အရှေ့မြင် အနောက်မြင်တောင် (၁)

“ တောင်တက် တယ်ဆိုတာ တောင်ကို အနိုင်ယူသိမ်းပိုက်တာမဟုတ်ဘူး၊ ကိုယ့်ကိုကိုယ် အောင်နိုင်ခြင်း ဖြစ်တယ်”

( Sir Edmund Hillary ဧဝရတ်တောင်ထိပ်ကို ပထမဆုံးတက်ရောက်နိုင်ခဲ့သူ)

တောင်တက်တယ်ဆိုတာနဲ့ ထိပ်ဆုံးရောက်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေ၊ ပင်ပန်း မှု တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရမယ်၊ လမ်းတစ်ဝက်မှာပဲ လက်မြှောက်အရှုံးပေးပြန်လှည့်ချင်စိတ်တွေ ပေါ်လာ မယ်။ ဒီလို ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာ အခက်အခဲတွေကို ကျော်လွှားနိုင်မှ တောင်ထိပ်ကို ရောက် နိုင်မယ်။ ဒါ့ကြောင့်လည်း Hillary က ကိုယ့်ကိုကိုယ် အောင်နိုင်ခြင်း လို့ ပြောခဲ့တာပဲ။

တစ်နည်းအားဖြင့် တောင်တက်ခြင်းဟာ ကိုယ့်ရဲ့ ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာ ကြံ့ခိုင်မှုကို ဆန်းစစ် ခြင်း လည်း ဖြစ်တယ်။ ဒါ့ကြောင့်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကို တောင်တက်ခြင်းတွေနဲ့ ဖြတ်သန်းဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

တောင်တက်ခြင်းကို ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းက ပေ ၇၇၅၂ ပေမြင့်တဲ့ အရှေ့မြင် အနောက်မြင် တောင် နဲ့ စတင်ဖို့ ရွေးချယ်ခဲ့တယ်။ အဲဒီအတွက်ပြင်ဆင်တဲ့အနေနဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ လ ထဲမှာ ပင်းတယ မြို့နယ် ယာစကျီ ကျေးရွာကို တောင်ပေါ်ခရီးကြမ်းလမ်းလေ ျှာက်ခဲ့တယ်။ အဲဒီ အတွေ့အကြုံပေါ်မူတည်ပြီး အရှေ့မြင် အနောက်မြင်တောင်ကို တက်နိုင်ဖို့ပြင်ဆင်တယ်။ ထိပ် ဆုံးကို ရောက်ချင်တယ်ဆိုရင် ထိပ်ဆုံးကို ရောက်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ ဖြည့်ဆည်းမှု၊ ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ရမှာပဲ။ အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲ ရောက်ချင်တဲ့ လောဘစိတ်တစ်ခုတည်းနဲ့ တောင်တက်ရင်တော့ အရှုံး နဲ့ အဆုံးသတ်ရမှာသေချာသလို ခရီးဖော်တွေကို ပါ ဒုက္ခပေး သလိုဖြစ်သွားနိုင်တယ်။

တောင်တက်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြည့်စုံပြီလို့ ယူဆတဲ့အချိန်မှာ ပင်းတယ ကို ခရီး ထွက်ဖို့ စီစဉ်တယ်။ ပင်းတယ Golden Cave ဟိုတယ် မှာတည်းတယ်။ ဟိုတယ်ကပဲ တောင် တက်ခရီးအတွက်လိုအပ်တဲ့ ပြင်ဆင်မှုတွေ စီစဉ်ပေးတယ်။ ပင်းတယ ကနေ အရှေ့မြင် အနောက်မြင်တောင်ကို တက်နိုင်တဲ့ လမ်းကြောင်းနှစ်ခုရှိတယ်။ ပထမတစ်ခုက ပင်းတယ မြို့ နဲ့ နီးတဲ့ ကြံခင်းမြှောင်ဘက်က တက်တဲ့လမ်းကြောင်း၊ အဲဒီလမ်းကြောင်းက လေး နာရီ လောက်သွားရတယ်။ ဒုတိယတစ်ခုက ရပ်စောက်မြို့နယ် ကောင်းဘို ရွာကတဆင့် ရွာမ ရွာ အထိ ကားနဲ့သွားပြီး မှ တက်တဲ့လမ်းကြောင်း၊ သုံးနာရီကျော်သွားရတယ်။ ဒုတိယ လမ်းကြောင်း က ပထမ လမ်းကြောင်း ထက် လမ်းပိုသာတဲ့အတွက် ကျွန်တော်က ဒုတိယ လမ်းကြောင်း ကိုပဲရွေးလိုက်တယ်။

တောင်တက်ဖို့ အတွက် မနက်ခြောက်နာရီမှာ ဟိုတယ်က ထွက်တယ်။ ပင်းတယ- ကောင်းဘို က ၁၆ မိုင်ဝေးတယ်။ ပင်းတယ – ရပ်စောက်ကားလမ်းအတိုင်းသွားရတယ်။ လမ်းကောင်းတယ်။ ကောင်းဘို-ရွာမ လမ်း ၇ မိုင် က တောင်ပေါ်လမ်း ဖြစ်တဲ့အပြင် ရွာဟောင်း – ရွာမ အပိုင်းမှာ လမ်းကျဉ်း လမ်းဆိုးတဲ့အတွက် လေးဘီးယက် ယာဉ်နဲ့မှ သွားလို့ရတယ်။ လမ်းကြော မသိရင် ကိုယ့်ကားနဲ့ ကိုယ်သွားလို့ မရဘူး။

ဒါ့ကြောင့် ရွာမ ကနေ ကားနဲ့လာကြိုဖို့ ဟိုတယ်က စီစဉ်ပေးတယ်။ ကားပိုင်ရှင် ပလောင် တိုင်းရင်းသား မိုင်းလှအောင် ( ဦးလှအောင်ပေါ့)၊ နဲ့ ကျွန်တော်တို့ကို တောင်ထိပ်အထိ လိုက်ပို့မယ် မိုင်းဆန်းအောင် လာကြို တယ်။ ကောင်းဘို အထိက ကတ္တရာလမ်း၊ ကောင်းဘို ရောက်တော့ ကောင်းဘိုဈေးကို ဖြတ်ပြီး တောင်ပေါ်ခရီးစတယ်။

ကောင်းဘို- ရွာမ လမ်းက ကျေးလက်လမ်းဖွံ့ဖြိုးရေးဦးစီးဌာနက ပြင်ဆင်ပေးထားတဲ့လမ်း၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ထဲက အပိုင်းလိုက်ပြင်လာတာ၊ ပြင်ပြီးတဲ့အပိုင်းတွေမှာတော့ အတက်အဆင်းပြေပြီး လမ်းကျယ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရွာမအထိမရောက်သေးတဲ့အတွက် ရွာဟောင်း – ရွာမ အပိုင်းမှာ အရင်လမ်းဟောင်းအတိုင်းသွားရတဲ့ လမ်းက ကားတစ်စီးစာပဲရှိတဲ့အပြင် အကွေ့ အကောက်လည်းများတယ်။ သွားနေကျ၊ မောင်းနေကျ ယာဉ်မောင်းမဟုတ်ရင် မလွယ်ဘူး။ ( ကားလမ်းကြောင်းကို ဓာတ်ပုံနဲ့ ပြထားပါတယ်။ ) ။ ဒီလ ကုန်ရင်တော့ ရွာမ အထိ လမ်းပေါက် ပြီ လို့ ပြောတယ်။ အဲဒါဆိုရင်တော့ ကိုယ့်အစီအစဉ်နဲ့ ကိုယ် မောင်းတက်လို့ရပါပြီ။

ကားလမ်းနဲ့ အပြိုင် လ ျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုင်းဆွဲထားတာလည်း တွေ့ ရတယ်။ ဒီတောင်ပေါ်ဒေသရွာအတော်များများက လ ျှပ်စစ်မီးရနေပါပြီ။ တစ်ချို့ရွာတွေက တော့ မီးလိုင်းဆွဲနေဆဲပဲ။ ဦးလှအောင်က သူတို့ရွာမှာ လ ျှပ်စစ်မီးရတဲ့အတွက် လ ျှပ်စစ်မီး သုံးပြီး ထမင်းဟင်းချက်တဲ့သူတွေတောင်ရှိနေပြီလို့ ဆိုတယ်။ နောက်ပြီးတော့ “ အခု မီးခဏ ခဏ ပျက်တယ်ဗျ၊ ဆရာတို့ဘက်ရော” လို့မေးတယ်။ ကျွန်တော်လည်း “မြို့အုပ်မင်း” အက်ဆေး ကို သတိရ ပြီး ပြုံးမိတယ်။ “မြို့အုပ်မင်း ဘုန်း မိုးသို့ချုန်း၊ တောရော မြို့ပါ မနေသာ” တော့ဖြစ်နေပြီ။

ကောင်းဘိုက တက်လာပြီး ကျောက်တစ်လုံးရွာကျော်လာတာ့ လမ်းညာဘက်မှ ယမ်းတွင်း ရွာကို လှမ်းမြင်ရတယ်။ ရွာ ပတ်ဝန်းကျင်တောင်ကြော တွေမှာ ချယ်ရီတွေပွင့်နေတယ်။ ဒီနေရာမှာ တောင်ဇလပ်ပင်တွေကိုတော့ မတွေ့ရသေးဘူး။ တောင်ဇလပ်ပင်တွေက အရှေ့မြင် အနောက်မြင် တောင်ကြောပေါ်ရောက်မှတွေ့ရမယ်။

ရွာမ ရွာရောက်တော့ ဦးလှအောင်နေခဲ့တယ်။ မိုင်းလှထွန်းက လမ်းပြအကူအဖြစ်လိုက်တယ်။ ကားကို ဦးဆန်းအောင်က ဆက်မောင်းတယ်။ ကားလမ်းက မိုးလုံးဟိန်းတောင်( ၇၃၀၀ ပေ) အခြေထိရောက်တယ်။ ဒီလမ်းကတော့ ဒေသအစီအစဉ်နဲ့ ဖောက်ထားတဲ့လမ်း၊ ကားတစ်စီး စာပဲရှိတယ်။ အတက်အဆင်းဆုံရင် ရှောင်ဖို့ အလွန်ခက်တဲ့လမ်း။ ဒါ့ကြောင့် ဒီလမ်းကို သွား မယ် ဆိုရင် ရှေ့က ဘယ်ကားတက်သွားလဲ၊ ဘယ်အချိန်ပြန်ဆင်းလာနိုင်လဲဆိုတာ စုံစမ်းပြီးမှ တက် ရတယ်။ အရေးပေါ်တက်ရရင် ရှေ့က ဆိုင်ကယ်တစ်စီး ကြိုသွားပြီး အပေါ်က ဆင်းလာတဲ့ ကား ကို ရှောင်လို့ရမယ့်နေရာမှာ တားထားပေးရတယ်။

မိုးလုံးဟိန်းတောင် ပတ်ဝန်းကျင်က သစ်တောတွေကို ဒေသခံရွာတွေက ဝိုင်းဝန်း ထိန်းသိမ်း ပေး ထားတဲ့အတွက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်မပျက်သေးဘူး။ ဒီလိုပဲ ရေထွက်ရှိတဲ့နေရာတွေ ပတ်ဝန်းကျင်က တော တွေကိုလည်း စနစ်တကျထိန်းသိမ်းထားတာတွေ့ရတယ်။ မိုးလုံး ဟိန်း တောင်ခြေကို သွားတဲ့ကားလမ်းဆိုရင် သစ်ပင်ကြီးတွေကို မခုတ်ရအောင် တတ်နိုင်သမ ျှ ရှောင် ကွင်း ဖောက်ထားတဲ့အတွက် လမ်းကျဉ်းပြီး အကွေ့အကောက်များတယ်။ အရှေ့မြင် အနောက် မြင်တောင် နဲ့ တောင်တက်လမ်း တစ်လေ ျှာက် က သစ်တောတွေလည်း သဘာ၀ အတိုင်း ရှိ နေ သေးတယ်။

ဒီအခြေအနေကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့သူတွေကတော့ ဒေသခံတွေက “ ပန်းတက်သမား” လို့ခေါ် တဲ့ သစ်ခွပန်းရှာတဲ့သူတွေပဲ။ ဒီလူတွေက သစ်ခွရှိတဲ့ အကိုင်းတွေကို ခုတ်ချပြီး သစ်ခွယူ လေ့ရှိသလို အပင် ကိုလှဲပြီး သစ်ခွ ယူတာလည်း ရှိတယ်။ ဒေသခံတွေက တောထဲမှာ တစ်ယောက်ထဲ နှစ်ယောက်ထဲ သွားတုန်းတွေ့ရင်လည်း ဟိုက အုပ်စုနဲ့ဆိုတော့ တားဆီးဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ သစ်တော ဦးစီးဌာန ကို တိုင်ရင်လည်း ဒီလူတွေကို တားဆီးဖို့က ဦးစားပေး အစီအစဉ်ထဲမှာ ပါပုံ မရဘူး။

ကျွန်တော့် ခရီးစဉ်မှာတောင် ပန်းတက်သမားတွေ ( ကျွန်တော်ကတော့ သစ်ခွ သူခိုးတွေလို့ ခေါ် ချင်တာပဲ) ခုတ်လှဲထားတဲ့ သစ်ပင်ကြီးတစ်ပင်ကို တွေ့ခဲ့တယ်။ သစ်ပင်ကြီးတွေပင်စည်ကို ဓားနဲ့ထစ် အပေါ်တက်ပြီး အကိုင်းတွေ ခုတ်ချထားတာလည်း မြင်ခဲ့ရတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့တွေ စခန်း ချသွားတဲ့ သစ်ခက်တဲအဟောင်းတွေလည်း တွေ့ခဲ့ရတယ်။ သစ်ခက်တဲတွေက ပုံဖျက်ထား တဲ့ အတွက် ရှာတွေ့ဖို့ခက်တယ်။ သစ်ပင်ကြီးတွေပေါ်တက်ရင်းနဲ့ ပြုတ်ကျပြီး သေတဲ့ သစ်ခွ သူခိုး တွေလည်းရှိတယ်လို့ပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် လူဆိုတာ လောဘ တက်လာရင် ဘာကို မှ မကြောက်တော့၊ အသိတရားလည်း မရှိတော့တဲ့အတွက် သစ်ခွသူခိုးတွေက ရှိနေဆဲပဲ။

မိုးလုံးဟိန်းတောင် ကားထားမယ့်နေရာကို ရောက်တော့ မနက် ၈ နာရီခွဲ၊ ကားရပ်တဲ့နေရာက မိုးလုံးဟိန်းတောင်ထိပ်နဲ့မဝေးတော့ဘူး။ ကားလမ်းက မိုးလုံးဟိန်းတောင်ထိပ်အထိ ရောက် တော့ တောင်ထိပ်အထိ တက်၊ တောင်ထိပ်မှာ ကားထားပြီး သွားရင်လည်း ရတယ်။ ဒါပေမယ့် လမ်းကြောင်းက တောင်ထိပ်ကနေ အောက်ကို ပြန်ဆင်း၊တောင်ကြောပြန့်လေးကို ဖြတ်၊ ပြီးမှ အရှေ့မြင် အနောက် မြင်တောင်ကြောပေါ် ပြန်တက်ရတာဆိုတော့ အပြန်ခရီး ခြေကုန်လက်ပန်းကျနေချိန်မှာ မိုးလုံးဟိန်းတောင်ထိပ်အထိ ပြန် တက်ရမှာ အဆင်မပြေဘူး။

ဒါ့ကြောင့်ကားကို တောင်ခုလတ်မှာရပ်ပြီး ခြေလျင်ခရီးစတယ်။ လူသွားလမ်းလေးက တောင် စောင်း အတိုင်းသွားပြီးမှ တောင်ကြောအတိုင်းအောက်ကို ဆင်းသွားတယ်။ တောင်ကြော အဆုံးမှာ မြေပြန့်လေးရှိတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ငါးဆယ်လောက်က လီဆူး တိုင်းရင်းသားတွေ နေသွားဖူးလို့ လီဆူးစခန်း လို့ခေါ်တယ်။ အမြင့်ပေ ၆၈၀၀ ရှိတယ်။ အဲဒီနေရာကနေ တောင်ကြားအတိုင်း ရပ်စောက် လွင်ပြင်ပေါ်က တိမ်ပင်လယ်ကို လှမ်းမြင်နေရတယ်။ အသက်ရှုမှားလောက်အောင် လှတဲ့ ရှုခင်းပဲ။

လီဆူးစခန်းကနေ လှမ်းကြည့်ရင် အရှေ့မြင်အနောက်မြင်တောင်ကြောကို လှမ်းမြင်နေရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ရောက်နေတဲ့နေရာကနေ အဲဒီတောင်ကြောပေါ်ကို ပြန်တက်ရမယ်။ ဒါ့ကြောင့် လီဆူးစခန်းကထွက်တာနဲ့ တောင်တက်ခရီး စပြီလို့ ပြောရမှာပဲ။