ကျူး ကလော ၊ ကလော ကျူး

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ဒီဇင်ဘာလ အတွင်းက ကလောပတ်ဝန်းကျင် မှာ တောတွင်း ခရီးကြမ်းလမ်း လေ ျှာက်ခဲ့တော့ ကလော သစ်တော ကြိုးဝိုင်းထဲက မြေဘုတ်ဘီလူးတွေအကြောင်း ကြားခဲ့ ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ထူးဆန်းတာက အဲဒီ မြေဘုတ်ဘီလူးတွေအကြောင်း တိတိ ကျကျ ပြောစမ်းပါဆိုရင် ပြောမယ့်သူမရှိဘူး။ မြေဘုတ်ဘီလူးဖမ်းစားမှာကို ကြောက်နေကြတယ်။ ဒ့ါကြောင့် ဒီတစ်ခေါက်တော့ ကိုယ်တိုင်ပဲ မြို့ပတ်ဝန်းကျင်လှည့်လည်ပြီး မြေဘုတ် ဘီလူး ရှာပုံ တော်ဖွင့်ခဲ့တယ်။

ကလောမြို့ပတ်ဝန်းကျင်က ထင်းရှူးတောတွေဟာ ကလောမြို့ရဲ့ ကျက်သရေပဲ။ ကလောမြို့ထဲမှာ နဲ့ မြို့ပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်း ကလောမြို့ကို ထင်းရှူးမြို့တော်အဖြစ် တည် ဆောက်ဖို့၊ ထင်းရှူးပင်တွေကို ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်းဖို့ မေတ္တာရပ်ခံတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေ၊ ထင်းရှူးပင် တွေဟာ သစ်တောဥပဒေအရ အကာအကွယ်ပေးထားတဲ့ သစ်ပင်ဖြစ်တဲ့အတွက် ခုတ်လှဲရင် အရေးယူခံမယ့်အကြောင်း သတိပေးထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေ ပလူပျံနေတာပဲ။ ဒါပေမယ့် လက်တွေ့မှာတော့ ကလောပတ်ဝန်းကျင်က ထင်းရှူးတောတွေဟာ မြေဘုတ် ဘီလူးတွေရဲ့ တတိတိ ဝါးမျိုခြင်းကို ခံနေရတယ်။

ကလောမြို့ပတ်ဝန်းကျင်က သစ်တောတွေကို ကလောသစ်တောကြိုးဝိုင်းနဲ့ အကာအကွယ် ပေး ထားတယ်။ ကလောမြို့ဟာ ကြိုးဝိုင်းနဲ့ထိစပ်နေတယ်။ ကလောသစ်တောကြိုးဝိုင်းကို ၁၉ ၂၄ ခုနှစ်မှာ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့တယ်။ အကျယ်အဝန်းက ဧက ၆၈၀၉ .၄၈ ဧက ရှိတယ် ( စာရင်း အရ ပြောတာပါ။ မြေပြင်မှာ ဘယ်လောက်ကျန်သလဲဆိုတာ သစ်တောဦးစီးဌာနမှပဲ သိမှာပါ။ )

ကျွန်တော်လေ့လာမိသလောက် မြေဘုတ်ဘီလူးတွေ ထင်းရှူးတောတွေကို စားတဲ့ နည်းလမ်း နှစ်ခုရှိတယ်။ ပထမ တစ်ခုကတော့ မြို့စည်ပင်သာယာနယ်နမိတ်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ သစ်တော ကြိုးဝိုင်းနေရာတွေကို ကျူးကျော်တာပဲ။ အဲဒီလို ကျူးကျော်သူအများစုက လုပ်ပိုင် ခွင့် အာဏာ ရှိတဲ့သူတွေ၊ ငွေရှိပြီး အဆက်အသွယ်ကောင်းတဲ့သူတွေပဲ။ ဒေသခံတွေက လက်ညှိုးထိုး ရောင်းတာကို သစ်တောမြေမှန်းသိသိနဲ့ ဝယ်လိုက်တာတွေလည်းရှိတယ်။ ပေါက်ရောက် လွန်းတော့ သစ်တောမြေကို ဥပဒေ လက်တစ်လုံးခြားလုပ်ပြီး အပိုင်စီးလိုက်တာလည်း ရှိတယ် တဲ့။

ဒီလူတွေက မြို့တိုးချဲ့တာနဲ့အမ ျှ မြို့နားက သစ်တောမြေတွေကို စည်ပင်သာယာ နယ်နမိတ်ထဲ ကို ထည့်လိုက်မယ်ဆိုတာကို သိတဲ့သူ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီလို ထည့်အောင်လုပ်နိုင်သူတွေပေါ့။ ရှေးယခင်က လည်း အဲဒီလို ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အစဉ်အလာတွေက ရှိတာကိုး။ စည်ပင်သာယာနယ်နမိတ်ထဲ ရောက်သွားပြီ ဆိုတာနဲ့ မြေကွက်တန်ဖိုးက လေးငါး ဆယ်ဆ တက်သွားမှာဆိုတော့ လက်ရဲ ဇက်ရဲ လုပ်နေကြတာပဲ။ သစ်တောဦးစီးဌာနက တရားစွဲရင်လည်း ဂရုမစိုက်ဘူး။ သစ်တော ဥပဒေ(၂၀၁၈) အရ ပြစ်မှုစီရင်ချက်ချပြီးရက်ပေါင်းသုံးဆယ်အတွင်းမှသာ ဖယ်ရှားတာ၊ ပစ္စည်းသိမ်းတာလုပ်ရမှာ ဆိုတော့ တရားရုံးမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးပြပြီး အချိန်ဆွဲလိုက်တာ ဆောက်နေတဲ့ အိမ်တွေ ပြီးသွား တယ်၊ အမှုမပြီးသေးဘူးလို့ ပြောတာလည်း ကြားခဲ့ရတယ်။

တကယ်တော့ သစ်တောမြေကို မြို့မြေအဖြစ်ပြောင်းလဲရင်တောင် ကျူးကျော်ထားတဲ့သူက အလိုလို ပိုင်ရှင် ဖြစ်သွားတာမျိုးတော့မဖြစ်သင့်ဘူး။ မြို့မြေအဖြစ် ပြောင်းလဲမယ့် သစ်တော မြေ ကို အကွက်ရိုက်ပြီး ဈေးပြိုင်စနစ်နဲ့ လေလံတင်ရောင်းချ၊ ရတဲ့ငွေကို မြို့ဖွံ့ဖြိုးရေးရန်ပုံငွေ အဖြစ် သုံးတာမျိုးပဲဖြစ်သင့်တယ်။

မြေဘုတ်ဘီလူးတွေ အသုံးပြုတဲ့နောက်နည်းလမ်းတစ်ခုကတော့ အစုအဖွဲ့ပိုင် သစ်တော စိုက်ခင်း လေ ျှာက်ထားတဲ့နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလ ၈ ရက်နေ့ ကထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ဒေသခံ ပြည်သူအစုအဖွဲ့ပိုင်သစ်တောလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားချက်အရ ဆိုရင် အစုအဖွဲ့ပိုင် သစ်တော ( Community Forestry) ကို ထူထောင်ခွင့်ရှိတဲ့သူတွေက သစ်တောကို အမှန်တကယ် မှီခိုပြီး တိုက်ရိုက်အကျိုးသက်ဆိုင်တဲ့ အိမ်ထောင်စုတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီ သတ်မှတ် ချက် နဲ့အညီ ဖွဲ့စည်းတဲ့ သူတွေရှိသလို သစ်တောကို အမှန်တကယ်မှီခိုနေထိုင် လုပ်ကိုင်စားသောက် နေသူမဟုတ်တဲ့ မြေဘုတ်ဘီလူးတွေကလည်း ကိုယ်ရယ်၊ ဇနီး၊ သားသမီး၊ ဆွေမျိုးတွေ နာမည် တွေစုပြီး သစ်တောဦးစီးဌာနက စီမံခန့်ခွဲခွင့်ရှိတဲ့သစ်တောတွေထဲမှာ အစုအဖွဲ့ပိုင် သစ်တော တည်ထောင်ခွင့်လေ ျှာက်တယ်။ ဘယ်လိုတွေစိစစ်ခွင့် ပြုသလဲတော့မသိဘူး၊ တည်ထောင်ခွင့် လည်း ရတယ်။ C/F 2021 ဆိုပြီး နယ်နမိတ် ငုတ်စိုက်ထားတဲ့ လောလော လပ်လပ် လုပ်ပိုင် ခွင့်ချပေးထားတဲ့အကွက်တောင်တွေ့ခဲ့ရတယ်။ သွားလာရေးလွယ်ကူပြီး သစ်တောဦးစီးဌာနက လက်လှမ်းမီတဲ့ မြို့ပတ်ဝန်းကျင်နေရာတွေမှာ အစု အဖွဲ့ပိုင် သစ်တော ထူထောင်ခွင့်ပေးသင့်သလားဆိုတာလည်း စဉ်းစားသင့်တဲ့အချက်ပဲ။

အစုအဖွဲ့ပိုင်သစ်တောလုပ်ငန်းစည်းမျဉ်းအရ သစ်တောထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းနဲ့ မသက်ဆိုင် တဲ့ အခိုင်အမာ အဆောက်အဦတွေမဆောက်ရဘူး။ မူလခွင့်ပြုချက်မှာ ပါတဲ့ လုပ်ငန်း မဟုတ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေမလုပ်ရဘူး။ ဒါပေမယ့် သွေးတိုးစမ်းပြီး ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး ခေါင်း စဉ်အောက်ကနေ အခိုင်အမာအဆောက်အဦတွေဆောက်တာ၊ စားသောက်ဆိုင်လိုလို၊ ရှုခင်း ကြည့်ဖို့နေရာလိုလို လုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာတွေလည်းမြင်ခဲ့ရတယ်။ အဲဒါတွေ အောင်မြင်သွားရင် တော့ ထင်းရှူးတောတွေ ပျောက်ကွယ်သွားတော့မှာပဲ။

သစ်တောဦးစီးဌာနကလည်း သစ်တောကြိုးဝိုင်းနယ်မြေကို သိသာထင်ရှားစေတဲ့ လူတစ်ရပ် လောက် အုတ်တိုင်ကြီးတွေ စိုက်၊ သတိပေးဆိုင်းဘုတ်တွေထူတော့လုပ်နေတာပဲ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ ဆိုင်းဘုတ်တွေနားမှာတင် ကျူးကျော်ဆောက်ထားတယ်လို့ ယူဆရတဲ့ အခိုင်အမာအိမ်တွေ၊ ဆိုင်တွေ ရှိနေပြန် ရော။

သစ်တောဦးစီးဌာနက တရားစွဲထားတယ်ဆိုတဲ့ အိမ်/ဆိုင်တွေလည်း တွေ့ခဲ့တယ်။ အခုထိ တော့ အလုံးအရပ် မပျက် လုပ်ငန်းဆက်လုပ်နေဆဲပဲ။ ဒီနေ့ရှုခင်းလှတယ်ဆိုပြီး နာမည်ကြီးနေတဲ့ စား သောက်ဆိုင်တစ်ဆိုင်၊ ကော်ဖီကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ ကော်ဖီဆိုင်၊ လပြတ်ငှားနေသူများတဲ့ လုံးချင်း အိမ်တစ်လုံးတို့ဆိုရင် သစ်တောကြိုးဝိုင်းမြေကို ကျူူးကျော်ထားတယ်လို့ လူပြောများတယ်။ ကျွန် တော်ရောက်သွားတော့လည်း အဲဒီစွပ်စွဲချက်မှန်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေ တွေ့ရတယ်။

မြေအသုံးချမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး မမှန်မကန်လုပ်ဆောင်တဲ့ ဝန်ထမ်းတစ်ချို့ အရေးယူခံရတာ လည်း ကြားရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလို အရေးယူခံရတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ အထပ်မြင့် ဟိုတယ်တွေ၊ တိုက် တွေလည်း မြင်ခဲ့ရတယ်။ အဂတိ တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ နဲ့အရေးယူတာမဟုတ်ဘဲ ဌာန ဆိုင်ရာ စည်းကမ်းအရ အရေးယူပြီး နုတ်ထွက်ခိုင်းလိုက်တာဆိုတော့ ဆရာတွေက ပန်းပန်လျက်ပဲ။

ဒါ့အပြင် ကြိုးဝိုင်းနယ်မြေလို့ ယူဆရတဲ့နေရာတွေမှာ ကွန်ကရိတိုင်တွေနဲ့ သံဆူးကြိုး တွေခတ်ထားတာလည်း တွေ့ခဲ့ရတယ်။တကယ်တော့ ကြိုးဝိုင်း ကို ကျူးကျော်တယ်ဆိုတာ ပုန်းလ ျှိုးကွယ်လ ျှိုးလုပ်လို့ရတာမဟုတ်ဘူး။ ကလောကြိုးဝိုင်း လို မြို့နဲ့ဆက်နေတဲ့ ကြိုးဝိုင်းဆိုရင် ပိုဆိုးတာပေါ့။

ဒါပေမယ့် ကလောမြို့နယ်သစ်တောဦးစီးဌာနက တရားစွဲ တဲ့ အကြောင်း ဖော်ပြထားတဲ့ ၂၀၁၉ ဇန်နဝါရီ နဲ့ ၂၀၂၀ ဧပြီလ သတင်းနှစ်ပုဒ်မှာ အဆောက်အဦ ဆောက်ပြီး တဲ့အဆင့်ရောက်မှ သစ်တောဦးစီးဌာနက တရားစွဲတယ်လို့ တွေ့ရ တယ်။ ခြံစည်းရိုးကာ၊ မြေရှင်း အဆင့်တွေမှာ တာဝန်ရှိသူတွေ မသိနိုင်အောင် မြေဘုတ် ဘီလူး တွေက ကိုယ်ရောင်ဖျောက် ထားနိုင်ပုံရတယ်။

တကယ်တော့ သစ်တောကြိုးဝိုင်းနယ်နမိတ်ဆိုတာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းတစ်ရာလောက်ထဲက မြေပုံ နဲ့ အတိအကျရေးဆွဲခဲ့၊ မြေပြင်မှာ အမှတ်အသား လုပ်ထားခဲ့တဲ့အတွက် ကြိုးဝိုင်းမြေကို ကျူးကျော် သူ ဟုတ်၊မဟုတ်ဆိုတာ ဘာမှ အငြင်းပွားစရာ အကြောင်းမရှိဘူး။

ကလောသစ်တောကြိုးဝိုင်းကို ကျူးကျော်နေသူ အများစုက ဝမ်းရေးအတွက် ကြိုးဝိုင်း ထဲမှာ စိုက်ပျိုးစားသောက်နေရသူတွေမဟုတ်ဘူး။ လောဘဇော နဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ကျူးကျော်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် တောတောင်တွေထဲက တောင်ယာခုတ်၊ ခြံလုပ်သူတွေနဲ့ တန်းတူထားပြီး စဉ်းစား ပေးဖို့မလိုပါဘူး။

ရန်ကုန်၊ မန္တလေး မြို့ကြီးတွေမှာတော့ အစိုးရမြေ၊ စည်ပင်သာယာပိုင်မြေကို ကျူးကျော်ရင် ဘယ်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး ဖယ်ဖို့ အမိန့်စာထုတ်တယ်။ မရရင် အင်အားသုံးပြီး ဖယ်ရှား တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ဖတ်ရတယ်၊ လက်တွေ့လုပ်ဆောင်နေတာလည်း မြင်ရတယ်။ဒါ့ကြောင့် ကလောသစ်တောကြိုးဝိုင်းထဲက မြေဘုတ်ဘီလူးတွေကို မြေထိုးစက်နဲ့ ထိုးရင် ဘယ်လို နေမလဲ လို့တွေးကြည့်မိတယ်။

ကျွန်တော်က အချိန်တိုအတွင်းမှ လေ့လာခဲ့ရတာဖြစ်တယ်။ နောက်ပြီး တာဝန်ရှိသူတွေ နဲ့ တွေ့ ဆုံမေးမြန်းမှုလည်း မလုပ်နိုင်တဲ့အတွက် အချက်အလက်တွေဖော်ပြရာမှာ လိုအပ်ချက် တွေရှိ နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သစ်တောကြိုးဝိုင်းကို ကျူးကျော်နေတဲ့ ကိစ္စ ဟာ ကလောမြို့အတွက် အန္တရာယ်ရှိတဲ့အဆင့်ကို ရောက်နေပြီ ဆိုတာတော့ ခိုင်ခိုင်မာမာ ပြောနိုင်ပါတယ်။