ပုဂံ အလှ နှင့် ဘ၀ (၁၅)

မြင်းကပါယွန်း

ပုဂံနဲ့တွဲပြီး ယွန်းထည်နာမည်ကြီးပေမယ့် ယွန်းလုပ်ငန်းကို အများဆုံးလုပ်တာက မြင်း ကပါ ရွာဖြစ်ပါတယ်။ မြင်းကပါရွာမိသားစု ၈၀% ကျော်က ယွန်းလုပ်ငန်းနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး အသက်မွေး ဝမ်း ကျောင်းပြုနေတယ်လို့ဆိုတယ်။ ဒ့ါကြောင့် ယွန်းလုပ်ငန်း အကြောင်း သိနိုင် ဖို့ မြင်းကပါရွာကို ု သွားခဲ့တယ်။ယွန်းလုပ်ငန်းကို သိချင်တယ်ဆိုတာက ယွန်းထည်တွေကိုဘယ် လို လုပ်သလဲဆို တာ ကို သိချင်တာမဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒါကတော့ စာအုပ်ဖတ်လည်းရ၊ ယွန်းပြတိုက် မှာ သွားကြည့် လဲရပါတယ်။ ကျွန်တော်သိချင်တာက ယွန်းလုပ်ငန်းလုပ်သူတွေရဲ့ ဘဝ။ ခမ်းခမ်း နား နားစကားသုံး ရရင် မြင်းကပါ ရွာရဲ့လူမှုစီးပွားရေးအခြေအနေပေါ့။

မြင်းကပါရွာ ယွန်းလုပ်ငန်းတွေကတော့မတ်လ အလယ်လောက်ကစပြီး ရပ်ထားတာ အခု ချိန် ထိပဲ။အလုပ်ရုံကြီးတွေလည်းရပ်၊ တစ်ပိုင်တစ်နိုင် လုပ်ငန်းလေးတွေလည်း ရပ်။ ယွန်းဈေး ကွက် က ဧည့်သည်ကို မှီခိုပြီးလုပ်ရတာဆိုတော့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ တစ်ခုခု လှုပ်တာနဲ့ ထိတာပဲ။ မူလထဲက ယွန်းလုပ်ငန်းဆိုတာ ရောင်းကောင်းခြောက်လ၊ မရောင်းရ ခြောက်လလေ။ သီတင်းကျွတ်ကနေ တပေါင်းလကုန် သင်္ကြန်မကျခင်အ ထိ ရောင်းအကောင်းဆုံးပေါ့။ ဒီလိုအချိန်မှာ ကိုဗစ် ဖြစ်လိုက်တော့ အကုန်ဒုက္ခရောက်တာပဲ။

ရှေးတုန်းကတော့ အိမ်တွေမှာယွန်း ကွမ်းအစ်၊ လက်ဖက်အုပ်၊ ဆွမ်းအုပ်၊ရေခွက် သုံးကျတော့ အရောင်း အဝယ်ကောင်းတာပေါ့။ ၁၉ ၆၀ ကျော်လောက်အထိ မြင်းကပါသားတွေ ၁၂ ပွဲလှည့် ပြီးရောင်းတာရှိခဲ့တယ်။ အခုတော့ ထိုင်ရောင်း၊ အမှာရှိရင်ပို့ပဲ၊ ၁၂ ပွဲမလှည့်နိုင်တော့ဘူး။

ပုဂံယွန်းအသက်ဆက်နေတာ နိုင်ငံခြားဧည့်သည်တွေကြောင့်လည်း ပါတယ်။ ပြည်တွင်း ဘုရားဖူး တွေကတော့ ပုဂံရောက်တုန်းအမှတ်တရဝယ်တယ်ဆိုတာမျိုးက များတော့ တန်ဖိုးကြီး၊ အနုစိပ် တဲ့အထည်တွေမရောင်းရဘူး။ ဟိုတယ်တွေ၊ ငွေကြေးတတ်နိုင်သူတွေကတော့ အလှဆင်ဖို့ အတွက် ဝယ်တာရှိတယ်။ ဒါကလည်း နည်းပါတယ်။

နိုင်ငံခြားဧည့်သည်တွေထဲမှာတော့ ဥရောပဘက်က ဧည့်သည်တွေက ယွန်းထည်ကို ပိုအားပေး တယ်။ လက်မှုလုပ်ငန်းတွေကို စိတ်ဝင်စားတယ်။ ဒါပေမယ့် ၂၀၁၈ နောက်ပိုင်းမှာ ဥရောပဧည့် သည်တွေ အလာနည်းသွားတယ်။ အာရှကဆိုရင် ဂျပန်၊ ကိုရီးယား မဆိုးဘူး။ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ စင်္ကာပူတို့က ဒီလောက်မဟုတ်ဘူး။ တရုတ်ဧည့်သည်တွေကတော့ အဆိုးဆုံးပဲ။ ဆိုင်ထဲလေ ျှာက် ကြည့်၊ဧည့်ခံထားတဲ့ ရေနွေးသောက်၊ အိမ်သာတက်၊ စကားတွေအကျယ် ကြီး ပြော၊ ဘာမှမဝယ် ဘဲ ပြန်သွားတာများတယ်။ ဥရောပသား တွေက ဆိုင်ထဲကို တရုတ်တွေ ဝင်လာ ရင် ထွက်ပြေး တော့တာပဲတဲ့။

ပုဂံမှာ ယွန်းထည်လုပ်ငန်းက ပုဂံခေတ်ထဲက ရှိခဲ့တယ်၊ မင်္ဂလာစေတီမှာ ခရစ်နှစ် ၁၂၇၄ ခုနှစ် က လို့ ခန့်မှန်းတဲ့ယွန်းကြုတ်တစ်ခုတွေ့ဖူးတယ်လို့ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းမှာ ဖော်ပြထားတယ်။ မြန်မာ နိုင်ငံမှာ ယွန်းထည်တွေကို မုံရွာကျောက်ကာဘက်မှာလည်း လုပ်တယ်။ ကျိုင်းတုံဘက်မှာလည်း ရှိတယ်။ ပုဂံယွန်းက သံစုတ်နဲ့ခြစ်၊ ပုံဖော်ပြီး ဆေးသွင်းထားတာဖြစ်တဲ့အပြင် လက်ရာကလည် း အနုစိတ် တဲ့အတွက်နာမည်ကျော်တာပါ။

နိုင်ငံခြားသားတွေက ပုဂံယွန်းထည်တွေမှာ ရုပ်ပုံတွေ၊ ပန်းလိမ်ပန်းခက်တွေကို လက်မှန်း နဲ့အံဝင် ခွင်ကျဖြစ်အောင်ဆွဲနိုင်တာ၊ ဥပမာ၊ ခွက်တစ်ခုမှာ ဆယ့်နှစ်ရာသီခွင်ကို ဆွဲတယ်ဆိုရင် နည်းပညာ အကူအညီနဲ့အကွက်ချတာမျိုးမဟုတ်ဘဲလက်မှန်းနဲ့ ဆွဲပြသွားတာမျိုး၊ ပုံဆွဲစက္ကူတွေ နဲ့ ထပ်ကူး တာမျိုးမလုပ်ဘဲကွမ်းအစ်တစ်လုံးက ပန်းချီတွေနဲ့ နောက်တစ်လုံးက ပန်းချီတွေထပ်တူဖြစ်အောင် ဆွဲနိုင်တာမျိုးတွေကို စိတ်ဝင်စားတယ်။ ချီးကျူးကြတယ်။

ပြည်တွင်းခရီးသွားအများစုကလည်း ယွန်းထည်တစ်ခုဖြစ်ဖို့အတွက် ဘယ်လို အဆင့်တွေ ဖြတ်ရတယ်၊ ဘယ်လောက်အနုစိတ်တယ်ဆိုတာကို စိတ်ဝင်စားတဲ့သူနည်းပါတယ်။ ယွန်း ထည် လုပ်ငန်းက အနုစိတ်ပြီး အဆင့်တွေများတယ်။ အစကနေ အဆုံး အနည်းဆုံးခြောက်လလော က် အချိန်ယူရတယ်။ တစ်နှစ်ကျော်လုပ်ရတဲ့ အထည်တွေတောင်ရှိတယ်။ ကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ သစ်စေး ၊ ဟင်္သာပြဒါးတွေကလည်းဈေးကြီးကြီးလာတော့ ပြည်တွင်းဘုရားဖူးတွေ ဝယ်နိုင်တဲ့ဈေးနဲ့ မရောင်းနိုင်ဘူး။ ဒီတော့ အခုနောက်ပိုင်းမှာ သစ်စေးအစား ကော်ရည်သုံးတဲ့ ယွန်း ထည်တွေ ပေါ် လာတယ်။ ဘုရားစောင်းတန်းတွေမှာ အများဆုံးရောင်းတဲ့ လက်ကောက်လေးတွေ၊ ဘူးလေး တေ ွ က သစ်စေးအစား ကော်ရည်သုံးထားတာတွေပေါ့။

အလုပ်ရုံနဲ့ တွဲဖွင့်ထားတဲ့ဆိုင်ကြီးတွေမှာတော့အစကနေအဆုံးထိ မိရိုးဖလာ အစဉ်အလာ အတိုင်း လုပ်ထားတဲ့ယွန်းထည်တွေရှိပါတယ်။ ဈေးတော့ကြီးတယ်။ ဆိုင်တစ်ဆိုင်မှာတော့ ပုံမှ န် ပြထားတဲ့ပစ္စည်းတွေအပြင် သီးခြားပြခန်းနဲ့ ပြထားတဲ့ ယွန်းထည်တွေလည်း တွေ့ခဲ့တယ်။ အဲဒါ တွေကတော့ အလွန်အနုစိတ်ပြီး တစ်ခုတစ်ခုကို တစ်နှစ်လောက်အချိန်ယူလုပ်ထားရတယ်၊ လုပ် ငန်းအဆင့်နှစ်ဆယ်ကျော်လောက်လုပ်ရတယ်လို့ဆိုတယ်။ ဒီဇိုင်းတွေကလည်း လက်ရာမြောက်၊အနုစိတ်လွန်းတယ်။ အဲဒီအထည်တွေ ဓာတ်ပုံရိုက်ခွင့်တောင်မပေးဘူး။

နိုင်ငံခြားသားတွေက ပုဂံယွန်းထည်လုပ်ငန်းကို လာကြည့်တဲ့အခါတိုင်းမေးလေ့ရှိတဲ့မေးခွန်းက ဒီလုပ်ငန်းကို အမွေဆက်ခံမယ့် သားသမီးတွေရှိရဲ့လားဆိုတဲ့မေးခွန်းပဲ။ အဲဒါကလည်း ဒီကနေ့ ပုဂံ ယွန်းလုပ်ငန်းမှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုပဲ။

မြင်းကပါယွန်းလုပ်ငန်းက မိရိုးဖလာပညာကို အဆင့်ဆင့်လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့တာ။ သင်တန်းတွေ ဘာ တွေနဲ့သင်တာမဟုတ်ဘူး။ လုပ်ငန်းခွင်မှာ လုပ်ရင်းသင်ယူရတာပဲ။ မိဘက သင်ပေးတာရှိသလို ဆရာဆီမှာသင်ပေးပါ၊ ခိုင်းပါဆိုပြီး အပ်တာလည်းရှိတယ်။ နွေကျောင်းပိတ်ရက်ဆိုရင် မိန်းကလေးရော၊ ယောကျာ်းလေးပါ ယွန်းပညာသင်ရတာထုံးစံပဲ။

အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ ကလေးတွေက ယွန်းသင်တာထက်ဟိုတယ်တွေ၊ စားသောက် ဆိုင် တွေမှာလုပ်တာ၊ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာဝင်လုပ်တာကို ပိုပြီး စိတ်ပါတယ်။ ဝင်ငွေလည်းကောင်း တယ်၊ယွန်းလုပ်ငန်းလိုလည်း ပညာသင်ရတာလက်မဝင်ဘူး။ ဒ့ါကြောင့် ယွန်းပညာသင် တဲ့ လူငယ်တွေ မရှိသလောက်ဖြစ်လာပြီ။ အခု ဆေးသွင်း၊ ပုံဆွဲလုပ်နေတဲ့သူတွေက အသက် သုံး ဆယ်တန်းတွေ၊ သူတို့နောက်မှာ အမွေဆက်ခံမယ့်သူမရှိတော့ဘူး။ ဒီအတိုင်းဆက်သွားရင် ယွန်းပညာမျိုးဆက်ပြတ်တော့မယ်။

ပုဂံယွန်းမျိုးဆက်မပြတ်အောင် ၊ ယွန်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆိုတဲ့ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အစိုးရ က လုပ်ဆောင်ပေးနေတာကတော့ ယွန်းပညာကောလိပ် (ပုဂံ) ဖြစ်ပါတယ်။ ပုဂံမှာ ယွန်းပညာ သင် ကျောင်းကို၁၉၂၄ ခုနှစ်မှာ ယွန်းထည်လုပ်ငန်းအတတ်သင်ကျောင်းအဖြစ် စတင်ထူထောင်တယ် ။ ၁၉ ၉၅ ခုနှစ်မှာ မြန်မာ့ယွန်းသိပ္ပံ အဖြစ်ပြောင်းလဲတယ်။ ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှာ ယွန်းပညာကောလိပ် အဖြစ် အဆင့်မြှင့်လိုက်တယ်။

ယွန်းပညာကောလိပ်ကို သွားရောက်လေ့လာဖို့ အချိန်မရခဲ့ဘူး။ မြင်းကပါရွာမှ ာ လက်လှမ်းမီသလောက် စုံစမ်းမေးမြန်းကြည့်တဲ့အခါမှာတော့ ယွန်းပညာကောလိပ် ကနေ ယွန်းလုပ်ငန်းခွင်ထဲရောက်လာသူမရှိဘူး။ ယွန်းပညာကောလိပ်ဟာ ဆယ်တန်း အမှတ် မကောင်း သူတွေ သမဝါယမတက္ကသိုလ်နဲ့ စီးပွားရေးတက္ကသိုလ်ကို ပေါင်းကူးဆက်တက်ဖို့အတွက်ပဲဖြစ်နေ တယ်လို့ သိရတယ်။ ယွန်းပညာကောလိပ်ရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာတော့ ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ် ထိ ဒီပလိုမာရရှိသူ ကျား ၂၀၉ ၊ မ ၆၄၃၊ စုစုပေါင်း ၈၅၂ ယောက်ဆိုတဲ့ စာရင်းတစ်ခုတွေ့တယ်။ အဲဒီ အထဲက ဘယ်နှစ်ယောက် ယွန်းလုပ်ငန်းထဲ ရောက်သလဲဆိုတာ လေ့လာကြည့်သင့်တယ်။

အလယ်တန်းအောင်တွေအတွက် အထက်တန်းယွန်းပညာသင်တန်းဆိုတာလည်းတွေ့တယ်။ သင်တန်းကာလ နှစ်နှစ် ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဒေသခံတွေအတွက်ဆိုရင် ရွာမှာသင်တာက ဝင်ငွေ လည်းရ၊ပညာလည်းရတော့ ဒီသင်တန်းကို တက်တဲ့သူမရှိသလောက်ပဲတဲ့။ သူတို့ပြောတဲ့ အတိုင်း ဆိုရင်တော့ ယွန်းပညာကောလိပ်ဟာလည်းမူလရည်မှန်းချက်တွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အတွက် အခက်အခဲတွေရှိနေတယ်ဆိုတာထင်ရှားပါတယ်။

ပုဂံယွန်းပညာဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေဖို့ ဘာလုပ်သင့်သလဲလို့မေးတဲ့အခါရွှေဥသြ ယွန်း ထည် လုပ်ငန်းက ဦးတင်ထွန်းကတော့ သူအသက်ခြောက်ဆယ်ရှိပြီ။ ခေတ်အဆက်ဆ က် ဘယ် အစိုးရကမှ ယွန်းလုပ်ငန်းကို ထိထိရောက်ရောက် ပံ့ပိုးပေးတာမရှိဘူး။ ပုဂံယွန်းလို ကညစ်နဲ့ ထွင်း ပြီး ရေးတဲ့ ယွန်းထည် ဘယ်နိုင်ငံမှာမှ မရှိဘူး။ ဒါ့ကြောင့် အစိုးရကသာ ကုန်ကြမ်း၊ ထုတ်ပိုး နည်း ပညာ ပံ့ပိုးပြီး ဈေးကွက်သာရှာပေးနိုင်ရင် နိုင်ငံခြားအထိ ထိုးဖောက်လို့ရတယ်လို့ ပြောတယ်။

ခက်တာက ယွန်းလုပ်ငန်းဆိုတာက အရင်းအနှီးနည်းနည်းနဲ့လုပ်ရတာ ဆိုတော့ ဟိုတယ် လုပ်ငန်း ရှင်တွေလောက်မျက်နှာမပွင့်ဘူးပေါ့။ တပ်ရင်းမှူးဘဝနဲ့ ပုဂံမှာ လုံခြုံရေးယူရတဲ့အခါ အရေးကြီး ပုဂ္ဂိုလ်ခရီးစဉ်တွေနဲ့ကြုံဖူးတယ်။ လူကြီးတွေက ဟိုတယ်လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ အကြိမ်ကြိမ်တွေ့ ပေမယ့် ယွန်းလုပ်ငန်းနဲ့ပတ်သက်ရင်တော့ ယွန်းကောလိပ်က သရုပ်ပြတာလေးကြည့်လိုက်၊ ဖိတ်ထားတဲ့လူကြီးတစ်ယောက်နှစ်ယောက်လောက်ကို နှုတ်ဆက်လိုက်ရင်ပြီးပြီ။ မြင်းကပါရွာသား တွေကို သွားတွေ့ပြီးနားထောင်ရင်တော့ တကယ့်အခြေအနေမှန်တွေကို သိမှာပါ။

ယွန်းလောက အခြေအနေတွေကိုနားထောင်၊ ပစ္စည်းတွေဖုန်တက်နေတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ထဲကို လှည့် ကြည့်ပြီး ရင်လေးလေးနဲ့ပြန်လာခဲ့တယ်။ ရွာထိပ်ရောက်တော့ ကားတွေလာနေလို့ လ ျှပ်စစ်ဘီး ကိုခဏရပ်ထားရမယ်။ဘေးဘယ်ညာကြည့်လိုက်တော့“ပြည်ခိုင်ဖြိုးရွာ၊ ညောင်ဦးမြို့နယ်၊ မြင်းကပါရွ ာ” ဆိုတဲ့ အုတ်တိုင်တွေ့တယ်။ အဲဒီ တိုင်ရှေ့မှာ “ ကိုယ်စွမ်း ဉာဏ်စွမ်း ရှိသမ ျှ ပြည်သူ့ တာ ဝန်ကို ကျေပြွန်စွာထမ်းဆောင်ကြ” ဆိုပြီး သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့် ဓာတ်ပုံနဲ့ ဗီနိုင်း ပို စတာ တစ်ခုထောင် ထားတယ်။

ကျောက်တိုင်ရော၊ ပိုစတာရော ဆေးရောင်ပြယ်နေပြီ။ နားထဲမှာတော့“ခေတ်အဆက်ဆက် ဘယ် အစိုးရကမှ ယွန်းလုပ်ငန်းကို ထိထိရောက်ရောက် ပံ့ပိုးပေးတာမရှိဘူး” ဆိုတဲ့စကား ကြားယောင်မိတယ်။