မန္တလာ ဦးကျောက်လုံး

ကလော-အင်းလေး ခြေလျင်ခရီးကြမ်းလေ ျှာက်တော့ ပထမ ညအိပ်တဲ့ရွာက လမိုင်းရွာဖြစ်ပါ တယ်။ ညအိပ်တဲ့ အိမ်က အဖိုးကြီး ၊အဖွားကြီးနှစ်ယောက်ပဲရှိတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရောက်တော့ အိမ်ရှင် အဘကြီးက “ Welcome, Make yourself at home” လို့ပြောပြီးကြိုတယ်။ သူ့အိမ်မှာ နိုင်ငံခြားသားတွေ တည်းခိုနေကြဖြစ်လို့ အလွတ်ကျက်ထားတယ်လို့ ထင်မိပေမယ့် မဟုတ်ဘူး။ ကျန်တဲ့အချိန်တွေမှာလည်း အင်္ဂလိပ်စကားကို ညှပ်ပြောသေးတယ်။ ပြီးတော့ မြန်မာစကားကို လည်း အသံဝဲပေမယ့် ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် ပြောနိုင်တယ်။ စိတ်ထဲမှာ ထူးခြားတယ်လို့ ထင် မိ တာနဲ့ နောက်နေ့မနက်မှာ အဘကြီးရဲ့ ဘဝအကြောင်းကို မေးကြည့်မိတယ်။ အဘဦးကျောက်လုံး က စကားပြောတဲ့အခါ ကျွန်တော့်ကို “ အမောင်” လို့ ခေါ်ပြီး ဥပမာ “ ဓာတ်ပုံ ရှိတယ်။ အမောင် ကြည့်ချင်ရင် အဘပြမယ်” လို့ အသံဝဲ၀ဲ နဲ့ ပြောတာ အင်မတန် နားဝင်ချိုတာပဲ။

အဘကြီးနာမည်က ဦးကျောက်လုံးတဲ့။ အသက် ၇၈ နှစ်ရှိပြီ။ လူမျိုးက တောင်ရိုး တိုင်းရင်းသား။ အဖေက တောင်သူပေမယ့် အဖိုးဖြစ်တဲ့သူက သာမိုင်းခမ်းစော်ဘွား စဝ်ထွန်းအေး လက် အောက် မှာ တောင်ပဲ့တိုက်နယ် တိုက်သူကြီးလုပ်တယ်။ လမိုင်းရွာက တောင်ပဲ့ တိုက်နယ်ထဲမှာ ပါတယ်။ စော်ဘွားက အဖိုးလုပ်တဲ့သူကို နိုင်ငံက လွတ်လပ်ရေးရပြီ၊ကလေးတွေ စာတတ် မှ ဖြစ်လို့ခေါ်ေ ပြာပြီး မန္တလေးမှာ ကျောင်းတက်လို့ ရအောင် စီစဉ်ပေးတယ်။ ဒီလိုနဲ့ လမိုင်းရွာသား မောင်ကျောက်လုံးကမန္တလေးမှာတစ်တန်းကနေတန်းမြင့်ကျောင်းထွက်စာမေးပွဲလို့ခေါ်တဲ့ကိုးတန်း အောင် တဲ့အထိ ကျောင်းနေခဲ့တယ်။ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းလို့ခေါ်တဲ့ ဆယ်တန်းစာမေးပွဲတော့ မအောင်ဘူး။

ဦးကျောက်လုံးက သူကို ပညာသင်ကြားခွင့်ရအောင် စီစဉ်ပေးတဲ့ သာမိုင်းခမ်းစော်ဘွား စဝ်ထွန်း အေးရဲ့ ဓာတ်ပုံကို အခုထိ သိမ်းထားပြီး ကျွန်တော့်ကို ထုတ်ပြတယ်။ တစ်ပုံက စော်ဘွားနဲ့ မဟာ ဒေဝီ ရိုးရာဝတ်စုံနဲ့ ပုံ။ စော်ဘွား က အရပ်ခပ်ပျပ်ပျပ်၊ မျက်ခုံးကောင်းကောင်း၊ အသားတော့ ညိုပုံ ရတယ်။ မဟာဒေဝီကတော့ အသားအတော်ဖြူပြီး မဟာဆန်သူပါ။ နောက်တစ်ပုံမှာတော့ စော်ဘွား က အနောက်တိုင်းဝတ်စုံနဲ့ တစ်ယောက်တည်းထိုင်လျက်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ “ သာမိုင်ခမ်း” ဆိုတာ မကြားဘူးတဲ့သူတွေအတွက် သာမိုင်းခမ်း အကြောင်း နည်း နည်း ရှင်းပြချင်ပါတယ်။ သာမိုင်းခမ်း က အခု အချိန်မှာ အောင်ပန်းမြို့အနားက ရွာ တစ်ရွာ ဖြစ်နေ ပေမယ့် တစ်ချိန် က စော်ဘွားနယ်ဖြစ်ပြီး ကလောက သာမိုင်းခမ်း လက်အောက်ခံ ရွာဖြစ် ပါတယ်။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်တွေသိမ်းပြီးချိန်အထိ အောင်ပန်းဆိုတာမပေါ်သေးပါဘူး။ နောက် မှ အင်္ဂလိပ်က သာမိုင်းခမ်းနယ်ကို ခွဲလိုက်တဲ့အတွက် အောင်ပန်းဆိုတာ ပေါ်လာတာဖြစ် ပါတယ်။

ဘားမားဂေဇက် ( အထက်မြန်မာပြည်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်) ၁၉ ၀၁ ခုနှစ်မှာ “သာမိုင်းခမ်း” စော် ဘွား နယ်က စတုရန်းမိုင် ၂၉ ၆. ၆၆ မိုင်ကျယ်ဝန်းတယ်၊ ပွေးလှ၊ ညောင်ရွှေ၊ ရမည်းသင်း၊ မိတ္ထီလာ မြို့နယ်တွေနဲ့ နယ်နမိတ်ချင်းထိစပ်နေတယ်၊ ၁၈၉ ၇ လူဦးရေ စာရင်းအရ လူဦးရေ တစ်သောင်း နှစ်ထောင်ရှစ်ဆယ့်တစ်ယောက် ( ၁၂၀၈၁) ဦး ရှိပြီး တောင်ရိုးက လူဦးရေ ၅၀၁၇ ယောက် နဲ့ အများဆုံးဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားတာတွေ့ရတယ်။

သာမိုင်းခမ်းစော်ဘွား စဝ်ထွန်းအေးဟာ ပင်လုံစာချုပ်ကို တောင်ပိုင်စော်ဘွား စဝ်ခွန်ပန်း စိန်၊ ညောင်ရွှေ စော်ဘွား စဝ်ရွှေသိုက်၊ မြောက်သိန္နီစော်ဘွား စဝ်ဟုံဖ၊ လဲချားစော်ဘွား စဝ်နွံ၊ မိုင်းပွန် စော် ဘွား စဝ်စံထွန်း တို့နဲ့အတူ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တဲ့သူဖြစ်တဲ့အတွက် သာမိုင်းခမ်း ဆိုတာ ဟာ တစ်ချိန်က အရေးပါတဲ့ စော်ဘွားနယ်တစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။

ဦးကျောက်လုံးက မန္တလေးရောက်တော့ မဟာမုနိ ဘုရားကြီးတောင်ဘက်က ဦးခ အုတ်ကျောင်း မှာ ကိုရင်ဝတ်နဲ့နေရတယ်။ ကျောင်းထိုင်ဆရာတော်က ဦး နရိန္ဒ၊ ပျော်ဘွယ်ဇာတိတဲ့။ ကျောင်း တက် တော့ ပေါက်မြိုင်ကျောင်းတိုက်ဝင်းထဲမှာ ရှိတဲ့ စာသင်ကျောင်း မှာ ကိုရင်ဝတ်နဲ့ပဲ ကျောင်းတက် ရတယ်။ အခုခေတ်အခေါ် ဘက ကျောင်းဖြစ်မယ်ထင်တယ်။ အဲဒီ အချိန်က မန္တလေးမှာ ကိုရင်ဝတ် နဲ့ တက်လို့ရတဲ့ကျောင်းက ဘုံကျော်ကျောင်းတိုက်ထဲက အလယ်တန်းကျောင်း နဲ့ ပေါက်မြိုင်ကျောင်းတိုက်ထဲက အထက် တန်း ကျောင်း နှစ်ကျောင်းပဲရှိတယ်။

ဦးကျောက်လုံးက ကိုရင်ဘ၀ နဲ့ ဆွမ်းခံရတယ်။ သူ့အဆို ဘုန်းကြီးစာရော၊ လူစာပါသင်ရတယ်။ ဆယ်တန်းကျတော့ ကျောင်းဆက်မတက်တော့ပဲ လူထွက်တယ်။ ကျောင်းတိုက်ကို လာနေတဲ့ စာတိုက် အင်စပတ်တော် ဦးမျိုးညွန့်ကို အကူအညီတောင်းပြီး စာတိုက်စာတိုက်စာရေး ဝင်လုပ် တယ်။ မိုးကုတ်ကျပ်ပြင်စာတိုက်မှာ တာဝန်ကျတယ်။

စာတိုက်စာရေးလုပ်နေချိန်မှာပဲ “ ပပက” တွေပေါ်လာပြီးစားဝတ်နေရေးအဆင်မပြေ၊ လစာနဲ့ မ လောက်တော့လို့ အလုပ်ထွက်ပြီးရွာပြန်လာတယ်။

ဒီနေရာမှာ “ ပပက” ဆိုတာကို မသိမီလိုက်တဲ့သူများအတွက် နည်းနည်းရှင်းပြချင်ပါတယ်။ “ ပပက” ရဲ့ နာမည်အပြည့်အစုံက “ ပြည်သူ့ပစ္စည်းကော်ပိုရေးရှင်း” ဖြစ်ပါတယ်။ “ ပပက” ပေါ် ပေါက်လာပုံက ဒီလိုပါ။ ၁၉ ၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့မှာ တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီး တော် လှန်ရေးကောင်စီအနေနဲ့ နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်တယ်။ ၁၉ ၆၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ မြန်မာ့ ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ် ဝါဒသဘောထား ကြေညာချက် ၂၁ ချက်ကို ထုတ်ပြန်တယ်။ အဲဒီ အထဲမှာ စီးပွားရေး နဲ့ပတ်သက်ရင် ကုန်စည်ဖြန့်ဖြူးရေးအပါအဝင် ကုန်ထုတ်အရင်းအနှီးအားလုံးကို နိုင်ငံ ပိုင်လုပ်ရမယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့တယ်။

အဲဒီမူဝါဒအရ ၁၉ ၆၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံပိုင်သိမ်းတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို စတင် တယ်။ ပထမတော့ ရေနံလုပ်ငန်း၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းလို လုပ်ငန်းကြီးတွေကနေ စလိုက်တာ ၁၉ ၆၄ မတ်လ ၁၉ ရက်နေ့နဲ့ ဧပြီလ ၉ ရက်နေ့တွေမှာ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပွဲရုံ၊ ကုန်တိုက်၊ လက်ကား ဆိုင်၊ စတိုးဆိုင်ကြီးပေါင်း ၁၂၂၁၂ ဆိုင်ကို ပြည်သူပိုင်သိမ်းခဲ့တယ်။

ဒီလိုနဲ့ နောက်ဆုံးတော့ လူထု လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းမှန်သမ ျှ ပြည်သူပိုင်စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေ ထုတ်လုပ်မယ်။ “ပပက” ဆိုင်တွေက ရောင်းပေးမယ်ဆိုပြီးဖြစ်တယ်။ အဲဒီစနစ်က မအောင်မြင် တဲ့ အတွက် ၁၉ ၆၉ ပါတီနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ နိုင်ငံရေးအစီရင်ခံစာမှာ ၁၉ ၆၄ နောက်ပိုင်း ကုန်ထုတ် လုပ်မှုကျတဲ့ အတွက် ပြည်ပပို့ကုန် ကျဆင်း၊ပြည်ပပို့ကုန်ကျဆင်းတဲ့အတွက် ပြည်ပမှ ကုန်ကြမ်း၊ စက်ကရိယာ၊ ကုန်ချောများ မတင် သွင်းနိုင်၊ ဒါ့ကြောင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်း သံသရာ လည် နေတယ်။ ဒါ့အပြင် ကုန်သွယ်ရေး လုပ်ငန်းများ အားနည်းတဲ့အတွက် မှောင်ခိုဈေးကွက်ပေါ်လာ ပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်မားလာတယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့နေထိုင်မှု ကျပ်တည်းလာတယ်ဆိုပြီး ဝန်ခံခဲ့ရတယ်။

ဒါ့ကြောင့် ဦးကျောက်လုံးက “ ပပက” ပေါ်လာပြီးတဲ့နောက် လို့ပြောတာဟာ တော်လှန်ရေး ကောင်စီ တက်လာပြီး ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေးစနစ်ကျင့်သုံးချိန်မှာ စီးပွားရေးကျပ်တည်းလာတယ် လို့ ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဦးကျောက်လုံးက ခုနှစ် နဲ့မပြော ဘဲ အရေးကြီးတဲ့ ဖြစ်ရပ် တစ်ခုနဲ့ ပြောသွားတာ သတိထားမိမှာပါ။ ခြေလျင်ခရီးပထမနေ့က ရွာပုရွာမှာ စကား ပြောခွင့်ရတဲ့ ဓနု အမျိုး သမီးကြီးကလည်း သူတို့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေ အကြောင်း ပြောတဲ့ အခါ ရောဂါဖြစ်တဲ့ နှစ်၊ မဲပေးတဲ့နှစ် စသည်ဖြင့် ကိုးကားပြောသွား ခဲ့တယ်။

ဒါက သာမန်ပြည်သူတွေဟာ အကြောင်းအရာတွေကို ခုနှစ် သက္ကရာဇ်တွေထက် မှတ်မှတ်ရရ ရင်ထဲ စွဲ ကျန်ခဲ့တဲ့ အဖြစ် အပျက်တွေနဲ့ မှတ်သားလေ့ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို သက်သေ ပြ နေတာပဲ။ ခုနှစ် တွေက ကြာရင် မေ့သွားနိုင်တယ်။ အမှတ်မှားသွားနိုင်တယ်။ ရင်ထဲမှာ စွဲကျန်နေ စေတဲ့ အဖြစ် အပျက် တွေက တစ်သက်မပျောက်တော့ဘူးပေါ့။ စာအုပ်တွေထဲမှာ ဘုန်းတော်ဘွဲ့ တွေ ဘယ်လိုရေးရေး၊ လူတွေ ရင်ထဲမှာ အကောင်းကို သတိရပြီးကျန်ခဲ့သလား၊ အဆိုးနဲ့ တွဲပြီး မှတ်မိနေသလားဆိုတာ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်၊ အစိုးရ တစ်ဖွဲ့ရဲ့ ပကတိသမိုင်းမှတ်တမ်းပဲ။

ဦးကျောက်လုံးက ရွာပြန်ရောက်ပြီးတော့ ဆီဆိုင်ဘက်မှာ ကျောင်းဆရာလုပ်တယ်။ သုံးနှစ် လောက်လုပ်ပြီးတော့ နယ်မြေ မအေး ချမ်းလို့ အလုပ်ထွက်ပြီး ရွာပြန်လာတယ်။ ရွာမှာ တိုင်းရင်း ဆေးဆရာလုပ်တယ်။ စာတတ်တဲ့အတွက် စာအုပ်တွေဖတ်ပြီး အင်္ဂလိပ်ဆေးလည်း နည်နည်း ပါး ပါး သုံးကုတယ်။ ဆေးကုရင်းနဲ့ပဲ အမေကြီးနဲ့တွေ့ပြီး အိမ်ထောင်ကျတယ်။ သမီးသုံးယောက်၊ သားငါးယောက်မွေးတယ်။ သားနှစ်ယောက်ကလွဲရင် ကျန်တာအားလုံး လမိုင်းနဲ့အနီးနားက ရွာ တွေမှာပဲ နေတယ်။

ဦးကျောက်လုံးဟာ အခု ဆေးမကုတော့ဘူး။ လယ်နှစ်ဧက ရှိတာကို ဖက်စပ်ပေးထား တယ်။ ယာကွက်မှာ ခရမ်းသီးစိုက်တယ်။ ဂေါ်ဖီထုပ်မစိုက်ဘူး။ အရင်းများတယ်။ ဆေးသုံးရတယ်။ အလုပ် ရှု့ပ်တယ်။ ခရမ်းသီးက မြေပြင်ပြီး မြေသြဇာတစ်ခါထည့်၊ စိုက်ထားရင် လှည့်ကြည့်ဖို့မလိုဘူး။ အမြတ်မများပေမယ့် မရှုံးဘူး။ နောက် နိုင်ငံခြားခရီးသွားတွေကို အိမ်မှာ လက်ခံတယ်။ အခုတော့ ဧည့်သည်မလာတာ သုံးနှစ်လောက်ရှိတော့မယ်။ မန္တလေးမှာ အကြာကြီးနေခဲ့တော့ မန္တလေးကို ချစ်တယ်။ ရွာပြန်ရောက်တော့လည်း နှစ်နှစ်တစ်ခါလောက်တော့ ရွာနဲ့အနီးအနားက ဘုရားဖူး အဖွဲ့တွေကို ဦးဆောင်ပြီး မန္တလေး၊ မုံရွာ ဘုရားဖူးသွားတယ်။ အခုတော့ လူတွေလည်း ခရီးမသွား နိုင်တော့ဘူးတဲ့။ အဘက မန္တလေးသား ဦးကျောက်လုံးပေါ့ ဆိုတော့ ဟုတ်တယ်ဆိုပဲ။

သူ့ ဘဝဇာတ်လမ်းအဆုံးသတ်တော့ ကျွန်တော်က ရွေးကောက်ပွဲ အကြောင်းမေးတယ်။ အဘ က “နိုင်ငံရေးမသိဘူး” လို့ပဲပြောတယ်။

ဒါပေမဲ့ ညက ကျွန်တော်အိပ်ရတဲ့အခန်းနံရံမှာ “ ကလောမြို့နယ် ဓနုတိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ ဒီမို ကရေစီ ပါတီ၊ ကလောမြို့နယ် တိုင်းရင်းသားနယ် မိခင်တိုင်းရင်းသား ဓနုပါတီကို မဲပေးစို့ ကွယ် ” လို့ ရေးထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ပိုစတာတစ်ခုနဲ့ ကလောမြို့နယ် ၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ရဲ့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပုံပါ ပိုစတာတစ်ခုတွေ့တယ်။

ဒါ့ကြောင့် “ နိုင်ငံရေးမသိဘူးဆိုပေမယ့် အခန်းထဲမှာ ပါတီပိုစတာတွေ တွေ့တယ်” လို့ ပြောတော့ “ဓနုပါတီပိုစတာက သူငယ်ချင်းလာပေးထားတာ” လို့ ဖြေတယ်။ ဒါနဲ့ အဲဒါဆိုရင် အင်န်အယ်လ်ဒီ ပိုစတာ ကရောလို့ မေးတော့ မဖြေဘူး။ နှုတ်ခမ်းစေ့ပြီး ပြုံးနေတယ်။ သတင်းမီဒီယာလောက စကားနဲ့ ဆိုရင် “ မှတ်ချက်ပေးရန် မရှိပါ” ဆိုတဲ့ ပုံစံပေါ့။