကားဝင်းထဲ မလိုက်ချင်တဲ့ခရီးသည်တချို့က အဲဒီဆိုင်နားမှာရှိတဲ့ တက္ကစီတွေငှားပြီး ပြန်ကြတယ်။ တချို့ခရီးသည်တွေကို လာကြိုတဲ့ကားတွေကလည်း ဒီဆီဆိုင်ကပဲ စောင့်တယ်။ ဟိုလူငယ်လေး လေးယောက်လည်း ကျွန်တော့်ကိုလာနှုတ်ဆက်တယ်။ ပြီးတော့ လာကြိုတဲ့သူနှစ်ယောက်နဲ့ အတူ တက္ကစီ ပေါ်တက်တယ်။ လူမဆန့်တော့ ထုံးစံအတိုင်း နောက်ဘက် ပစ္စည်းထည့်ခန်းမှာ နှစ် ယောက် ဝင်ထိုင်ပြီး ထွက်သွားကြတယ်။

ကားထွက်တော့ အငယ်ဆုံးလေးက နောက်ဖုံးမှန်ပေါက်ကနေ ကျွန်တော့်ကို လက်ပြသွားတယ်။ သူ့ကို ကြည့်ရင်း ရွာမှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ သူတို့မိဘတွေ စိတ်ပူနေမှာပဲလို့ တွေးမိတယ်။ ဒါပေမဲ့ အနည်း ဆုံးတော့ ဒီကလေး လေးယောက် ရန်ကုန်မှာ ရှိနေပြီး ရွာကို အချိန်မရွေးပြန်လာနိုင်ခွင့် ရှိ သေး တဲ့အတွက်တချို့တချို့သောမိဘတွေနဲ့ယှဉ်လိုက်ရင် တော်ပါသေးတယ်လို့ပဲ ဖြေတွေးတွေး လိုက် ရတယ်။

ပြီးပါပြီ။

မော်တင်စွန်းရောက်ပြီး ပထမနေ့မှာ ဘုရားပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ငွေတောင်ကမ်းခြေကို သွားတယ်။ ဒုတိယနေ့မှာ မော်တင်စွန်းကနေ ကျောက်ကလပ် ကမ်းခြေကို ဆိုင်ကယ်၊ စက်လှေ၊ ကား သုံးဆင့်စီးပြီးသွားတယ်။ ကျောက်ကလပ်ကို သွားမယ်ဆိုရင် ရေတက်ရေကျ အချိန်ကို မေးထား ဖို့လိုတယ်။ ကျောက်ကလပ်ကမ်းခြေက ဒီရေကျချိန်မှ ကမ်းခြေကို ဆင်းလို့ ဓာတ်ပုံရိုက်လို့ ရ တယ်။ ကျွန်တော်တို့ သွားတဲ့ရက်က ၁၁ နာရီပတ်ဝန်းကျင် ရေစတက်မယ်လို့သိရတဲ့ အတွက် မော်တင်စွန်းကနေ မနက် ၇နာရီထွက်ခဲ့တယ်။ ခရီးသွားချိန်က မော်တင်စွန်းကနေ ကျောက် ကလပ်ထိ နှစ်နာရီ နီးပါးကြာနိုင်တယ်။

ဆိုင်ကယ်က ကမ်းနားလမ်းအတိုင်း ကံချိုင် ရွာကတဆင့်သွားတယ်။ ကံချိုင်ရွာက ရေလုပ်ငန်း လုပ်တဲ့ ရွာကြီး။ ရွာကနေ ပင်လယ်ကမ်းခြေဘက်ဆင်းလိုက်ရင် ကျား (၁) ၊ ကျား (၂ ) ၊ ကျား (၃) ဆိုတဲ့ ငါးဖမ်းလှေဆိပ်တွေရှိတယ်။ အဲဒီလှေဆိပ်တွေမှာ ငါး၊ပုစွန်ဒိုင်တွေလည်း ရှိတယ်။ ကံချိုင် – ဟိုင်းကြီးကျွန်းတံတားအထိ လမ်းက ကတ္တရာလမ်းပေမယ့် ရွာတွေကြားက ဖြတ်သွားရတော့ လမ်း ကျဉ်းပြီး အကွေ့အကောက်များတယ်။ ကိုယ့်ကားနဲ့ ကိုယ် သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ကျောက်ချောင်း လမ်းခွဲကို ပြန်သွားပြီး ပုသိမ်၊ ဟိုင်းကြီးကျွန်းကားလမ်းအတိုင်း သွားတာကောင်းတယ်။ အဲဒီလမ်းက ကံချိုင်လမ်းနဲ့ ဟိုင်းကြီးကျွန်းတံတားမှာ ပြန်ဆုံတာပဲ။

ဟိုင်းကြီးကျွန်းတံတားရှိတဲ့နေရာက ခမောက်မော်ဆိပ်ကမ်းဖြစ်တော့ တံတားပတ်ဝန်းကျင်မှာ “ မြတ် မော်တင်စွန်းဘုရားပွဲတော်သို့” ဆိုင်းဘုတ်နဲ့ သာသနာ့အလံတွေထောင်ထားတဲ့ ဘုရား ဖူး ရေယာဉ်တွေကို တွေ့ရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဆိုင်ကယ်ဖြတ်နေတုန်း ဘုရားဖူးလှေတစ်စီး ဝင်လာ တာလည်း တွေ့လိုက်ရတယ်။ ဟိုင်းကြီးကျွန်းတံတားဖြတ်ပြီးတာနဲ့ ဟိုင်းကြီးကျွန်းမြို့ကို ရောက် တာမဟုတ်ဘူး။ ဟိုင်းကြီးကျွန်းပေါ်မှာ ကျေးရွာခုနှစ်ရွာရှိပြီး ဟိုင်းကြီးမြို့က ငဝန်မြစ်ဘက်အခြမ်း မှာ ရှိတာဆိုတော့ ကျွန်းကိုဖြတ်ပြီး ဆိုင်ကယ်စီးသွားရတဲ့သဘောပဲ။ တံတားကိုဖြတ်ပြီးတော့ စံပြ၊ အဏ္ဏဝါ စတဲ့ရွာတွေကို ဖြတ်ပြီးတဲ့အခါ ဟိုင်းကြီးကျွန်းမြို့ကို ရောက်တယ်။

ဟိုင်းကြီးကျွန်းမြို့အဝင်မရောက်မီ လမ်းဘယ်ဘက်မှာ ခြံဝင်းခတ်ထားတဲ့နေရာတစ်ခုရှိတယ်။ အဲဒီ ခြံဝင်းနေရာမှာ “ သမိုင်းဝင်ဟိုင်းကြီးကျွန်းတိုက်ပွဲနေရာ” ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး “ ကျူးကျော်သူ အင်္ဂလိပ်လူမျိုး Captain Southby ၊ မစ္စတာဟုတ်၊ မစ္စတာ ဘရစ်နှင့် အခြားနောက်လိုက်နောက်ပါ တို့အား အလောင်းမင်းတရားကြီး၏ တပ်မတော်မှာ အာမေးနီးယန်း လူမျိုးမင်းရဲကောင်းပုံဘွဲ့ခံ Antonio၊ ကလန်ပွားနှင့် မြင်းစီးသိင်္ခနုရာတို့မှ ၁၇၅၉ ခု၊ အောက်တိုဘာလ ၆ ရက်နေ့တွင် တိုင်း ပြည်၏ နောင်ရေးအတွက် တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့သည့် သမိုင်းဝင်တိုက်ပွဲဖြစ်စဉ်နေရာ” လို့ ရေး ထားတဲ့ဆိုင်းဘုတ်ရှိတယ်။

ကုန်းဘောင်ဆက်မဟာရာဇဝင်တော်ကြီးအဆိုအရတော့ဟိုင်းကြီးကျွန်းဖြစ်စဉ်က မြန်မာ- အင်္ဂလိပ် စစ်တပ်တွေ ရင်ဆိုင်တိုက်တဲ့ တိုက်ပွဲမဟုတ်ပါဘူး။ ဟိုင်းကြီး ကျွန်း မှာ ဖွင့်ထားတဲ့ အင်္ဂလိပ် ကုမ္ပဏီက အလောင်းဘုရားနဲ့ စစ်ဖြစ်နေတဲ့ ဟံသာဝတီဘုရင်ကို လက်နက်ခဲယမ်းအကူအညီ ပေးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းအရ မင်းရဲကောင်းပုံ ခေါင်းဆောင်တဲ့ မြန်မာ စစ်သည် တစ်ရာကျော်ကို လွှတ်ပြီးရုံးကိုဖျက်ဆီး၊အင်္ဂလိပ်ကုန်သည်အဖွဲ့တွေကိုဖမ်းခိုင်းလိုက်တာပါ။မဟာရာဇဝင်တော်ကြီးမှာတော့ အင်္ဂလိပ်သေတဲ့၊ ဖမ်းမိတဲ့စာရင်းမပါဘူး။ ရွှေ၊ ငွေ၊ အဝတ် အထည်နဲ့ လက်နက်ခဲယမ်း တွေကို သမ္ဗန်ခုနစ်စီးနဲ့ ပြန်သယ်လာခဲ့တယ် ၊ အင်္ဂလိပ်သဘောၤနဲ့ လှေတွေ ကျောက်ကြိုး ဖြုတ်ပြီး ထွက်ပြေးသွားတယ်လို့ပဲပါတယ်။

ဟိုင်းကြီးကျွန်းသဘောၤဆိပ်ရောက်တော့ စက်လှေငှား ငဝန်မြစ်ဝကို ဖြတ်ပြီး အလယ်ကျွန်း ချောင်းဝရွာကို စက်လှေနဲ့ ကူးတယ်။ စက်လှေခ လေးသောင်းပေးရတယ်။ စက်လှေက အကြီးကြီး၊ ခရီးသည်ကနှစ်ယောက်ထဲ၊လူများများနဲ့သွားမှတန်မှာပါ။စက်လှေက ၄၅ မိနစ် စီးရတယ်။ ချောင်း၀ ရောက်တော့ ကျောက်ကလပ်ကို သွားဖို့ ကားငှားရတယ်။ လူများရင်တော့ လိုက်ထရပ်ငှားပေါ့။ ကျွန်တော်တို့ ကတော့ နှစ်ယောက်ထဲဆိုတော့ စက်လှေဆရာချိတ်ပေးတဲ့ ဗင်ကားလေးနဲ့ သွား တယ်။ ကား ခ လည်း လေးသောင်းပဲ။

တကယ်တော့ ကျောက်ကလပ်ကို လည်ပတ်ဖို့ အကောင်းဆုံးအချိန်က စက်တင်ဘာ၊ အောက်တို ဘာ လတွေဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်သွားရင် ကျောက်ကလပ် ကမ်းခြေကျောက်သားပြင်တွေပေါ်မှာ ရေညှိစိမ်းတွေရှိနေတဲ့အတွက် ရှုခင်းအလွန်လှပါတယ်။ အွန်လိုင်းပေါ်မှာတွေ့နေရတဲ့ အစိမ်းရောင် ကျောက်ကလပ်ကမ်းခြေရှုခင်းပုံတွေက အဲဒီအချိန်ကာလမှာရိုက်ထားတာတွေဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ပြီးတော့ ကျောက်ကလပ်ကိုပဲ တိုက်ရိုက်လာချင်တယ်ဆိုရင်တော့ အနီးဆုံးလမ်းက ရန်ကုန်- လပွတ္တာကားလမ်းအတိုင်းလာဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန် – လပွတ္တာက ၁၀၅ မိုင်ရှိတယ်။ လပွတ္တာကနေ သက္ကသောင်မြစ်ကို ဇက်နဲ့ ကူးပြီး ကိုယ့်ကားနဲ့ ကိုယ် ကျောက်ကလပ်အထိ လာ လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဇက်က တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်ပဲရှိတယ်။ ပြီးတော့ ဇက်ဆိပ်ကနေ ချောင်း၀ ၊ ကျောက်ကလပ် ကားလမ်းပေါ်ရောက်တဲ့အထိ လာရတဲ့လမ်းက ကျောက်ကြမ်းလမ်း၊ မိုင် ၃၀ လောက် ကို သုံးနာရီလောက်မောင်းရတဲ့လမ်းဆိုတော့ ကိုယ့်ကားနဲ့ကိုယ်လာလို့ မကောင်းဘူး။

ကျောက်ကလပ်ရှုခင်းကို ညအိပ်ညနေ နေပြီး ရိုက်ချင်တဲ့သူတွေကတော့ ခရီးသည်တင်ဘတ်စ် ကားနဲ့ လပွတ္တာကိုလာ၊ အဲဒီကနေ တုတ်တုတ်နဲ့ ဇက်ဆိပ်ကို ဆင်း၊ ဒီဘက်ကမ်းကို စက်လှေ နဲ့ ကူးပြီး ဆိုင်ကယ် သို့မဟုတ် ကားငှား၊ ကျောက်ကလပ်နဲ့ နီးတဲ့ မကျည်းချိုင်၊ အစင်းချိုင်တို့ မှာ အိမ်ငှား၊ နှစ်ရက်၊ သုံးရက်နေကြတယ်။ တချို့ကတော့ ကိုယ့်ကားနဲ့ လပွတ္တာအထိလာ၊ ကားကို လပွတ္တာမှာထားပြီး ဒီဘက်ကို ခရီးဆက်ကြတယ်။

ကားငှား၊ အိမ်ငှားမယ်ဆိုရင် မကျည်းချိုင်၊ အစင်းချိုင်က ဒေသခံတွေကို ဆက်သွယ်ရမယ်။ သူ တို့က ဇက်ဆိပ်အထိ လာကြိုပေးတယ်။ ကိုယ့်ကားကို ဇက်ဆိပ်မှာထားမယ်ဆိုရင်လည်း စိတ်ချတဲ့ နေရာမှာ အပ်လို့ရအောင် စီစဉ်ပေးတယ်။ ကားညအိပ်ခတော့နည်းနည်းပေးရမှာပေါ့။ အိမ်က တော့ အိမ်အရွယ်အစား၊ လူအနည်းအများပေါ်မူတည်ပြီး တစ်ည နှစ်သောင်းကနေ ငါးသောင်း လောက် အထိ ရှိတယ်ပြောတယ်။ ကျွန်တော်တွေ့ခဲ့တဲ့ တည်းခိုအိမ်တွေကတော့ အုတ်တစ်ထပ် တိုက်လေးတွေပါ။ ကျွန်တော်စီးခဲ့တဲ့ ကားသမား ကိုစိုးလှိုင် ( ဖုန်း ၀၉ ၇၇၃၇၇၃၅၇၅ ၊ ၀၉ ၄၅၃ ၄၄၄ ၀၄၀ ) ကို ဆက်သွယ်ရင်လည်း သူစီစဉ်ပေးလို့ရပါတယ်။

တကယ်တော့ ကျောက်ကလပ်ကမ်းခြေက နောက် ရေညှိစိမ်းတွေရှိတဲ့ကာလ အရုဏ်တက်ချိန်၊ နေ ဝင်ဆည်းဆာချိန်တွေရိုက်မှ လှတာ။ နောက်ပြီး ကျောက်ကလပ်ရှိတဲ့အလယ်ကျွန်းမှာက ကျောက် ကလပ်အပြင် ဓားသွေးကျောက်ကမ်းခြေ၊ ထိပ်စွန်း၊ ရှင်စောပုဘုရားကမ်းခြေ တွေကိုလည် ပတ် လို့ရသေးတယ်။ ဒါ့အပြင် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း၊ ကျောက်မီးဖို လုပ်ငန်းစတဲ့ဒေသထွက်ကုန်လုပ်ငန်းတွေ ကိုလည်း လေ့လာလို့ရသေးတယ်။ ဒ့ါကြောင့် နှစ်ရက်၊ သုံးရက်နေပြီး လေ့လာကြည့်ရှု ဓာတ်ပုံ ရိုက် နိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပဲ။ ဓာတ်ပုံဆရာတွေက အဲဒီလို လာလေ့ရှိသလို တချို့ လူငယ်လေးတွေ ကလည်း အုပ်စုနဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဓာတ်ပုံဆရာခေါ်ပြီး ဓာတ်ပုံလာရိုက်တာလည်း ရှိတယ်။

သတိထားရ မှာကတော့ အဲဒီလိုလာမယ်ဆိုရင် ဒေသခံတွေနဲ့ ဆက်သွယ်လုပ်ဆောင်ဖို့ လို ပါတယ်။ ဒေသခံ မဟုတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တချို့က ဖေ့စ်ဘွတ်ပေါ်မှာ ပုံလှလှလေးတွေတင်ထား၊ လာ ဆက်သွယ်တဲ့ သူ တွေက မတန်တဆငွေတောင်းပြီး စီစဉ်ပေးကြတယ်လို့ ဆိုတယ်။ ကျွန်တော် တို့ နေ့လယ်စာ စားတဲ့ ထမင်းဆိုင်ကဆိုရင် ရန်ကုန်က ကောင်မလေး သုံးယောက်၊ ကောင်လေး တစ်ယောက်ပါတဲ့အဖွဲ့ကို နှစ်ညအိပ်သုံးရက် ခရီးအတွက် ၁၃ သိန်းနဲ့ရိုက်သွားတဲ့သူ အကြောင်း ပြော ပြတယ်။ ၁၃ သိန်းဆိုတာက ကျွန်းပေါ်သွားဖို့ တည်းဖို့ စားဖို့ နဲ့ ဓာတ်ပုံရိုက်ပေးဖို့ပဲ။ ရန်ကုန် ကနေ လပွတ္တာ အထိ ကိုယ့်အစီအစဉ်နဲ့ ကိုယ်လာရတာ။ အဲဒီဓာတ်ပုံဆရာအမည်ခံသူ ရိုက်ချက် ကတော့သူ့မှာ ကင်မရာကေင်းကောင်းမရှိလို့ ဧည့်သည်တွေက ယူလာရတယ်။

ကျွန်တော်ကတော့ ဒီခရီးစဉ်က လမ်းခရီးအခြေအနေလေ့လာတဲ့ခရီးပဲဖြစ်တဲ့အတွက် ကျောက် ကလပ်ကမ်းခြေ၊ ဓားသွေးကျောက်ကမ်းခြေ နဲ့ ရှင်စောပုဘုရားကမ်းခြေကိုပဲ ရောက်ဖူးတယ် ဆိုရုံ သွားကြည့်ပြီး မကျည်းချိုင်မှာနေ့လယ်စားစားပြီး ပြန်ထွက်ခဲ့တာ မော်တင်စွန်းကို ညနေ နှစ်နာရီ မှာ ပြန်ရောက်တယ်။

ကျောက်ကလပ်ခရီးစဉ်ပြီးတော့ မော်တင်စွန်းမှာ လည်ပတ်ကြည့်ရှုဖို့နေရာကုန်ပြီဖြစ်တဲ့အတွက် ရန်ကုန်ပြန်ဖို့ စီစဉ်ပါတယ်။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါ့မယ်။