အရှေ့မြင် အနောက်မြင်တောင် (၂)

တောင်တက်လမ်းက လီဆူစခန်းကျော်တာနဲ့ တောင်စောင်းအတိုင်းတက်သွားတယ်။ ဒီနေရာမှာ လမ်းက ခြေတစ်ဖဝါးစာကျော်ကျော်လေးပဲရှိတယ်။ တစ်ဖက်မှာ တောင်နံရံ၊ တစ်ဖက်မှာ ချောက် ဆိုတော့ အတွေ့အကြုံမရှိတဲ့ ခရီးသွားတွေ ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေ အခက်အခဲဖြစ် တဲ့ နေရာလို့ လမ်းပြတွေက ပြောပြတယ်။

တောင်စောင်းအတိုင်းတက်တဲ့လမ်းဆုံးတော့ အရှေ့မြင် အနောက်မြင်တောင်ထိပ်ကို သွားတဲ့ တောင်ကြောပေါ်ရောက်သွားတယ်။ တောင်ကြောပေါ်တက်ပြီး နည်းနည်းလေ ျှာက်လိုက် တာနဲ့ ရပ်စောက်၊ ပင်းတယ နဲ့ ရွာငံ မြို့နယ်သုံးခု ဆုံတဲ့ အမှတ်အသား ကျောက်ပုံတစ်ပုံကို တွေ့ရ တယ်။ ကျောက်ပုံကို မျက်နှာမူပြီး ကြည့်လိုက်ရင် ညာဘက်က ရပ်စောက်မြို့နယ်၊ ဘယ် ဘက်က ပင်းတယ မြို့နယ် ၊ ရှေ့တူရူက ရွာငံမြို့နယ်လို့ ဆိုတယ်။

ကျွန်တော်တို့ တက်တဲ့နေ့က တောင်ပေါ်မှာ ရာသီဥတု အတော်ဆိုးတယ်။ မိုးအုံ့ မြူတွေ မှိုင်းဝေနေပြီး ပတ်ဝန်းကျင် ရှုခင်းကို ကောင်းကောင်းမမြင်ရဘူး။ လမ်းပြတွေကတော့ မိုးရွာရင် ပြန်လှည့်ဆင်းရမယ်လို့ သတိပေးတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ မှာ မိုးရွာ လေပြင်းကျ မြူ တွေ ပိတ်လို့ ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ ခရီးသွားအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ကြံခင်းမြှောင် ရွာသားတွေက တောင်ပေါ်တက် ပြီး ကယ်ထုတ်ခဲ့ရဖူးတယ်။ ဒါ့ကြောင့် တောင်တက်မယ်ဆိုရင် ရာသီဥတု ကြောင့် ဖြစ်ဖြစ်၊ အခြားအခြေအနေတစ်ခုခုကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် အရေးပေါ်အခြေအနေနဲ့ ကြုံလာရင် အဆင်သင့် ဖြစ် နိုင်ဖို့အတွက် ကိုယ်နဲ့ အတူ ရေဘူးတစ်ဘူး၊ စားစရာမုန့်၊ မီးခြစ်၊ Power Bank အပို တွေ ဆောင်ထားတာ အကောင်းဆုံးပဲ။

ဒီတောင်ကြောပေါ်ရောက်တာနဲ့ တောင်ဇလပ်ပင်တွေကို စတွေ့ရပြီ။ တောင်ပေါ်မှာ တောင်ဇလပ် ပန်း နီနီတွေ ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်နေတယ်။ အပင်အောက်မြေပြင်မှာလည်း ကြွေကျ နေတဲ့ တောင်ဇလပ် ပန်းနီနီတွေ နဲ့ ဖုံးလွှမ်းနေတယ်။ အထပ်ထပ် လွှမ်းနေတဲ့ ရေညှိတွေ အောက်က ကြွက်သားတွေ လို ဖုထစ်နေတဲ့ သစ်ခေါက်တွေ ၊ လေပြင်းဒဏ်ကြားကနေ ထိုးထွက် ထောင်မတ်နေတဲ့ အကိုင်းအခက် တွေနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ရာသီဥတုဒဏ်၊ လေပြင်းဒဏ် ကို ကြံ့ကြံ့ခံပြီး ရှင်သန်နိုင်၊ ပန်းတွေဝေပြီး တောင်တန်းကို အလှဆင်နိုင်တာ တောင်ဇလပ်ပင်တွေရဲ့ ထူးခြားတဲ့ အရည်အသွေးပဲ။

“ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ခိုင်ခိုင်ခန့်ခန့်ရပ်တည်ခဲ့တဲ့ ဒို့ရဲ့ သမိုင်းဒီအစဉ်အလာကောင်းတွေ၊ ထိန်းသိမ်းရင်း သာယာတော့မယ့် ဘဝသစ်ဆီကို ကြားယောင်နေ၊ မြင်ယောင်နေမိတယ် ”

သွှအောင်၊ ဂျွန်သင်ဇမ်း၊ သ ျှမ်းလန်တို့ ရေးဖွ့ဲ သီဆိုထားတဲ့ “အရိုင်းမြေမှ တောင်ပံလေးများ” အခွေ ထဲက တောင်ဇလပ်မြေ၏ ရင်ခုန်သံ သီချင်းလေးကို နားထောင်ခဲ့ဖူးတာ နှစ်သုံးဆယ် ကျော်ခဲ့ပြီလေ။ ခုတော့ သီချင်းလေးတွေလည်း သံစဉ်မချိုနိုင်တော့ပြီပဲ။

သုံးမြို့နယ် နယ်နမိတ်အမှတ်အသားကျောက်တိုင်ကို ရောက်တာနဲ့ တောင်တက်လမ်းက တောင် ကြောအတိုင်း နိမ့်လိုက်၊ မြင့်လိုက်နဲ့ အရှေ့မြင် အနောက်မြင် တောင်ခြေအထိ ခရီးဆက် သွား တယ်။ တောင်ကြောပေါ်မှာ တောင်ဇလပ်ပင်တွေရှိသလို အခြား အမြဲစိမ်း အပင်ကြီးတွေလည်း ရှိတယ်။ ရာသီဥတု အေးမြပြီး မြူတွေဆိုင်းနေလေ့ရှိတဲ့အတွက် သစ်ပင်ကြီးတွေရဲ့ ပင်စည် တွေ မှာ ရော၊ ကျောက်ဆောင်တွေမှာပါ ရေညှိတွေတက်နေ တယ်။

တောင်ကြောပေါ်က တစ်ချို့နေရာတွေမှာတော့ အောက်ခံမြေသားက ကျောက်ဖြစ်နေတဲ့ အတွက် သစ်ပင်ကြီးတွေမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် အချိန်အတော်များများကတော့ နေပြောက်မထိုးတဲ့ သစ်ပင် ကြီးတွေအောက်က သွားရတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတောင်ကြောမှာ ပရဆေးပင်တွေလည်း ပေါက် တယ်။ လမ်းပြတွေက ရှင်းပြပေမယ့် အပင်နာမည် အများစုက ပလောင်ဘာသာနဲ့ ဖြစ်နေ တဲ့ အတွက် အမျိုးအစား သေသေချာချာမသိခဲ့ရဘူး။ မြန်မာဘာသာနဲ့ ခေါ်တဲ့ ကျောက်ချင်း ( ဂျင်း)၊ ကရဝေး၊ ကွမ်းအရိုင်း လောက်ပဲ သိရတယ်။ သစ်ကိုင်းတွေမှာ ပေါက်နေတဲ့ ရေညှိပင်တွေကြားက တွဲလောင်းကျနေတဲ့ ဆံချည်မ ျှင်လို အနက်ရောင်နွယ်တွေကလည်း ဆေးဖက်ဝင်တယ်လို့ ပြော တယ်။

တောင်ကြောပေါ်ရောက်ပြီး မကြာခင်မှာပဲ နောက်ဘက်က အသံတွေကြားရပြီး လူငယ်လေး ဆယ် ယောက် သီချင်းတကြော်ကြော်နဲ့ ကျွန်တော်တို့ကို ကျော်တက်သွားကြတယ်။ သူတို့ကတော့ ဆိုင်ကယ်နဲ့လာပြီး ဆိုင်ကယ်တွေကို မိုးလုံးဟိန်းတောင်ထိပ်မှာ ထားခဲ့တယ်လို့ ပြော တယ်။ ကောင်လေး ငါးယောက်၊ ကောင်မလေး ငါးယောက်၊ ကောင်းဘို ဘက်က လာတဲ့ ဒေသခံတွေဆိုတော့ လမ်းပြမလိုဘူး။ ကျွန်တော့်လမ်းပြက ဖြေးဖြေး တက်ကြလေ လို့ ပြောတာတောင် မရဘူး။ သုတ်ခြေတင်သွားကြတယ်။

တောင်ကြောအတိုင်း နှစ်နာရီနီးပါးလောက်လေ ျှာက်လိုက်တော့ အရှေ့မြင် အနောက်မြင် တောင်ခြေကို ရောက်တယ်။ တောင်ခြေမရောက်ခင် ပြန့်လေးမှာ ခုနတုန်းက ကျွန်တော် တို့ကို ကျော်တက်သွားတဲ့ လူငယ်လေးအုပ်စု နားနေတာတွေ့တယ်။ အမြန်လေ ျှာက်ပြီးတက်လိုက်တဲ့ အတွက် ခြေကုန်လက်ပန်းကျသွားပုံပေါ်တဲ့ ဒီအဖွဲ့ဟာ ကျွန်တော်တို့ တောင်ထိပ်ရောက်ပြီး အတော်ကြာမှ ရောက်လာတယ်။

ဘဝမှာ တာတိုပြေးတာနဲ့တူတဲ့ အားသွန်ခွန်စိုက် ချက်ခြင်း ထလုပ် ရတဲ့ အလုပ်တွေရှိသလို မာရသွန်ပြေးတာနဲ့တူတဲ့ စိတ်ရှည် သည်းခံ ဇွဲသန် ပြီး အခြေအနေနဲ့ အညီ အနှေး အမြန် ချိန်ဆ လုပ်ရတဲ့ အလုပ်တွေလည်း ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သင်ခန်းစာကို သူတို့ သင်ယူ လိုက်နိုင်ပြီလို့ မေ ျှာ် လင့်မိတယ်။ ဒါပေမယ့် အသက်သာကြီးတယ် အဲဒီသင်ခန်းစာကို မသင်ယူ နိုင်၊ မသိ နိုင် သေးတဲ့ သူတွေကိုလည်း မြင်နေရတော့ ဒီလူငယ်လေးတွေရော သင်ခန်းစာ ယူနိုင်ပါ့ မလားလို့ တွေးပူမိပြန်ရော။

အရှေ့မြင် အနောက်မြင်တောင်ခြေကနေ တောင်ထိပ်ကို တက်ရတဲ့ ခရီးက ၄၅ မိနစ်လောက် ကြာတယ်။ တောင်တက်ခရီးရဲ့ အပင်ပန်းဆုံးအပိုင်းပဲ။ မတ်စောက်သလို ကျောက်တုံး ကျောက် ဆောင်တွေကို နင်းတက်ရလို့ အတက်ရော၊ အဆင်းပါ သတိထားရတဲ့ အပိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ တောင်ခြေကနေ တောင်ထိပ်အထိ တိမ်တွေဖုံး၊ နှင်းမိုးဖွဲဖွဲလေးတွေကျနေတော့ ပတ်ဝန်းကျင် ကိုလုံးဝမမြင်ရဘူး။ မြင်ရရင်တောင်မှ ခြေတစ်လှမ်း ခြင်း ကို အားထည့်ပြီး တက်၊ လူကလည်း မောလို့ သက်ပြန်ရှုနေရတဲ့အတွက် ပတ်ဝန်းကျင်အလှကို ခံစားနိုင်မယ်မထင်ဘူး။

ဒါပေမယ့် တောင်တက်လမ်းအဆုံး တောင်ထိပ်ပေါ် ရောက်သွားတာနဲ့ ပင်ပန်းခဲ့သမ ျှ အားလုံး မေ့သွားတော့တာပဲ။ ရာသီဥတု ဆိုးတဲ့အတွက် ပတ်ဝန်းကျင်ရှုခင်း အလှအပကိုတော့ ခံစားလို့ မရဘူး။ ဒါပေမယ့် ရည်မှန်းချက်တစ်ခုကို အောင်မြင်ပြီးမြောက်အောင်ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့ ပီတိ ကို တော့ အပြည့်အဝခံစားလို့ရတယ်။ ဘယ်သူ့အမိန့်နဲ့မှ တက်တာမဟုတ်ဘူး။ ပြိုင်ပွဲ ဝင် တာ လည်း မဟုတ်ဘူး။ ပြန်လှည့်လို့လည်း အပြစ်တင်မယ့်သူမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် ရည်မှန်းချက်တစ်ခု ကို မဖြစ်မနေ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်တဲ့ ပီတိကို ခံစားဖို့ အတွက် တောင်ထိပ်ရောက်အောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်။ တောင်တက်ခြင်းရဲ့ အနှစ်သာရက ဒါပါပဲ။

တောင်ထိပ်မှာ အပူချိန်က ၅ ဒီဂရီ ဆယ်လ်စီးရပ် ( 5 ံC) ပဲရှိပြီး လေပြင်းတိုက်နေတဲ့အတွက် ကြာကြာမနေနိုင်ဘူး။ မိနစ်နှစ်ဆယ်လောက်ပဲနေပြီး လေကွယ်တဲ့ တောင်စောင်းမှာ နေ့လယ်စာ စားပြီး ပြန်ဆင်းခဲ့တယ်။ အပြန်လမ်းမှာတော့ မြင်ကွင်းကောင်းလာလို့ ပတ်ဝန်းကျင် ရှုခင်းတွေကို မြင်ခဲ့ရတယ်။ ဓာတ်ပုံရိုက်နိုင်ခဲ့တယ်။

အရှေ့မြင် အနောက်မြင် တောင်တက်ခရီးဟာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အခြေခံ ခရီးသွားလုပ်ငန်း အတွက် အခွင့်အလမ်းတစ်ခုပဲ။ ဒါပေမယ့် ခရီးသွားတွေများလာတာနဲ့ အမ ျှ သစ်တော ထိန်းသိမ်းရေး နဲ့ စွန့်ပစ်အမှိုက် ပြဿနာ တွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့လည်း ပြင်ဆင်ထားရမယ်။ ကျွန်တော့်ခရီးစဉ်အတွင်းမှာတော့ အမှိုက်စွန့်ပစ်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး စနစ်တကျ ဆောင် ရွက် ထားတဲ့ အစီအစဉ်တွေမတွေ့ခဲ့ရဘူး။ တစ်ဦးချင်းတာဝန်သိမှုနဲ့ လုပ်နေတဲ့ သဘောပဲ။

ကျွန်တော် ဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇွန်လထဲမှာ မလေးရှားနိုင်ငံ ကင်မရွန်းဒေသရဲ့ အမြင့် ဆုံး တောင်ကုန်းဖြစ်တဲ့ အီရွန်တောင် ( Mount Irau) ( ပေ ၆၉ ၂၃ ) ကို တက်ခဲ့တယ်။ အီရွန်တောင်ဟာ အမျိုးသားသဘာဝကာကွယ်တော ကြိုးဝိုင်းထဲမှာရှိတယ်။ ရာသီဥတု ကလည်း အရှေ့မြင်အနောက်မြင်တောင်နဲ့တူတယ်။ သစ်တောကလည်း မုတ်သုံသစ်တောကြီး။ အမြင့်ပေ ခြောက်ထောင်လောက် မှာ ရှိတော့ အမြဲစိုစွတ်နေပြီး သစ်ပင်တွေမှာ ၊ မြေပြင်မှာ ရေညှိတွေ အထပ်ထပ်နဲ့ဖြစ်နေပါတယ်။ တောင်တက်လမ်းကတော့ အရှေ့မြင် အနောက်မြင် တောင်ထက် ပိုကြမ်းတယ်။

အဲဒီ အီရွန်တောင်ကို ကျွန်တော် တက်တဲ့အချိန်မှာ မလေးရှား အစိုးရက တောင်တက်သမား များ လိုက်နာ ရမယ့် စည်းကမ်းချက်တွေကို အခုလို သတ်မှတ်ထားတာတွေ့ခဲ့ရတယ် –

၁။ တစ်နေ့ကို လူ ၆၀ ပဲ တက်ခွင့်ရှိတယ်။ ဦးရာလူ စနစ်ပဲ။ အွန်လိုင်းက စာရင်းပေးလို့မရဘူး။

၂။ ဝင်ကြေးပေးရတယ်။ မလေးရှားနိုင်ငံသားဆိုရင် ရင်းဂစ် ၂၀၊ နိုင်ငံခြားသားဆိုရင် ရင်းဂစ် ၃၀။

၃။ တောင်ထိပ်ကနေ မွန်းလွဲ ၂ နာရီမတိုင်ခင်ပြန်ဆင်းရတယ်။ နောက်ကျရင် မှောင်ပြီး လမ်း ပျောက်တတ်တယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ လမ်းပျောက်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့က လိုက်ရှာကယ်တင်ရတဲ့ ဖြစ်စဉ် ငါးခု ရှိခဲ့တယ်။

၄။ သစ်တောထဲမှာ မီးမမွှေးရဘူး။ လမ်းရှင်းတဲ့အနေနဲ့ သစ်ပင်၊ သစ်ကိုင်းခုတ်တာမျိုး မလုပ် ရဘူး။ သစ်တောထဲက သစ်ပင်၊ ပန်းပင်၊ သစ်ဥ၊ သစ်ဖု မယူရဘူး။ အမဲလိုက်ခြင်းမလုပ်ရဘူး။ အဲဒီ တားမြစ်ချက်ကို ချိုးဖောက်ရင် ဒဏ်ငွေ ရင်းဂစ် တစ်သောင်း နဲ့ ထောင်ဒဏ် သုံးနှစ် အထိ အပြစ် ပေးလို့ရတယ်။

၅။ တောင်တက်လမ်းနဲ့ တောင်ထိပ်မှာ ကိုယ့်အမှိုက်ကိုယ်ပြန်သိမ်းရတယ်။ လမ်းမှာ ရေသောက် စရာ၊ အပေါ့အပါးသွားစရာနေရာတွေမရှိဘူး။ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ရေသန့်ဘူး သယ်ရမယ်။ လိုအပ်ရင် တောတိုးပြီးဖြေရှင်းရမယ်။

၆။ တောင်တက်လမ်း အစကနေ တောင်ထိပ်အထိ လူလုပ်အဆောက်အဦ၊ လှေကားထစ် ၊ လက်ရန်း လုံးဝမရှိဘူး။ အတက်အဆင်း အလွန်ခက်တဲ့နေရာမှာ ကြိုးချပေးထား တယ်။ ဒါမှ မဟုတ် အလူမီနီယံလှေကားထောင်ပေးထားတယ်။ ချောက်ကမ်းပါးနေရာတွေ၊ လမ်းမှား နိုင်တဲ့ နေရာတွေမှာ အဝါရောင်ကြိုးတွေ တားပြီး သတိပေးထားတယ်။

၇။ ဒေသခံတွေကို တောအုပ်၊ တောခေါင်းအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးပြီး တောင်တက် လမ်း တစ် လေ ျှာက် စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးဆောင်ရွက်ခိုင်းတယ်။

၈။ တောင်တက်လမ်းတစ်လေ ျှာက်မှာ စစ်ဆေးရပ် Check Point ဆယ်ခုရှိတယ်။ အဲဒီနေရာတွေမှာ အဝါ ရောင်ဆိုင်းဘုတ်နဲ့ နေရာအမှတ်စဉ်၊ အမြင့်ပေ၊ လတ္တီကျူ့၊ လောင်တီကျူ့၊ အရေးပေါ် ဆက်သွယ်ရမယ့် ဖုန်း နံပါတ်တွေဖော်ပြထားတယ်။ တောင်ထိပ်အထိ ဖုန်းအဆက်အသွယ် ကောင်းကောင်းရတယ်။

အခုလို ပြောပြတော့ မလေးရှားနိုင်ငံက အတိုင်းပုံတူကူးချလို့တော့မရဘူးလို့ ပြောသူလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ သို့သော် မလေးရှားနိုင်ငံဟာ သဘာဝအခြေခံ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် ဆောင်ရွက် နေတဲ့ နိုင်ငံဆို တဲ့ အချက်ကိုလည်း ပစ်ပယ်မထားသင့်ဘူး။

ဒါ့အပြင် အရှေ့မြင်အနောက်မြင်တောင်ရဲ့ ထူးခြားချက်က ပင်းတယ၊ ရွာငံ နဲ့ ရပ်စောက် မြို့နယ် သုံးခုလုံးနဲ့ဆက်စပ်နေတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ပင်းတယနဲ့ ရွာငံက ဓနုကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသ အစိုးရရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုအောက်မှာရှိပြီး ရပ်စောက်က ရှမ်းပြည်နယ်အစိုးရ ရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှု အောက်မှာ ရှိတယ်။

ဒ့ါကြောင့် အရှေ့မြင် အနောက်မြင်တောင် သဘာဝအခြေခံခရီးသွားလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် အားလုံးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါ့ထက် အရေး ကြီး တာကတော့ တောင်ပတ်ဝန်းကျင်က ကျေးရွာလူထု အနေနဲ့ သဘာဝအခြေခံခရီးသွား လုပ်ငန်း ကနေ အကျိုးခံစားခွင့်ရရှိနိုင်ဖို့၊ စီမံခန့်ခွဲရေးမှ သူတို့ကိုယ်တိုင်ပါဝင်နိုင်ခွင့်ရဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။