မိုးယွန်းကြီး

မိုးယွန်းကြီးမှာ ဝမ်းစာဖွေရှာ ကိုတံငါ။

၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာမှာ ဆုံခဲ့တဲ့ အင်းသားကြီးတို့ကတော့ ကျွန်တော်နဲ့ ဆုံခဲ့တဲ့ အင်း ကို လေလံပြန်မရတော့ဘူး။ ဟိုးအဝေးမှာ အင်းသွားပိတ်နေတယ်တဲ့။ မိတ်ဆွေဟောင်းတွေ မရှိ တော့ မိုးယွန်းကြီးက နေ့ချင်းပြန်ခရီးဖြစ်သွားခဲ့တယ်။

အိုး ဆိုင်

ရန်ကုန် – ပဲခူး ကားလမ်း မှာတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အိုး ဆိုင်။

အပေါ်ရှုး၊ အောက်ရှုး ပြောင်အိုးအရှည်တွေက ရွှေကျင် မဒေါက်ဘက်ကလာတာတဲ့။ ဂေါက်အိုး လို့ခေါ်တဲ့ ပိုက်ခေါင်းတပ်ထားတဲ့အိုးတွေကလည်း ရွှေကျင် မဒေါက်ဘက်က လာတာပဲ။ မြင်နေ ကြ ရိုးရိုးသောက်ရေအိုးတွေက ပဲခူးဒေသထွက်အိုးတွေ၊ ဆိုင်နားက ရွာမှာလည်း အိုးလုပ်တဲ့ မိသားစု လေးငါး စု ရှိတယ်လို့ သိရတယ်။ ဒီအိုးတွေမှာ သစ်သားလက်ခတ်နဲ့ရိုက်ပြီး ပုံဖော်ထားတာရှိသလို ပြောင် အိုးလည်း ရှိတယ်။ သစ်သားလက်ခတ်နဲ့ ပုံဖော်ထားတာတဲ့ ဒီဇိုင်းကို ကြည့်ပြီး အုန်းလက်ခတ်၊ ပန်းလက် ခတ်၊ ကနုတ်လက်ခတ် အိုးဆိုပြီး ခေါ်တယ်။ ပိုက်ခေါင်းမပါတဲ့ ရေအိုးကိုတော့ ခပ်သောက်အိုးတဲ့ ။ ပိုက်ခေါင်းနဲ့ ဆိုရင် ဂေါက်အိုးတဲ့။ သူ အခေါ်နဲ့ သူဟုတ်နေတာပဲ။ အရုပ်တွေကတော့ ရွှေဘိုဘက်က လာတာတဲ့။ အခုတော့ ပစ္စည်းအဝင်နည်းသတဲ့။

တစ်ချိန်ကတော့ အိမ်တိုင်းမှာ သုံးချောင်းထောက်ရေအိုးစင်လေးတစ်ခုတော့ ရှိတာပဲ။ သဲအိုးဆို ရင် အောက်မှာ ရေခံဖို့ ဇလုံလေးတစ်လုံးထားရသေးတယ်။ လမ်းထိပ်က ရေအိုးစင်ဆိုရင်လည်း သဲလေးခင်း၊ မြေအိုးလေးတင်ထား၊ တစ်ခါတစ်လေ စပါးစေ့လေးတွေကြဲထားတော့ စပါးပင် ပေါက် လေးတွေနဲ့ စိမ်းစိမ်းစိုစို။ အခုတော့ ရန်ကုန်မှာ အဲဒီရှုခင်းမျိုးအတော်ရှားသွားပြီ။

ရေသန့်ဘူးခေတ်မှာ သောက်ရေအိုးတွေဟာ မြို့ပြကနေ တစ်ဖြေးဖြေး ဆုတ်ခွာနေရတော့ နောင် မှာ ဒီလို အိုးဆိုင်လေးတွေတောင် မြင်ရဖို့မလွယ်တော့ဘူး။ ဆိုင်ရှင်အမျိုးသမီးကြီးကတော့ တစ် သက်လုံးဒါပဲလုပ်လာတာဆိုတော့ ရောင်းလို့ရသရွေ့ ရောင်းနေဦးမှာပဲတဲ့။ အခုအချိန်ထိကတော့ ရုံးပိတ်ရက်တွေဆိုရင် ရောင်းရတယ်။ကျန်တဲ့ရက်တွေကတော့ ဈေးဦးမပေါက်တဲ့နေ့တောင် ရှိ သတဲ့။

ဆိုင်ရှင်စကားကို နားထောင်ရင်း ဘာမှ မဝယ်ဘဲ ဓာတ်ပုံပဲရိုက်နေရတာ မျက်နှာပူလာတယ်။ တစ်ခု ခုတော့ ဝယ်ဦးမှ ဆိုပြီး စဉ်းစားတော့ ခပ်သောက်အိုးဖြစ်ဖြစ် ဂေါက်အိုးဖြစ်ဖြစ် ဝယ်ထား ပြီးရင် ရေသန့်ဘူးကြီးထဲက ရေကို အိုးထဲ ပြန်ထည့်ရတဲ့ အလုပ်၊ သောက်ရေအိုးကို အခါအား လျော်စွာ ဆေးကြောရတဲ့အလုပ်တွေကို တွေးမိပြီး မဝယ်နိုင်ပြန်ဘူး။ ဒီလိုနဲ့ နောက်ဆုံးမှာ ပစ်တိုင်း ထောင် အရုပ် တစ်ရုပ်ဝယ်ပြီး ထွက်လာခဲ့ရတယ်။

၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ အတွေ့အကြုံ

မိတ်ဆွေတစ်ယောက်က ကျွန်တော်ရေးတဲ့ ၂၀၁၆ အလွှဲအပြောင်းနှင့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ စာအုပ် နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်က ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ နဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ ကိုတော့ နှိုင်းယှဉ်ရေးတယ်။ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ အကြောင်းတော့မပါဘူး လို့ ဝေဖန် တယ်။

ဒါနဲ့ကျွန်တော်က ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခဲ့တဲ့ အခြေအနေနဲ့ ၂၀၁၅/ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့တဲ့အခြေအနေတွေက အလွန်ကွာခြားတဲ့အတွက် နှိုင်းယှဉ်မရေးတာဖြစ်တယ်၊ ဘာတွေ ကွာတယ်ဆိုတာ ဆောင်းပါးရေးပြမယ်၊ စောင့်ဖတ်ပေါ့ဗျာလို့ ပြောခဲ့တယ်။

၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ၂၀၁၅၊ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲများ အခြေအနေ ဘာတွေကွာခြားသလဲ ဆိုတာ အကျဉ်းချုပ် ပြောပြရရင်

လွတ်လပ်စွာဝေဖန်ပြောဆိုခွင့်

လွတ်လပ်ပြီး တရားမ ျှတတဲ့ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုဖြစ်ဖို့ဆိုရင် မဲဆန္ဒရှင်တွေ၊ သတင်းမီဒီယာ တွေ ၊ နိုင်ငံရေးပါတီတွေက အစိုးရ၊ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် နဲ့ အခြားနိုင်ငံရေးပါတီများရဲ့ ရွေးကောက် ပွဲဆိုင်ရာမူဝါဒတွေ၊ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို ဥပဒေနဲ့ အညီ လွတ်လပ်စွာဝေဖန် ထောက် ပြခွင့် ၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခွင့် ရှိရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကာလဟာ နယက အစိုးရက အမိန့်အာဏာနဲ့ အုပ်ချုပ်တဲ့ အချိန် ဖြစ်တဲ့အတွက် အစိုးရကို ထောက်ခံတဲ့ကိစ္စက လွဲရင်ကျန်တဲ့ကိစ္စတွေမှာ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခွင့်၊ ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခွင့်မရှိဘူး။ ဒါ့အပြင် စာပေ စိစစ်ရေး ရှိနေတဲ့အတွက် မီဒီယာများရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာရေးသားချက်များကို တင်းတင်း ကျပ်ကျပ် စိစစ်ဖြတ်တောက်မှု တွေလုပ်ခဲ့ တယ်။နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ဟောပြောချက်တွေ၊ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှု တွေကိုလည်း ကော်မရှင်က တင်း တင်းကျပ်ကျပ်စောင့်ကြည့်ခဲ့တယ်။ သတိပေးခဲ့တယ်။

အဲဒီထက်ဆိုးတဲ့အချက်ကတော့ နဝတ အစိုးရက ၁၉ ၉ ၆ ခုနှစ် ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့မှာ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တဲ့ “ နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို တည်ငြိမ်အေးချမ်းစွာ စနစ်တကျလွှဲပြောင်းပေးရေးနှင့် အမျိုးသား ညီလာခံ လုပ်ငန်းများ အောင်မြင်စွာဆောင်ရွက်ရေးတို့ကို နှောင့်ယှက်ဆန့်ကျင်ခြင်းမှ ကာကွယ်သည့် ဥပဒေ” တည်ရှိနေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီဥပဒေ ပုဒ်မ ၃ မှာ နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်ရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးကို ထိခိုက်အောင် ဆောင် ရွက်ခြင်း၊ အမျိုးသားပြန်လည်စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို ထိခိုက် အောင် လှုံ့ဆော်ခြင်း၊ အမျိုးသား ညီလာခံလုပ်ငန်းစဉ်တွေကို နှောင့်ယှက်ခြင်း၊ ပြည်သူတွေ အထင်လွဲအောင်လှုံ့ဆော်ခြင်း၊ ဟော ပြောခြင်း မလုပ်ဖို့ တားမြစ်ထားပြီး အဲဒီပုဒ်မကို ချိုးဖောက်ပါက လူပုဂ္ဂိုလ်ဆိုရင် ထောင်ဒဏ် ၅ နှစ်ကနေ ၂၀ နှစ်ထိ၊ အဖွဲ့အစည်းဆိုရင် ရပ်ဆိုင်းခြင်း၊ ဖျက်သိမ်း ခြင်း၊ မတရား အသင်း ကြေညာ ခြင်း စတဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေ ချမှတ်နိုင်တယ်လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားတယ်။

ဒီတော့ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ဝေဖန်လိုက်ရင် ဒီဥပဒေ နဲ့ အရေးယူခံရနိုင်တဲ့ အတွက် နိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ ပါတီတွေ၊ သတင်းသမားတွေနဲ့ အကဲခတ်လေ့လာသူတွေဟာ ရွေးကောက် ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို လွတ်လပ်ပွင့်လင်းစွာဝေဖန်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ( အဲဒီဥပဒေကို သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် က ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ )

ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်မှု

၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်တွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာ ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့် လေ့လာရေး အဖွဲ့ တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ လုံးဝမရှိပါဘူး။ ပြည်တွင်းကပုဂ္ဂလိကသတင်းမီဒီယာတွေလည်း ရွေးကောက် ပွဲ အကြို လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို တရားဝင်လေ့လာခွင့်မရခဲ့ဘူး။

ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာမှု အစီအစဉ်တွေ မရှိတဲ့ အတွက် မဲစာရင်း ပြုစုမှု၊ ကြိုတင် မဲပေး မှု တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး စောင့်ကြည့်၊ စစ်ဆေးမှုတွေ မရှိသလောက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဥပဒေနဲ့ မညီ ဘူးလို့ ယူဆနိုင်တဲ့လုပ်ရပ်တွေတွေ့တယ်ဆိုရင်တောင်လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့် မရှိ တဲ့ အတွက်ဝေဖန် ထောက် ပြ ဖို့ အတော်ခက်ခဲခဲ့တယ်။

ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာတော့( ကျွန်တော့်မှတ်တမ်းများအရ) နိုင်ငံခြားသံတမန်တွေနဲ့ ပြည်တွင်း သတင်းမီဒီယာတွေကို မြို့ကြီး ၁၇ မြို့မှာ မဲပေးမှု၊ မဲရေတွက်မှုတွေ လေ့လာနိုင်အောင် စီစဉ်ပေး တယ်။ ဒါပေမယ့် အစိုးရရဲ့ အစီ အစဉ်နဲ့ပဲ သွားရတယ်။ သူတို့ စိတ်ကြိုက်သွားချင်တဲ့နေရာ သွား လို့မရဘူး။ ။နိုင်ငံခြားသတင်းထောက်တွေကိုတော့ ပြည်ဝင်ခွင့်မပေးဘူး။ မဲဆောက် ကတဆင့်မြဝတီကို ဝင်ပြီး သတင်းယူတဲ့ ဂျပန်သတင်းထောက် တစ်ယောက်ကိုလည်း ဖမ်းဆီးထိန်း သိမ်းခဲ့ပြီး ရွေးကောက်ပွဲပြီးမှ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့တယ်။

နိုင်ငံရေးပါတီများပါဝင်မှု

၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ်ဆိုတော့ နယက အစိုးရက နိုင်ငံရေးပါတီများ မှတ်ပုံတင်ခြင်း ဥပဒေ ( ၂/၂၀၁၀) ကို ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် မတ်လ ၈ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်။ အဲဒီဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၅ အရ NLD ပါတီအပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ခြင်း ဥပဒေ (၄/၈၈) အရ မှတ်ပုံတင်ပြီး ၁၉ ၉ ၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ပါတီတွေဟာ ရက်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း မှတ်ပုံတင်ဖို့ပြန် လေ ျှာက်ထားရမယ်။ လေ ျှာက်ထားခြင်းမပြုရင် နိုင်ငံရေးပါတီအဖြစ် အလို အလျောက် ပျက်ပြယ် မှာဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီလို ပြန်မှတ်ပုံတင်မယ်ဆိုရင် NLD ပါတီ အတွက် ပြဿနာက အခု ဥပဒေသစ် ပုဒ်မ ၄ (င) မှာ ပါတီတည်ထောင်သူတွေဟာ ထောင်ဒဏ်ကျခံနေရသူ မဖြစ်ရဆိုတဲ့ အချက်နဲ့ ပုဒ်မ ၁၀ (င) မှာ ပါတဲ့ ပါတီဝင်တစ်ဦးဟာ ထောင်ဒဏ်ကျခံနေရသူမဖြစ်ရဆိုတဲ့ အချက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်ကာလမှာဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကထောင်ဒဏ်ကျခံနေရတာဖြစ်တဲ့ အတွက် ပါတီပြန်လည်မှတ်ပုံတင်ရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ပါတီခေါင်းဆောင်အဖြစ် ထည့် သွင်းဖွဲ့စည်းလို့မရတော့ဘူး။ ပါတီဝင်အဖြစ်လည်း ထည့်သွင်းလို့မရတော့ဘူး။

၁၉ ၈၈ ခုနှစ် နိုင်ငံရေးပါတီများ မှတ်ပုံတင်ခြင်း ဥပဒေမှာ ဒီလို ပြဋ္ဌာန်းချက်မပါဝင်ဘူး။ အခု ဥပဒေ သစ်မှထည့်သွင်းလာတာဖြစ်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် NLD ပါတီဘက်က ဒီပြဋ္ဌာန်းချက်ဟာ ဒေါ်အောင် ဆန်းစုကြည် ပါတီကို ခေါင်းဆောင်ခွင့်မရအောင် ရည်ရွယ် ချက်ရှိရှိ ထည့်သွင်းထားတာ ဖြစ် တယ်လို့ သုံးသပ်ခဲ့တယ်။ ဒါ့အပြင် ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ အခန်း ၁၀ နိုင်ငံရေးပါတီများအခန်း ပုဒ်မ ၄၀၇ နိုင်ငံရေးပါတီများ ဆက်လက်ရပ်တည်ခွင့်မရှိခြင်း ပြဋ္ဌာန်း ချက်မှာ ထောင်ဒဏ်ကျခံနေသူများ ပါတီဝင်ဖြစ်ရင် ပါတီရပ်တည်ခွင့်မရှိဘူးလို့ ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်း မရှိတဲ့အတွက် ဥပဒေသစ်ပါ ပြဋ္ဌာန်း ချက်ဟာ အခြေခံဥပဒေနဲ့လည်း ဆန့်ကျင်နေတယ်လို့ NLD ပါတီက ထောက်ပြခဲ့တယ်။

ချုပ်ပြောရရင်တော့ နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ခြင်း ဥပဒေ သစ် ကို လက်မခံနိုင်တဲ့အတွက် NLD ပါတီက ပါတီမှတ်ပုံတင်တာကို မလုပ်ဘူး။ နောက်ထပ် အဓိက နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရှမ်း တိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ( SNLD) ကလည်း မှတ်ပုံမတင်တော့ဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကလည်း ကြေညာချက် အမှတ် ( ၉ ၇/၂၀၁၀) နဲ့ ပြန်လည်မှတ်ပုံတင်ဖို့ပျက်ကွက်တဲ့ NLD , SNLD နဲ့ အခြားနိုင်ငံရေးပါတီသုံးခုကို နိုင်ငံရေးပါတီအဖြစ်က ပျက် ပြယ်ကြောင်း ကြေညာ ချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်။ ပုဒ်မ ၄ နဲ့ ပုဒ်မ ၁၀ ဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ရည်ရွယ်ပြီး ထည့် တာ ဟုတ်/မဟုတ် အငြင်းပွားနေပေမယ့် NLD နဲ့ SNLD ရွေးကောက်ပွဲမဝင်တဲ့အတွက် ပြည်ခိုင်ဖြိုး ပါတီ အနိုင်ရဖို့ အခွင့်အရေးပိုကောင်းသွားတာတော့ အမှန်ပဲ။

ကန့်ကွက်မှုများ

၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အငြင်းပွားမှုအများဆုံးဖြစ်ခဲ့တာကတော့ ကြိုတင်မဲ ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ ကြိုတင်မဲကောက်ခံမှုကို နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့မှာ စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ ပြီး ကြိုတင်မဲကောက်ခံရာမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေ နဲ့ မကိုက်ညီတဲ့လုပ်ဆောင်ချက် တွေ ရှိတယ်ဆိုပြီး ကန့်ကွက်မှုတွေပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်။ ကြိုတင်မဲကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြင်းပြင်း ထန်ထန် ဝေဖန်တဲ့ ပါတီတွေကတော့ ဒေါက်တာသန်းငြိမ်း ၊ ဦးခင်မောင်ဆွေ တို့ဦးဆောင်တဲ့ NDF နဲ့ ဦး သုေ၀ ဦးဆောင်တဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီတို့ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ခိုင်ဖြိုးနဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးပါတီ ( တစည) တောင်မှ ကြိုတင်မဲကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဝေဖန်မှုတွေပြုလုပ်ခဲ့တာကို တွေ့ရတယ်။ သူတို့ပြောကြားချက်တွေကိုလည်း ပြည်ပ အခြေစိုက် မီဒီယာတွေက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ထုတ်လွှင့်ပေးခဲ့တယ်။

ကြိုတင်မဲ ကိစ္စက ရွေးကောက်ပွဲနေ့အထိ မပြီးဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေအရ ကြိုတင်မဲတွေကို မဲရုံ ပိတ်မယ့် ညနေ လေးနာရီမတိုင်မီ ရေတွက်ရမှာဖြစ်ပေမယ့် မဲရုံပိတ်ပြီးမှ ရောက်လာတဲ့ ကြိုတင်မဲ တွေကြောင့် ပြည်ခိုင်ဖြိုးကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ ရှုံးရာကနေ နိုင်သွားတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေ လည်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်။

ကြိုတင်မဲကြောင့် နိုင်သွားတယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲခံရတဲ့အထဲမှာ နာမည်အကြီးဆုံး ကိစ္စကတော့ တောင် ဥက္ကလာပ မဲဆန္ဒနယ်မှာ ပြည်ခိုင်ဖြိုးကိုယ်စားလှယ်လောင်း ရန်ကုန်မြို့တော်ဝန် ဦးအောင်သိန်း လင်းနိုင်သွားတဲ့ ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ဆုံးတော့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်စွဲနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကန့်ကွက်ချင်တယ်ဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေနဲ့ အညီ ရွေး ကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကို လေ ျှာက်ထား ကန့်ကွက်ပါ၊ အဲဒီလို မလုပ်ဘဲ မီဒီယာတွေကို ပြောဆိုခြင်း၊ ရေးသားခြင်းများပြုလုပ်နေရင် ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေနဲ့ငြိစွန်းနေတယ်ဆို ပြီး သတိပေး ခဲ့တယ်။ ( ပုံ ၁ နဲ့ ၂ )

ဒီကြေညာချက်ကို ရှင်းအောင်ပြောရရင်တော့ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို မကျေနပ်ရင် ကော်မရှင် မှာပဲ လေ ျှာက်ထားပြီး ကန့်ကွက်၊ အပြင်မှာ လေ ျှာက်မပြောနဲ့၊ ပြောရင် ဥပဒေနဲ့ ငြိစွန်းတယ် လို့ သတိပေးလိုက်တာပါပဲ။

(၂၀၁၀ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့သူက လက်ရှိ ပြည်ထောင် စု ရွေးကောက် ပွဲ ကော်မရှင်ဥက္ကဌ ဦးသိန်းစိုးဖြစ်ပါတယ်။ )

နှစ်သိမ့်စကား

ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြည်တွင်းဂျာနယ်၊သတင်းစာတွေမှာပါတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ သတင်းတွေ ကို စိစစ်ဖြတ်တောက်မှုတွေလုပ်ခဲ့သလို နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာတွေမှာရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို လက်ခံ ပြီး နိုင်ငံရေးခရီးဆက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းတဲ့ဆောင်းပါးတွေ ဆက်တိုက်ဖော်ပြခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန် က ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်း နဲ့ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီရဲ့ အနေအထားအရ ဒီဆောင်းပါးတွေဟာ ပြည် ခိုင်ဖြိုးပါတီရဲ့ အာဘော်ကိုထင်ဟပ်နေတယ်လို့လည်း ဆိုနိုင်ပါတယ်။

အဲဒီထဲက မှတ်မှတ်ရရ ဖြစ်ရတဲ့ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ကတော့ ၁၂-၁၁-၂၀၁၀ ရက်နေ့ နိုင်ငံပိုင် သတင်းစာတွေမှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ “ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ချီတက်ကြပါစို့” ( ဥပဒေလေ့လာသူတစ်ဦး) ဆောင်းပါးပဲဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီဆောင်းပါးထဲက ရွေးကောက်ပွဲအရှုံးကိုလက်ခံဖို့အတွက် တိုက်တွန်းတဲ့စာသားတစ်ပိုဒ်ကို သတင်းစာထဲမှာ အခုလို ကောက်စာ အဖြစ် ဘောင်ခတ်ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်- ( ပုံ ၃ နဲ့ ၄ )

“ မိမိအားဆန္ဒပြုသူနည်းသဖြင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်း မခံရလ ျှင်လည်း ခံနိုင်ရည် သို့မဟုတ် သည်းခံနိုင်စွမ်းရှိရန်လိုအပ်၊ ရှုံးလ ျှင် အပြုံးမပျက်ဘဲ သည်းခံနိုင်စွမ်းရှိပြီး အများစု၏ ဆန္ဒမဲ ရရှိ၍ နိုင်လ ျှင်လည်း မာနမတက်ဘဲ နှိမ့်ချသည့် သဏ္ဍန်ဖြင့် အများအကျိုးကို သယ်ပိုးဆောင်ရွက်ပေးနေ ရန်လိုအပ်၊ မိမိအားဆန္ဒပြုသူနည်းပြီး မိမိနှင့် အပြိုင်ဖြစ်သူအား ထောက်ခံဆန္ဒမဲပေးသူများသဖြင့် နိုင်သွားလ ျှင်လည်း ထိုအနိုင်ရရှိသူအား မနာလို မရှုဆိတ် မဖြစ်ရန် လိုအပ်။ ”

၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ ဘယ်လို ကျင်းပခဲ့သလဲ၊ ဘာတွေဖြစ်ခဲ့သလဲ၊ ဘယ်သူတွေက ဘာတွေပြောခဲ့ တယ်ဆိုတဲ့ သမိုင်းကို မေ့လို့မရသလို သမိုင်းတစ်ပတ်ပြန်လည်တတ် တယ်ဆိုတဲ့ အဆိုကိုလည်း သတိရသင့်တယ်။

ပန်းခြံ နဲ့ ကင်မရာ

၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အရုဏ်တက်ချိန် ရွှေတိဂုံစေတီတော်မြင်ကွင်းကို ဓာတ်ပုံ ရိုက် ကူးပူဇော်နိုင်ဖို့ ပြည်သူ့ရင်ပြင်ကို သွားခဲ့တယ်။ ပြည်သူ့ရင်ပြင်ဘက်ကနေ ရိုက်ပြီးတဲ့အခါ နောက် ထပ်ရှုထောင့်တစ်ခုက ရိုက်ချင်တဲ့အတွက် ဦးဥတ္တမ ပန်းခြံ ( ကန်တော်မင်/ ကန်တော်မင်္ဂလာ ပန်းခြံ ) ကို သွားတယ်။ အဓိကကတော့ ပန်းခြံရေကန်ကနေ ဘုရားကို မြင်ရတဲ့ ရှုခင်းကို ဓာတ်ပုံ ရိုက်ချင်တာပါ။

ပန်းခြံထဲရောက်ပြီး ဓာတ်ပုံရိုက်ဖို့နေရာရွေးတဲ့အခါ ရေကန်စပ်မှာ “ ဤပန်းခြံအတွင်း၌ ဓာတ်ပုံ ၊ ဗီဒီယို ရိုက်ကူးမည်ဆိုပါက ဌာနဆိုင်ရာ ခွင့်ပြုချက်ယူပြီးမှသာလ ျှင် ရိုက်ကူးခွင့်ပြုပါသည်။ ” ဆို တဲ့ ဆိုင်းဘုတ်နဲ့ တည့်တည့်တိုးတယ်။ ဒါပေမယ့် ဓာတ်ပုံရိုက်တယ်ဆိုတာ စီးပွားရေးအရ မင်္ဂလာ ဆောင်အကြိုဓာတ်ပုံမျိုးရိုက်တာကို ဆိုလိုတာလား၊ တယ်လီဖုန်းနဲ့ရောရိုက်လို့ရသလား တိတိ ကျကျ ရေးမထားဘူး။

ဒါနဲ့ ဘယ်လိုခွင့်ပြုချက်ယူရမလဲဆိုတာ သိနိုင်ဖို့အတွက် တာဝန်ရှိသူကိုလိုက်ရှာတယ်။ Happy World ကစားကွင်းနားမှာ ရုံးခန်းတွေတန်းစီနေတဲ့အဆောက်အဦတစ်ခု တွေ့တယ်။ ညာဘက် အစွန်ရုံးခန်းမှာ “ တာဝန်မှူးရုံးခန်း” ဆိုတဲ့ဆိုင်းဘုတ်ချိတ်ထားပြီးမီးလင်းနေတယ်။ ကျွန်တော့် ကား ရပ်လိုက်တော့ အထဲက လူတစ်ယောက်ထွက်လာတယ်။ တာဝန်မှူးဖြစ်မယ်ထင်ပါရဲ့။

ကျွန်တော်က ဓာတ်ပုံရိုက်ချင်လို့ ဘယ်မှာခွင့်တောင်းရမလဲလို့ မေးတော့ ဒီရုံးမှာဆိုပြီး ဘယ် ဘက် အစွန်ကရုံးခန်းကို လက်ညှိူးထိုးပြတယ်။ ဘယ်လို ကင်မရာနဲ့ ရိုက်ရင်ခွင့်တောင်းရမှာလဲလို့ မေး တော့ ကင်မရာနဲ့ဆို ခွင့်တောင်းရမယ် ၊ ဖုန်းနဲ့ဆိုရင် မလိုဘူး လို့ ပြောပြီး ဘယ်လိုရိုက်မှာလဲ၊ ရောင်ပြန်ပြားတွေ၊ မီးတွေ ပါလားလို့ မေးတယ်။ မပါဘူးလို့ဖြေလိုက်တော့ ဒီအတိုင်းရိုက်ရင် နှစ်သောင်း ၊ ရောင်ပြန် ပြားတွေပါရင် ငါးသောင်း ပေးရမယ်လို့ ပြောတယ်။ ကိုယ့်ကင်မရာနဲ့ကိုယ် ဘုရားပုံကို ရိုက်ချင် တာ၊ စီးပွားဖြစ်မဟုတ်ဘူး၊ ပြိုင်ပွဲဝင်မှာလည်းမဟုတ်ဘူးလို့ ရှင်းပြတော့လည်း ကင်မရာနဲ့ ဆိုရင် ပိုက်ဆံပေးရမှာပဲ တဲ့။

အခုပေးရမလားဆိုတော့လည်း မဟုတ်ပြန်ဘူး။ ဟိုရုံးက ရှစ်နာရီကျော်မှ ဖွင့်မှာ၊ အဲဒီအချိန်မှာ ပြန်လာရမတဲ့။ ဒါနဲ့ ပြည်သူ့ရင်ပြင်မှာ ရိုက်တာမပေးရဘူး၊ ဒီစည်းကမ်းချက်က ဘယ်တုန်းက ထုတ်လိုက်တာလဲလို့မေးတော့ အဲဒါတော့ ဌာနမှူးမှ သိမယ်တဲ့။ ထပ်မေးစရာ မကျန်တော့ဘူး။ ဒီလို နဲ့ တယ်လီဖုန်းနဲ့ပဲ အရုဏ်တက်ချိန်မြင်ကွင်းကို ရိုက်ခဲ့ရတယ်။

ပန်းခြံက ပြန်ထွက်လာတော့ စိတ်က ဘဝင်မကျဘူး။ ပြည်သူ့ရင်ပြင်ဆိုတာလည်း ပန်းခြံပဲ၊ အဲဒီ မှာ တော့ စီးပွားဖြစ်ရိုက်တာမဟုတ်ရင် ဘာကန့်သတ်ချက်မှ မရှိဘူး။ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့က ဆိုရင် ဘုရား နဲ့ လပြည့်ဝန်းပုံကို စောင့်ရိုက်တဲ့ ဓာတ်ပုံဆရာနှစ်ဆယ်လောက်ရှိတယ်။ ငွေ တောင်းတာမရှိ၊ ခွင့်ပြုချက်မရရင် မရိုက်ရဆိုတဲ့ သတိပေးဆိုင်းဘုတ်ထောင်ထားတာလည်း မရှိ ဘူး။

ဒါနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပန်းခြံ၊ (ကန်တော်ကြီး) ထဲကို ဆက်သွားတယ်။ ပန်းခြံက လုံခြုံရေး ဝန်ထမ်းကို ကင်မရာပြပြီး ဓာတ်ပုံရိုက်လို့ရလား၊ ပိုက်ဆံပေးရမလား မေးလိုက်တော့ အပျော်တမ်း ရိုက်တာဆိုရင် မပေးရဘူးလို့ ပြောတယ်။

ပြည်သူ့ရင်ပြင်၊ ဦးဥတ္တမ ပန်းခြံ နဲ့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပန်းခြံ သုံးခုလုံးဟာ ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင် သာယာရေးကော်မတီ၊ လက်အောက်မှာရှိတယ်လို့ပဲ သိထားပါတယ်။ ဒီလို ဌာနတစ်ခုတည်းအောက်မှာ ရှိတဲ့ ဒီပန်းခြံသုံးခုမှာ ဓာတ်ပုံရိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တူညီတဲ့မူဝါဒ မရှိတာ အံ့သြစရာပဲ။

မှတ်မှတ်ရရ ၂၀၁၂

၂၀၁၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်နေ့ဟာ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန အထူးသဖြင့် မြန်မာ့အသံ နှင့် ရုပ် မြင်သံကြား အတွက် အမှတ်တရဖြစ်ခဲ့တဲ့နေ့ပဲ။

အဲဒီနေ့မှာ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ နှစ်သစ်ကူးနှုတ်ခွန်းဆက်စကားကို ရေဒီယိုက နေ ထုတ်လွှင့် ခဲ့ တယ်။ အဲဒီနှုတ်ခွန်းဆက်စကားမှာ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်က အခုလို ရေဒီယိုကနေ ပြည်သူများကို တိုက်ရိုက်ပြောကြားရခြင်းဟာ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ကွက်လပ်တစ်ခုဖြစ်နေတဲ့ အစိုးရနဲ့ ပြည်သူကြား တိုက်ရိုက် ဆက်ဆံရေးလမ်းကြောင်းသစ် အစပြုလိုက်ခြင်း ဖြစ်တယ်၊ အစိုးရရဲ့ မူဝါဒများကို ပြည်သူ များထံ ရေဒီယိုကနေ တင်ပြတာကို ပုံမှန်ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ကတိပေး ပြောကြား သွားခဲ့ ပါတယ်။ သူကတိပေးခဲ့တဲ့အတိုင်းပဲ အစိုးရ အဖွဲ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ရေဒီယို ကနေ တဆင့် လစဉ် ပြည်သူကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။

သမ္မတရဲ့ ရေဒီယို မိန့်ခွန်းများနဲ့ပတ်သက်ပြီး တစ်ချို့က ဝေဖန်မှုတွေ ၊ သရော်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ ပေမယ့် ၁၉ ၈၈ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၁၂ ခုနှစ်ကာလအတွင်းမှာ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲက ပြည်သူ ကို တိုက်ရိုက် မိန့်ခွန်းပြောကြား မှု မရှိခဲ့တဲ့နိုင်ငံမှာ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်က သိသာ ထင်ရှားတဲ့ အပြောင်းအလဲတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့တဲ့ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ နှုတ်ခွန်းဆက်စကား ကို အောက်ပါလင့်ခ်မှာ နားထောင်နိုင်ပါတယ်။

နောက်ထပ် အမှတ်တရဖြစ်ရပ်ကတော့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ ခေါင်း ဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ နှစ်သစ်ကူးဆုတောင်းစကားကို ရုပ်မြင်သံကြားကနေ ထုတ် လွှင့်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့အသံနဲ့ ရုပ်မြင်သံကြားက ၂၀၁၃ နှစ်သစ်အတွက် နိုင်ငံရေးခေါင်း ဆောင်များ၊ အခြားထင်ရှားသူများရဲ့ နှစ်သစ်ကူးဆုတောင်းစကားများကို ထုတ်လွှင့်ဖို့ စီစဉ်တဲ့ အခါ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ နှစ်သစ်ကူးဆုတောင်းကို ထုတ်လွှင့်ဖို့ သင့်၊ မသင့် ကျွန်တော် နဲ့ မြန်မာ့ အသံက တာဝန်ရှိသူများ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများမှာ အတိုက်အခံ တနည်းအား ဖြင့် လွှတ်တော်အတွင်းမှာ ဒုတိယအင်အားအများဆုံး နိုင်ငံရေးပါတီ ခေါင်းဆောင်ကို အလေးထား ရတဲ့ ထုံးစံရှိတဲ့အတွက် ဒီလိုလုပ်ရင်ကောင်းမလားလို့ စဉ်းစားခဲ့ကြတာပါ။

ဒါပေမဲ့ ဒီကိစ္စက အစဉ်အလာမရှိသေးတဲ့ အတွက် ကျွန်တော်တို့ အဆင့်နဲ့ ဆုံးဖြတ်လို့ မရဘူး။ ဒါ့ကြောင့် ဝန်ကြီး ဦးအောင်ကြည်ကို တင်ပြတဲ့အခါ ဦး အောင်ကြည်ကလည်း ခွင့်ပြုခဲ့တဲ့အတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ နှစ်သစ်ကူးဆုတောင်းကို ရိုက်ကူးထုတ်လွှင့်နိုင်ခဲ့တယ်။ ဒီလို ထုတ်လွှင့် မှုအပေါ် ဘဝင်မကျတဲ့သူတစ်ချို့ရှိပေမယ့် အများစုကတော့ ဒီလိုထုတ်လွှင့်မှုကို သမ္မတ ဦးသိန်း စိန်ရဲ့ နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုအားပေးခဲ့ကြတဲ့အတွက် ၂၀၁၄၊ ၂၀၁၅၊ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွေအတွက်လည်း ပုံမှန်အစီအစဉ်ဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ပြောကြားခဲ့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ နှစ်သစ်ကူး ဆုတောင်းကို အောက်ပါလင့်ခ်မှာနားထောင်နိုင်ပါတယ် –

https://www.facebook.com/ye.htut.988/videos/328069560639986

မြင်းဒိုက်ရွာက စာအုပ်တွေ

ကလော-အင်းလေး ခြေလျင်ခရီးစဉ် ပထမနေ့ နေ့လယ်စာကို မြင်းဒိုက်ဘူတာမှာ စားတယ်။ နေ့လယ်စာစားပြီး ပြန်ထွက်တော့ ဆိုင်တစ်ဆိုင်ရဲ့ စားပွဲမှာ စာအုပ်တွေတင်ထားတာမြင်လိုက်ရ တယ်။ ဝင်းငြိမ်းရဲ့ ဖြစ်တည်ခြင်း၊ ခက်ဇော်စာအုပ်တွေ အတွဲလိုက်၊ ထိန်လင်းရဲ့ပါဂျောင်၊ ပုညခင်ရဲ့ အနောက်တောင်အရပ်မှလာခဲ့ သူ နဲ့ အခြားစာအုပ် လေးငါးခြောက်အုပ်၊ ခက်ဇော်ရဲ့ စာအုပ်နှစ် အုပ်က အထုပ် တောင်မဖြေရသေးဘူး။

ဘယ်သူစာအုပ်တွေလဲလို့ မေးကြည့်တော့ ဆိုင်ရှင်ရဲ့ သမီးဖတ်တာတဲ့။ စာအုပ်တွေကို အွန်လိုင်း ကနေမှာတာ၊ အရင်ကတော့ ကလောလိပ်စာနဲ့မှာပြီး ကလောကို သွားယူရတယ်၊ အခု တော့ ပန်းဆက်လမ်းစာပေ #PannSattLannBooks က မြင်းဒိုက်အထိ ပို့ပေးလို့ အဆင်ပြေ တယ်တဲ့။

အရင်ကတော့ စာအုပ်ပို့တယ်ဆိုတာ စာတိုက်အလုပ်ပေါ့။ ၁၉၆၈-၁၉ ၇၁ ခုနှစ် ချင်းတွင်း မြစ်ဖျား ခန္တီးမြို့မှာနေရတော့ ရန်ကုန်မှာ ရှိတဲ့အဖွားက ဝတ္ထုစာအုပ်တွေ၊ ကာတွန်းစာအုပ်တွေကို စာတိုက် ကနေ မှတ်ပုံတင်ပို့ပေးခဲ့တယ်။ မှတ်မိသလောက်တော့ ရွှေသွေးလို၊ ရွှင်ပြုံးလို့ အပတ် စဉ် ထုတ် ကာတွန်းတွေဆိုရင် ထွက်ပြီးနှစ်ပတ်လောက်ဆို ဖတ်ရပြီ။အဲဒီအချိန်က စာအုပ် တိုက်တွေကလည်း VPP စနစ် Value Payable Post နဲ့ စာအုပ်ရောင်းတာလည်း ရှိတော့ တိုက် ရိုက်မှာလို့ လည်း ရတယ်။

နောင်တော့ တဖြေးဖြေးနဲ့ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် စာတိုက်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေ အားနည်း လာတဲ့အခါ စာတိုက်ကနေ စာအုပ်ပို့တယ်ဆိုတာ မရှိသလောက်ဖြစ်သွားခဲ့တယ်။ အဲဒီကွက်လပ် ကို ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်း တွေကဝင်ဖြည့်ပေးနေတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ရပါတယ်။

စစ်သားမျက်ရည်

အိန္ဒိယကြည်းတပ်မတော်က ဗိုလ်ချုပ် Mrinal Suman က ၂၃ ဧပြီ ၂၀၁၆ ရက်နေ့ Indian Defence Review စာစောင်မှာ “When a Soldier Cries” “စစ်သားတစ်ယောက် ဝမ်းနည်း ငိုကြွေးရချိန်” ဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ရေးခဲ့တယ်။ သူပြောတဲ့ စစ်သား ( Soldier ) ဆိုတာက တပ်မတော်သား အရာရှိ၊ အရာခံ၊ အကြပ်၊ စစ်သည် အဆင့်အားလုံးကို ဆို လိုတာဖြစ်ပါတယ်။

ဗိုလ်ချုပ် ဆူမန်က စစ်တိုက်တယ်ဆိုတာက ရက်စက်မှု၊ ဖျက်ဆီးမှု နဲ့သေခြင်းတရားတွေကို ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အလုပ်ပဲ၊ အန္တရာယ်ကိုရင်ဆိုင်ရဲတဲ့ သတ္တိ ရှိဖို့လိုသလို ကိုယ့်ရန်သူကို သတ်ဖြတ်ရဲ ဖို့လည်းလိုတယ်၊ စစ်သားဆိုတာ ဒီလိုအလုပ်မျိုးကို လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် လေ့ကျင့်ပေး ခံ ထားရ တဲ့သူတွေ ဆိုတော့ လူတွေက စစ်သားဆိုတာ သွေးအေးအေးနဲ့ ရက်စက်နိုင်တဲ့သူ၊ ခံစား ချက်မဲ့တဲ့သူ လို့ထင်ကြ တယ်၊ မဟုတ်ဘူး၊ စစ်သားဆိုတာ လည်း လူသားပဲ၊ ဝမ်းနည်းတတ်တယ်၊ ကြေကွဲတတ်တယ်၊ စစ်သားတစ်ယောက် ဝမ်းနည်းပူဆွေး ငိုကြွေးရတဲ့ အကြောင်း အရင်း ငါးချက် ရှိတယ်လို့ ပြောတယ်။ အဲဒီငါးချက်ထဲမှာ တစ်ချက်ကတော့ အိန္ဒိယ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ပြောထားတဲ့အတွက် အခြားနိုင်ငံများက စစ်သားတွေနဲ့ သက်ဆိုင်မှု မရှိ သလောက်ပဲ။ ကျန်တဲ့လေးချက်ကတော့ ဘယ်နိုင်ငံက ဖြစ်ဖြစ် စစ်သား မှန်သမ ျှ နဲ့သက်ဆိုင် တယ်။

အဲဒီလေးချက်ထဲမှာ ပထမဆုံးအချက်ကတော့ “ အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့အချိန်” ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်သားတစ်ယောက်ရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာဆိုတာ တိုက်ပွဲကို နိုင်အောင်တိုက်နိုင်ခြင်းပဲ၊ စစ်သား တိုင်းက တိုက်တိုင်းအောင်ဖြစ်ချင်တယ်။ ဒါ့ကြောင့်တိုက်ပွဲတစ်ပွဲ ရှုံးပြီဆိုတာနဲ့ သိက္ခာကျတယ်၊ သူ့ တာဝန် ကို ကျေပွန်အောင်မထမ်းဆောင်နိုင်ဘူးဆိုပြီး ကြေကွဲမဆုံးဖြစ်ရတယ်။

ဒုတိယအချက်ကတော့“ ရဲဘော်ရဲဘက်တစ်ယောက်ကျဆုံးတဲ့အချိန်” ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်သား ဘ၀ ဆိုတာ အသင်းအဖွဲ့နဲ့လုပ်ရတဲ့အလုပ်၊ ရဲဘော်ရဲဘက်စိတ်နဲ့ အပြန်အလှန်ကူညီစောင့်ရှောက် ရတဲ့ အလုပ်ဖြစ်တယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်အောင်လည်း လေ့ကျင့်ပေးထားတယ်။ စစ်သားတွေက သေခြင်း တရားနဲ့ အချိန်မရွေးကြုံနိုင်တယ်ဆိုတာ သိထားပေမယ့် ကာလရှည်ကြာ လက်တွဲတိုက်ပွဲ ဝင် လာတဲ့ ရဲဘော်ရဲဘက်တစ်ယောက် ကျဆုံးသွားရင် ကြေကွဲရတာပဲ။ ကိုယ်က အကာအကွယ် မပေး နိုင်လို့ ကျဆုံးသွားရတယ်လို့ ခံစားရရင် ပိုပြီးကြေကွဲရတာပေါ့။

တတိယအချက်ကတော့“ အရည်အချင်းမရှိတဲ့ခေါင်းဆောင်နဲ့ တွေ့ကြုံရတဲ့အချိန်” ဖြစ် ပါတယ်။ တပ်မတော်ဆိုတာ အထက်အောက် ယုံကြည်မှု၊ အပြန်အလှန်သစ္စာရှိမှု နဲ့ တည်ဆောက်ထား တဲ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တယ်။ လက်အောက်တပ်ဖွဲ့ဝင် စစ်သည်တွေရဲ့ ယုံကြည်အားကိုးမှု ရတယ် ဆိုတာ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်အတွက် အမြင့်မားဆုံး ဆုလဒ်ပဲ။ ဒီလိုယုံကြည်မှုဆိုတာကလည်း ခေါင်းဆောင်လုပ်သူရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ၊ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ စစ်ဆင်မှုဆိုင်ရာအရည်အချင်း ပြည့်၀ မှု တွေ အပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ပေါ်ပေါက်လာတာဖြစ်တယ်။ စစ်ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဟာ အကျင့် ပျက်၊ လာဘ်စား၊ လောဘကြီးတဲ့အပြင် စစ်ကိုလည်းနိုင်အောင်မတိုက်နိုင်ဘူးဆိုရင် စစ်သားတွေက ခေါင်းဆောင်အပေါ်မှာ ယုံကြည်မှုမရှိတော့ရုံသာမကဘူး၊ သူ့ရဲ့ စစ်မှုထမ်းဘဝကိုပါ သံသယဝင်ပြီး စိတ်ပျက် ဝမ်းနည်းသွားတတ်တယ်။

စတုတ္ထအချက်ကတော့ “ လူထုထောက်ခံမှုမရတဲ့အချိန်” ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်သားဆိုတာ နိုင်ငံတော် အတွက် အသက်နဲ့ ခန္တာကိုယ် ကို စွန့်လွှတ်ပါ့မယ်လို့ သစ္စာဆိုထားသူတွေဖြစ်တယ်။ တစ်ဖက် မှာ လည်းသူတို့ဟာလူသားတွေ ဖြစ်တဲ့အပြင်လူထုထဲက ပေါက်ဖွားလာသူတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ လုပ်ဆောင်ချက်ကို လူထုက အသိအမှတ်ပြု တာ ခံချင်တယ်။ ဒီလိုအသိအမှတ်ပြုမှု၊ ထောက်ခံမှု ဟာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာပစ္စည်းတွေ၊ ငွေကြေးတွေ ထက် တန်ဖိုးကြီးတယ်။ ဒီလို အသိအမှတ်ပြုမှုကြောင့် ပဲ အသက်ပင်သေသေ ဆိုတဲ့ စိတ်နဲ့ နိုင်ငံ အတွက် တိုက်ပွဲဝင်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် အကြောင်း ကြောင်းကြောင့် လူထုက စစ်သားတွေကို မနှစ် သက် တော့ဘူး၊ သူတို့လုပ်ရပ်တွေကို မထောက်ခံ တော့ဘူး၊သူ့ကိုယ်သူစစ်သားအဖြစ် လက်မထောင်ဂုဏ်မယူနိုင်တော့ဘူးဆိုရင် ဝမ်းနည်း ကြေကွဲ တာပဲ။

ကျွန်တော့်တစ်ဦးတည်းအမြင်ကတော့ ဗိုလ်ချုပ်ဆူမန် ပြောတဲ့အချက်လေးချက်မှာ နောက်ဆုံး နှစ် ချက်က အရေးကြီးဆုံးလို့ထင်တယ်။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ တိုက်ပွဲတစ်ပွဲရှုံးရင် နောက်တိုက်ပွဲ တစ်ပွဲ မှာ နိုင်အောင်ပြန်တိုက်လို့ရတယ်။ ကမ္ဘာ့စစ်သမိုင်းမှာ ရှုံးရာကနေ ပြန်အနိုင်ယူ အောင်ပွဲ ခံ ခဲ့တဲ့ သာဓက အများကြီးရှိတယ်။

ဒီလိုပါပဲ၊ ရဲဘော်ရဲဘက်တစ်ဦး ကျဆုံးသွားလို့ ခံစားရတဲ့ဝမ်းနည်းမှုဟာ အချိန်ကာလရဲ့ ကုစားမှု၊ သက်ဆိုင်ရာဘာသာတရားရဲ့ ဆိုဆုံးမမှုတွေကြောင့် တဖြေးဖြေးချင်းလျော့ကျသွားနိုင်တယ်၊ ဖြေ သာနိုင်တယ်။ ဒါမှမဟုတ် နောက်တစ်ပွဲကို အနိုင်တိုက်ပြီး သူငယ်ချင်းအတွက် လက်စားချေခဲ့ပြီလို့ တွေးနိုင်တယ်။

အရည်အချင်းမရှိတဲ့ခေါင်းဆောင်နဲ့ ကြုံရတာကတော့ ရေတိုကိစ္စမဟုတ်တော့ဘူး။ ညံ့ဖျင်းတဲ့ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ရဲ့ မှားယွင်းတဲ့မူဝါဒတွေ အကျိုးသက်ရောက်မှုက လေးငါးဆယ်နှစ် ဖြစ် နိုင်သလို မျိုးဆက်တစ်ခုလောက်အထိလည်း ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ပြန်ကုစားနိုင်ဖို့အတွက် အချိန် ယူ ရမယ်။ ငွေကုန်လူပန်းဖြစ်မယ်။

လူထု ထောက်ခံမှု မရတဲ့ ကိစ္စကတော့ အဆိုးဆုံးပေါ့။ စစ်သားတစ်ဦးချင်းအနေနဲ့နေ့တိုင်း၊ နေ့တိုင်း၊ အချိန်တိုင်း၊ အချိန်တိုင်း ခံစားနေရတဲ့ကိစ္စ၊ စစ်သားတစ်ဦးချင်းသာမဟုတ် တပ်မတော် ဆိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးရဲ့ ရပ်တည်မှုကိုပါ ထိခိုက်စေတဲ့ကိစ္စဖြစ်တယ်။ ဗီယက်နမ် စစ်ပွဲကာလ အမေရိကန်နိုင်ငံအတွင်း စစ်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့အချိန်မှာ အမေရိကန် စစ် သားတွေဟာ လူထုထဲကို စစ်ဝတ်စုံဝတ်ပြီးသွားလာဖို့အတွက် အလွန်ဝန်လေးခဲ့ကြတယ်။ လူတွေ မကြိုက်တဲ့အလုပ်ကို လုပ်နေရတယ်ဆိုတော့ အမေရိကန်စစ်သားတွေကလည်း သူတို့ အလုပ်ကို တန်ဖိုးမထားတော့ပဲ အရည်အချင်းကျဆင်း၊ စည်းကမ်းမဲ့ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

အဲဒီ အခြေအနေကို ကုစားနိုင်ဖို့အတွက် အမေရိကန်တပ်မတော်ဟာ ဆယ့်ငါးနှစ်လောက် အချိန် ယူခဲ့ ရတယ်။ ဒါတောင်မှ အမေရိကန်တပ်မတော်က ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေးစနစ်ထဲမှာ ကာကွယ်ရေး တာဝန်သက်သက်ကိုပဲ ထမ်းဆောင်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းအဖြစ်ရပ်တည်နေတဲ့အတွက် လူထု ထောက်ခံမှုနဲ့ တပ်မတော်အရည်အချင်းကို ပြန်တည်ဆောက်ဖို့လွယ်ကူခဲ့ တာပါ။

နောက်ပြီး ဗိုလ်ချုပ်ဆူမန်ပြောတဲ့အချက်လေးချက်မှာ အရှုံးနဲ့ သေခြင်းတရားဆိုတာ စစ်သားတိုင်း တစ်နေ့မဟုတ် တစ်နေ့ ကြုံရမယ်လို့ခံယူထားပြီးသားဖြစ်တဲ့အတွက် ကြုံလာခဲ့ရင်လည်း ရင်ဆိုင် နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။ အရည်အချင်းမရှိတဲ့ခေါင်းဆောင်နဲ့ လူထုထောက်ခံမှု မရခြင်း ဆိုတဲ့ အချက်တွေ ကတော့ ဘယ်စစ်သားမှ မေ ျှာ်လင့်မထားဘူး၊ ကြုံလည်း မကြုံချင်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ မလွှဲမရှောင်သာ ကြုံ လာခဲ့ရင်လည်း ဒီအခြေအနေကို ပြန်လည်ကုစားဖို့ဆိုတာ စစ်သားတွေပဲ စွမ်းဆောင်နိုင်တာပါ။

မင်္ဂလာ ဒီဇင်ဘာ

“မင်္ဂလာရှိပါစေ၊ ဒီဇင်ဘာလမြတ်မှာ
အပေါင်းအသင်းများ မိတ်သဟာယဖွဲ့လို့
သခင်ဘုရားရှေ့အတူ ဒူးထောက်ဆုတောင်းကာ
သခင့်မွေးနေ့ကို ကြိုဆိုတယ်”

ကလောမြို့ ကရင်နှစ်ခြင်းခရစ်ယန်ဘုရားကျောင်း ကိုရောက်ခဲ့ချိန်က ဘုရားကျောင်း အတွင်းမှာ မြင်ခဲ့ရတဲ့ ဓမ္မသီချင်းစာသားဖြစ် ပါတယ်။ ကရင် နှစ်ခြင်း ခရစ်ယန်ဘုရားကျောင်းကို ၁၃ ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ၁၈ ခုနှစ်မှာ အုတ်မြစ် ချခဲ့ တာဆိုတော့ ၁၀၄ နှစ်သက်တမ်းရှိပါပြီ။ ဒီဘုရားကျောင်းက မူလက မက်သဒစ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း ဖြစ်ပါတယ်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံခြားသား သင်းအုပ် ဆရာတွေ အမေရိကန်ပြန် သွားတဲ့ အချိန်မှာ ကရင်နှစ်ခြင်း အသင်းတော်ကို လွှဲပေးခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

လမ်းလည်းကျယ်ပါစေ

ကလော – အင်းလေး ဒုတိယနေ့ခရီးစဉ်မှာ ပထမဆုံးတွေ့တဲ့ရွာက ပင်နွေးရွာဖြစ်ပါတယ်။ ပင်နွေး ရွာ က ပအိုဝ်းတိုင်းရင်းသားရွာဖြစ်ပြီး အဲဒီရွာရဲ့ ထူးခြားချက်က ရိုးရာဂျပ်ခုတ်ထည် ရက်လုပ်တာ ကို လေ့လာနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရွာမှာ ရိုးရာဂျပ်ခုတ်ထည် ရက်တာက အသက် ၈၀ ကျော် အဖွားနှစ်ယောက်ပါ။ အဖွားနှစ် ယောက် အိမ်တွေကလည်း ကပ်လျက်၊ အသက်လည်း နှစ်လကြီး နှစ်လ ငယ်။ အသက်ပိုကြီးတဲ့ အဖွား နာမည်က မပေါင် တဲ့ ။နောက်အဖွားနာမည်က မကျန်းတဲ့။

အဖွားနှစ်ယောက်က သား၊ သမီးတွေနဲ့ အတူမနေဘူး။ ကိုယ့်အိမ်နဲ့ ကိုယ်ပဲ။သူတို့ အိမ်တွေ နောက်ဘက်မှာ မြေစိုက်တဲလေးနဲ့ ရက်ကန်းယက်တဲ့နေရာရှိတယ်။ခြေလျင်ခရီးကြမ်းသွားတဲ့ နိုင်ငံခြားသား ဧည့် သည်တွေက ပင်နွေးရွာရောက်ရင် အဖွားတွေ ရက်ကန်းရက်တာကို လေ့လာ တယ်၊ အဖွားတွေ ရဲ့ လက်မှုပစ္စည်းလေးတွေ ဝယ်တယ်။ ပစ္စည်းမဝယ်ဖြစ်ရင်တောင်အဖွားတွေ လိုရာ သုံးဖို့ လှူသွားတယ်။

အခုတော့ အဖွားတွေရဲ့ ရက်ကန်းခတ်သံတိတ်နေတာ သုံးနှစ်လောက်ရှိပြီပေါ့။ အဖွားမပေါင်က တော့ ဒီနှစ်ထဲမှာ ခါးနာလာတဲ့အတွက် ရက်ကန်းမရက်နိုင်တော့ဘူး။ ဂျပ်ခုတ်ထည်က ခြေဆင်း ထိုင်ပြီး ရက်ရတာဆိုတော့ နှစ်ပေါင်းများစွာ အဲဒီပုံစံအတိုင်းထိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် ခါးနာတာ ဖြစ် မယ်။ အဖွား မကျန်းကတော့ ကျန်းမာရေးကောင်းသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဧည့်သည်မလာလို့ ရက်ကန်း မရက်ဖြစ်တာကြာပြီတဲ့။

အဖွားမကျန်းက မြန်မာစကားနည်းနည်းပြောနိုင်တယ်။ အဖွားမပေါင်ကတော့ မပြောတတ်ဘူး။ အဖွား မကျန်းက သူတို့လုပ်ငန်းအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး “ ဧည့်သည် မလာတော့ နား တယ်လေ၊ ဧည့်သည်လာတော့ ပိုက်ဆံတော့ နည်းနည်းပေါတယ်။ ဧည့်သည် လာတာနဲ့ မလာ တာ အများကွာတယ်လေ” လို့ ရှင်းပြတယ်။

ဒီလမ်းကြောင်းမှာတော့ ဧည့်သည်ဆိုတာ နိုင်ငံ ခြားသားခရီးသွားတွေကို ဆိုလိုတာပါ။ ပြည်တွင်းခရီးသည်တွေက ခြေလျင်ခရီးသွားတာ အတော် နည်းတော့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းက နိုင်ငံခြားသားခရီးသည်တွေကိုပဲ မှီခိုနေရတယ်။

ဂျပ်ခုတ်ထည်တွေက လွယ်အိတ်တစ်လုံး၊ တဘက်တစ်ထည်ဖြစ်ဖို့ ငါးရက်ကနေ ခုနစ်ရက် အထိ ကြာတဲ့အတွက် နောက်မျိုးဆက်တွေက မရက်တော့ဘူး၊ လွယ်တဲ့ စက်ရက်ကန်းထည်တွေပဲ သုံး တော့တယ်။ အဖွားနှစ်ယောက်သာ နိုင်ငံခြားသားခရီးသွားတွေရှိနေလို့ ရက်ကန်းလုပ်ငန်း ကို လုပ်နေတာ။ သူတို့ နောက်ပိုင်းမှာ ရက်ကန်းအမွေ ဆက်ခံတဲ့သူရှိတော့မယ်မထင်ဘူး။

ရက်ကန်းလုပ်ငန်းနားထားတာ ကြာပြီ ဆိုတော့ အဖွားနှစ်ယောက်မှာ ရောင်းစရာ ပစ္စည်းနည်းနည်း ပဲရှိတော့တယ်။ အဲဒီအထဲက လွယ်အိတ်နဲ့ တဘက်တွေဝယ်လိုက်တယ်။ နောက်ပြီး အဖွားနှစ် ယောက်အတွက် ဆေးဖိုးလည်း ကန်တော့ခဲ့တယ်။

အဖွားမကျန်းက အသံဝဲ၀ဲ နဲ့ မြန်မာလို “ အမောင် အရှေ့သွားရင် အမေ အဖေ လို လူကောင်းကောင်းနဲ့တွေ့ပါစေ၊ သူများချစ်ပါစေ ၊ လမ်းလည်းကျယ်ပါစေ။” လို့ ဆုပေး တယ်။ အဖွားမကျန်းရဲ့ ဆုပေးစကားက တိုပေမယ့် ရင်ထဲကို စူးနစ်ဝင်သွားတယ်။

အဖွား မကျန်း
အဖွား မကျန်း
အဖွား မပေါင်
အဖွား မပေါင်

မန္တလာ ဦးကျောက်လုံး

ကလော-အင်းလေး ခြေလျင်ခရီးကြမ်းလေ ျှာက်တော့ ပထမ ညအိပ်တဲ့ရွာက လမိုင်းရွာဖြစ်ပါ တယ်။ ညအိပ်တဲ့ အိမ်က အဖိုးကြီး ၊အဖွားကြီးနှစ်ယောက်ပဲရှိတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရောက်တော့ အိမ်ရှင် အဘကြီးက “ Welcome, Make yourself at home” လို့ပြောပြီးကြိုတယ်။ သူ့အိမ်မှာ နိုင်ငံခြားသားတွေ တည်းခိုနေကြဖြစ်လို့ အလွတ်ကျက်ထားတယ်လို့ ထင်မိပေမယ့် မဟုတ်ဘူး။ ကျန်တဲ့အချိန်တွေမှာလည်း အင်္ဂလိပ်စကားကို ညှပ်ပြောသေးတယ်။ ပြီးတော့ မြန်မာစကားကို လည်း အသံဝဲပေမယ့် ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် ပြောနိုင်တယ်။ စိတ်ထဲမှာ ထူးခြားတယ်လို့ ထင် မိ တာနဲ့ နောက်နေ့မနက်မှာ အဘကြီးရဲ့ ဘဝအကြောင်းကို မေးကြည့်မိတယ်။ အဘဦးကျောက်လုံး က စကားပြောတဲ့အခါ ကျွန်တော့်ကို “ အမောင်” လို့ ခေါ်ပြီး ဥပမာ “ ဓာတ်ပုံ ရှိတယ်။ အမောင် ကြည့်ချင်ရင် အဘပြမယ်” လို့ အသံဝဲ၀ဲ နဲ့ ပြောတာ အင်မတန် နားဝင်ချိုတာပဲ။

အဘကြီးနာမည်က ဦးကျောက်လုံးတဲ့။ အသက် ၇၈ နှစ်ရှိပြီ။ လူမျိုးက တောင်ရိုး တိုင်းရင်းသား။ အဖေက တောင်သူပေမယ့် အဖိုးဖြစ်တဲ့သူက သာမိုင်းခမ်းစော်ဘွား စဝ်ထွန်းအေး လက် အောက် မှာ တောင်ပဲ့တိုက်နယ် တိုက်သူကြီးလုပ်တယ်။ လမိုင်းရွာက တောင်ပဲ့ တိုက်နယ်ထဲမှာ ပါတယ်။ စော်ဘွားက အဖိုးလုပ်တဲ့သူကို နိုင်ငံက လွတ်လပ်ရေးရပြီ၊ကလေးတွေ စာတတ် မှ ဖြစ်လို့ခေါ်ေ ပြာပြီး မန္တလေးမှာ ကျောင်းတက်လို့ ရအောင် စီစဉ်ပေးတယ်။ ဒီလိုနဲ့ လမိုင်းရွာသား မောင်ကျောက်လုံးကမန္တလေးမှာတစ်တန်းကနေတန်းမြင့်ကျောင်းထွက်စာမေးပွဲလို့ခေါ်တဲ့ကိုးတန်း အောင် တဲ့အထိ ကျောင်းနေခဲ့တယ်။ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းလို့ခေါ်တဲ့ ဆယ်တန်းစာမေးပွဲတော့ မအောင်ဘူး။

ဦးကျောက်လုံးက သူကို ပညာသင်ကြားခွင့်ရအောင် စီစဉ်ပေးတဲ့ သာမိုင်းခမ်းစော်ဘွား စဝ်ထွန်း အေးရဲ့ ဓာတ်ပုံကို အခုထိ သိမ်းထားပြီး ကျွန်တော့်ကို ထုတ်ပြတယ်။ တစ်ပုံက စော်ဘွားနဲ့ မဟာ ဒေဝီ ရိုးရာဝတ်စုံနဲ့ ပုံ။ စော်ဘွား က အရပ်ခပ်ပျပ်ပျပ်၊ မျက်ခုံးကောင်းကောင်း၊ အသားတော့ ညိုပုံ ရတယ်။ မဟာဒေဝီကတော့ အသားအတော်ဖြူပြီး မဟာဆန်သူပါ။ နောက်တစ်ပုံမှာတော့ စော်ဘွား က အနောက်တိုင်းဝတ်စုံနဲ့ တစ်ယောက်တည်းထိုင်လျက်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ “ သာမိုင်ခမ်း” ဆိုတာ မကြားဘူးတဲ့သူတွေအတွက် သာမိုင်းခမ်း အကြောင်း နည်း နည်း ရှင်းပြချင်ပါတယ်။ သာမိုင်းခမ်း က အခု အချိန်မှာ အောင်ပန်းမြို့အနားက ရွာ တစ်ရွာ ဖြစ်နေ ပေမယ့် တစ်ချိန် က စော်ဘွားနယ်ဖြစ်ပြီး ကလောက သာမိုင်းခမ်း လက်အောက်ခံ ရွာဖြစ် ပါတယ်။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်တွေသိမ်းပြီးချိန်အထိ အောင်ပန်းဆိုတာမပေါ်သေးပါဘူး။ နောက် မှ အင်္ဂလိပ်က သာမိုင်းခမ်းနယ်ကို ခွဲလိုက်တဲ့အတွက် အောင်ပန်းဆိုတာ ပေါ်လာတာဖြစ် ပါတယ်။

ဘားမားဂေဇက် ( အထက်မြန်မာပြည်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်) ၁၉ ၀၁ ခုနှစ်မှာ “သာမိုင်းခမ်း” စော် ဘွား နယ်က စတုရန်းမိုင် ၂၉ ၆. ၆၆ မိုင်ကျယ်ဝန်းတယ်၊ ပွေးလှ၊ ညောင်ရွှေ၊ ရမည်းသင်း၊ မိတ္ထီလာ မြို့နယ်တွေနဲ့ နယ်နမိတ်ချင်းထိစပ်နေတယ်၊ ၁၈၉ ၇ လူဦးရေ စာရင်းအရ လူဦးရေ တစ်သောင်း နှစ်ထောင်ရှစ်ဆယ့်တစ်ယောက် ( ၁၂၀၈၁) ဦး ရှိပြီး တောင်ရိုးက လူဦးရေ ၅၀၁၇ ယောက် နဲ့ အများဆုံးဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားတာတွေ့ရတယ်။

သာမိုင်းခမ်းစော်ဘွား စဝ်ထွန်းအေးဟာ ပင်လုံစာချုပ်ကို တောင်ပိုင်စော်ဘွား စဝ်ခွန်ပန်း စိန်၊ ညောင်ရွှေ စော်ဘွား စဝ်ရွှေသိုက်၊ မြောက်သိန္နီစော်ဘွား စဝ်ဟုံဖ၊ လဲချားစော်ဘွား စဝ်နွံ၊ မိုင်းပွန် စော် ဘွား စဝ်စံထွန်း တို့နဲ့အတူ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တဲ့သူဖြစ်တဲ့အတွက် သာမိုင်းခမ်း ဆိုတာ ဟာ တစ်ချိန်က အရေးပါတဲ့ စော်ဘွားနယ်တစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။

ဦးကျောက်လုံးက မန္တလေးရောက်တော့ မဟာမုနိ ဘုရားကြီးတောင်ဘက်က ဦးခ အုတ်ကျောင်း မှာ ကိုရင်ဝတ်နဲ့နေရတယ်။ ကျောင်းထိုင်ဆရာတော်က ဦး နရိန္ဒ၊ ပျော်ဘွယ်ဇာတိတဲ့။ ကျောင်း တက် တော့ ပေါက်မြိုင်ကျောင်းတိုက်ဝင်းထဲမှာ ရှိတဲ့ စာသင်ကျောင်း မှာ ကိုရင်ဝတ်နဲ့ပဲ ကျောင်းတက် ရတယ်။ အခုခေတ်အခေါ် ဘက ကျောင်းဖြစ်မယ်ထင်တယ်။ အဲဒီ အချိန်က မန္တလေးမှာ ကိုရင်ဝတ် နဲ့ တက်လို့ရတဲ့ကျောင်းက ဘုံကျော်ကျောင်းတိုက်ထဲက အလယ်တန်းကျောင်း နဲ့ ပေါက်မြိုင်ကျောင်းတိုက်ထဲက အထက် တန်း ကျောင်း နှစ်ကျောင်းပဲရှိတယ်။

ဦးကျောက်လုံးက ကိုရင်ဘ၀ နဲ့ ဆွမ်းခံရတယ်။ သူ့အဆို ဘုန်းကြီးစာရော၊ လူစာပါသင်ရတယ်။ ဆယ်တန်းကျတော့ ကျောင်းဆက်မတက်တော့ပဲ လူထွက်တယ်။ ကျောင်းတိုက်ကို လာနေတဲ့ စာတိုက် အင်စပတ်တော် ဦးမျိုးညွန့်ကို အကူအညီတောင်းပြီး စာတိုက်စာတိုက်စာရေး ဝင်လုပ် တယ်။ မိုးကုတ်ကျပ်ပြင်စာတိုက်မှာ တာဝန်ကျတယ်။

စာတိုက်စာရေးလုပ်နေချိန်မှာပဲ “ ပပက” တွေပေါ်လာပြီးစားဝတ်နေရေးအဆင်မပြေ၊ လစာနဲ့ မ လောက်တော့လို့ အလုပ်ထွက်ပြီးရွာပြန်လာတယ်။

ဒီနေရာမှာ “ ပပက” ဆိုတာကို မသိမီလိုက်တဲ့သူများအတွက် နည်းနည်းရှင်းပြချင်ပါတယ်။ “ ပပက” ရဲ့ နာမည်အပြည့်အစုံက “ ပြည်သူ့ပစ္စည်းကော်ပိုရေးရှင်း” ဖြစ်ပါတယ်။ “ ပပက” ပေါ် ပေါက်လာပုံက ဒီလိုပါ။ ၁၉ ၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာ တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီး တော် လှန်ရေးကောင်စီအနေနဲ့ နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်တယ်။ ၁၉ ၆၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ မြန်မာ့ ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ် ဝါဒသဘောထား ကြေညာချက် ၂၁ ချက်ကို ထုတ်ပြန်တယ်။ အဲဒီ အထဲမှာ စီးပွားရေး နဲ့ပတ်သက်ရင် ကုန်စည်ဖြန့်ဖြူးရေးအပါအဝင် ကုန်ထုတ်အရင်းအနှီးအားလုံးကို နိုင်ငံ ပိုင်လုပ်ရမယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့တယ်။

အဲဒီမူဝါဒအရ ၁၉ ၆၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံပိုင်သိမ်းတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို စတင် တယ်။ ပထမတော့ ရေနံလုပ်ငန်း၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းလို လုပ်ငန်းကြီးတွေကနေ စလိုက်တာ ၁၉ ၆၄ မတ်လ ၁၉ ရက်နေ့နဲ့ ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့တွေမှာ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပွဲရုံ၊ ကုန်တိုက်၊ လက်ကား ဆိုင်၊ စတိုးဆိုင်ကြီးပေါင်း ၁၂၂၁၂ ဆိုင်ကို ပြည်သူပိုင်သိမ်းခဲ့တယ်။

ဒီလိုနဲ့ နောက်ဆုံးတော့ လူထု လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းမှန်သမ ျှ ပြည်သူပိုင်စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေ ထုတ်လုပ်မယ်။ “ပပက” ဆိုင်တွေက ရောင်းပေးမယ်ဆိုပြီးဖြစ်တယ်။ အဲဒီစနစ်က မအောင်မြင် တဲ့ အတွက် ၁၉ ၆၉ ပါတီနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ နိုင်ငံရေးအစီရင်ခံစာမှာ ၁၉ ၆၄ နောက်ပိုင်း ကုန်ထုတ် လုပ်မှုကျတဲ့ အတွက် ပြည်ပပို့ကုန် ကျဆင်း၊ပြည်ပပို့ကုန်ကျဆင်းတဲ့အတွက် ပြည်ပမှ ကုန်ကြမ်း၊ စက်ကရိယာ၊ ကုန်ချောများ မတင် သွင်းနိုင်၊ ဒါ့ကြောင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်း သံသရာ လည် နေတယ်။ ဒါ့အပြင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများ အားနည်းတဲ့အတွက် မှောင်ခိုဈေးကွက်ပေါ်လာ ပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်မားလာတယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့နေထိုင်မှု ကျပ်တည်းလာတယ်ဆိုပြီး ဝန်ခံခဲ့ရတယ်။

ဒါ့ကြောင့် ဦးကျောက်လုံးက “ ပပက” ပေါ်လာပြီးတဲ့နောက် လို့ပြောတာဟာ တော်လှန်ရေး ကောင်စီ တက်လာပြီး ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေးစနစ်ကျင့်သုံးချိန်မှာ စီးပွားရေးကျပ်တည်းလာတယ် လို့ ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဦးကျောက်လုံးက ခုနှစ် နဲ့မပြော ဘဲ အရေးကြီးတဲ့ ဖြစ်ရပ် တစ်ခုနဲ့ ပြောသွားတာ သတိထားမိမှာပါ။ ခြေလျင်ခရီးပထမနေ့က ရွာပုရွာမှာ စကား ပြောခွင့်ရတဲ့ ဓနု အမျိုး သမီးကြီးကလည်း သူတို့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေ အကြောင်း ပြောတဲ့ အခါ ရောဂါဖြစ်တဲ့ နှစ်၊ မဲပေးတဲ့နှစ် စသည်ဖြင့် ကိုးကားပြောသွား ခဲ့တယ်။

ဒါက သာမန်ပြည်သူတွေဟာ အကြောင်းအရာတွေကို ခုနှစ် သက္ကရာဇ်တွေထက် မှတ်မှတ်ရရ ရင်ထဲ စွဲ ကျန်ခဲ့တဲ့ အဖြစ် အပျက်တွေနဲ့ မှတ်သားလေ့ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို သက်သေ ပြ နေတာပဲ။ ခုနှစ် တွေက ကြာရင် မေ့သွားနိုင်တယ်။ အမှတ်မှားသွားနိုင်တယ်။ ရင်ထဲမှာ စွဲကျန်နေ စေတဲ့ အဖြစ် အပျက် တွေက တစ်သက်မပျောက်တော့ဘူးပေါ့။ စာအုပ်တွေထဲမှာ ဘုန်းတော်ဘွဲ့ တွေ ဘယ်လိုရေးရေး၊ လူတွေ ရင်ထဲမှာ အကောင်းကို သတိရပြီးကျန်ခဲ့သလား၊ အဆိုးနဲ့ တွဲပြီး မှတ်မိနေသလားဆိုတာ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်၊ အစိုးရ တစ်ဖွဲ့ရဲ့ ပကတိသမိုင်းမှတ်တမ်းပဲ။

ဦးကျောက်လုံးက ရွာပြန်ရောက်ပြီးတော့ ဆီဆိုင်ဘက်မှာ ကျောင်းဆရာလုပ်တယ်။ သုံးနှစ် လောက်လုပ်ပြီးတော့ နယ်မြေ မအေး ချမ်းလို့ အလုပ်ထွက်ပြီး ရွာပြန်လာတယ်။ ရွာမှာ တိုင်းရင်း ဆေးဆရာလုပ်တယ်။ စာတတ်တဲ့အတွက် စာအုပ်တွေဖတ်ပြီး အင်္ဂလိပ်ဆေးလည်း နည်နည်း ပါး ပါး သုံးကုတယ်။ ဆေးကုရင်းနဲ့ပဲ အမေကြီးနဲ့တွေ့ပြီး အိမ်ထောင်ကျတယ်။ သမီးသုံးယောက်၊ သားငါးယောက်မွေးတယ်။ သားနှစ်ယောက်ကလွဲရင် ကျန်တာအားလုံး လမိုင်းနဲ့အနီးနားက ရွာ တွေမှာပဲ နေတယ်။

ဦးကျောက်လုံးဟာ အခု ဆေးမကုတော့ဘူး။ လယ်နှစ်ဧက ရှိတာကို ဖက်စပ်ပေးထား တယ်။ ယာကွက်မှာ ခရမ်းသီးစိုက်တယ်။ ဂေါ်ဖီထုပ်မစိုက်ဘူး။ အရင်းများတယ်။ ဆေးသုံးရတယ်။ အလုပ် ရှု့ပ်တယ်။ ခရမ်းသီးက မြေပြင်ပြီး မြေသြဇာတစ်ခါထည့်၊ စိုက်ထားရင် လှည့်ကြည့်ဖို့မလိုဘူး။ အမြတ်မများပေမယ့် မရှုံးဘူး။ နောက် နိုင်ငံခြားခရီးသွားတွေကို အိမ်မှာ လက်ခံတယ်။ အခုတော့ ဧည့်သည်မလာတာ သုံးနှစ်လောက်ရှိတော့မယ်။ မန္တလေးမှာ အကြာကြီးနေခဲ့တော့ မန္တလေးကို ချစ်တယ်။ ရွာပြန်ရောက်တော့လည်း နှစ်နှစ်တစ်ခါလောက်တော့ ရွာနဲ့အနီးအနားက ဘုရားဖူး အဖွဲ့တွေကို ဦးဆောင်ပြီး မန္တလေး၊ မုံရွာ ဘုရားဖူးသွားတယ်။ အခုတော့ လူတွေလည်း ခရီးမသွား နိုင်တော့ဘူးတဲ့။ အဘက မန္တလေးသား ဦးကျောက်လုံးပေါ့ ဆိုတော့ ဟုတ်တယ်ဆိုပဲ။

သူ့ ဘဝဇာတ်လမ်းအဆုံးသတ်တော့ ကျွန်တော်က ရွေးကောက်ပွဲ အကြောင်းမေးတယ်။ အဘ က “နိုင်ငံရေးမသိဘူး” လို့ပဲပြောတယ်။

ဒါပေမဲ့ ညက ကျွန်တော်အိပ်ရတဲ့အခန်းနံရံမှာ “ ကလောမြို့နယ် ဓနုတိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ ဒီမို ကရေစီ ပါတီ၊ ကလောမြို့နယ် တိုင်းရင်းသားနယ် မိခင်တိုင်းရင်းသား ဓနုပါတီကို မဲပေးစို့ ကွယ် ” လို့ ရေးထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ပိုစတာတစ်ခုနဲ့ ကလောမြို့နယ် ၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ရဲ့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပုံပါ ပိုစတာတစ်ခုတွေ့တယ်။

ဒါ့ကြောင့် “ နိုင်ငံရေးမသိဘူးဆိုပေမယ့် အခန်းထဲမှာ ပါတီပိုစတာတွေ တွေ့တယ်” လို့ ပြောတော့ “ဓနုပါတီပိုစတာက သူငယ်ချင်းလာပေးထားတာ” လို့ ဖြေတယ်။ ဒါနဲ့ အဲဒါဆိုရင် အင်န်အယ်လ်ဒီ ပိုစတာ ကရောလို့ မေးတော့ မဖြေဘူး။ နှုတ်ခမ်းစေ့ပြီး ပြုံးနေတယ်။ သတင်းမီဒီယာလောက စကားနဲ့ ဆိုရင် “ မှတ်ချက်ပေးရန် မရှိပါ” ဆိုတဲ့ ပုံစံပေါ့။

ဦးကျောက်လုံး နဲ့ သာမိုင်းခမ်း စော်ဘွား စဝ်ထွန်းအေး ဓာတ်ပုံ
သာမိုင်းခမ်း စော်ဘွား စဝ်ထွန်းအေး နဲ့ မဟာဒေဝီ
သာမိုင်းခမ်း စော်ဘွား စဝ်ထွန်းအေး