ဂမ်ဘီယာ – မြန်မာ (၁)

ဒီဇင်ဘာ ၁၀ နဲ့ ၁၁ ရက်နေ့တွေမှာ နိုင်ငံတကာတရားရုံးက ဂမ်ဘီယာ – မြန်မာ အမှုကို ကြားနာ ခဲ့တယ်။ နိုင်ငံတကာတရားရုံးရဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတိုင်း ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့မှာ တိုင်ကြားထား သူ ဂမ်ဘီယာက လေ ျှာက်လဲချက်ပေးတယ်။ မြန်မာက ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့ (ဒီနေ့)မှာ လေ ျှာက်လဲ ချက်ပေးရမယ်။ ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့မှာ ဒုတိယအကျော့ လေ ျှာက်ထားမှုလုပ်ရမယ်။ အဲဒီ မှာ တော့ တစ်ရက်ထဲနဲ့အပြတ်ဖြတ်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသုံးရက်လေ ျှာက်လဲချက်တွေက ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံကတောင်းဆိုထားတဲ့အတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကြားဖြတ်တားဆီးမိန့် ( “Provisional Measures” ) ထုတ်ပေးဖို့အတွက် လေ ျှာက်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ရှိ၊ မရှိ ဆိုတဲ့ အဆင့် မရောက်သေးပါဘူး။

တရားရုံးမစတင်မီမှာ တရားသူကြီးချုပ်က ဂမ်ဘီယာနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံက တင်သွင်းတဲ့ judge ad hoc နှစ်ဦးရဲ့ ကိုယ်ရေးရာဇဝင်တွေကို ရှင်းပြပြီး သူတို့နှစ်ယောက်ကို ကတိသစ္စာပြုခိုင်း ပါတယ်။ မြန်မာဘက်က ရွေးချယ်တဲ့ judge ad hoc ကတော့ ဂျာမန်နိုင်ငံသား ဥပဒေပညာရှင် Mr. Claus Kress ဖြစ်ပါတယ်။ သူက ဂျာမန်နိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုပြီး နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှု တရားရုံး တည်ထောင်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ဆွေးနွေးမှုတွေမှာပါဝင်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ ကိုယ်စားလှယ် Agent က တရားရေးဝန်ကြီး Abubacarr Tambadou ဖြစ်ပါ တယ်။အထောက်အကူပြ ရှေ့နေ အဖွဲ့မှာ ၁၆ ယောက်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲက နှစ်ယောက်က အိုအိုင်စီအဖွဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေ၊ ၁၀ ယောက်က နိုင်ငံ ခြားသား ဥပဒေ ပညာရှင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါအပြင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှ ဒုက္ခသည်စခန်းက ဒုက္ခသည်လို့ပြောတဲ့သူတွေကိုလည်း ခေါ် လာခဲ့တယ်။

မြန်မာဘက်မှာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် ဆောင်ရွက်တယ်။ ဝန်ကြီး ဦးကျော်တင့်ဆွေက တွဲဘက်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ဆောင် ရွက်တယ်၊ ဝန်ကြီးဦးကျော်တင်က ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အဆင့်မြင့်အဖွဲ့ဝင် ( Senior member of the delegation) အဖြစ်တာဝန်ယူတယ်။ နိုင်ငံခြားသား ဥပဒေပညာရှင် ငါးယောက်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခါ ဦးကျော်တင့်ဆွေရဲ့ အကြံပေးအဖြစ် Ms Leena Ghosh ပါတယ်။ တရားရုံးမှတ် တမ်း မှာ သူ့ကို NRPC ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာ အကြီးတန်းအကြံပေး Senior Peace Adviser, National Reconciliation and Peace Center ဆိုပြီးဖော်ပြထားတယ်။ မြန်မာ ဥပဒေပညာရှင်အနေနဲ့ ရှေ့ နေချုပ်ရုံး ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါ်သီတာဦးအမည်စာရင်းတွေ့တယ်။

ဂမ်ဘီယာဘက်က တရားရေးဝန်ကြီး Tambadou ကဦးဆောင်ပြီးလေ ျှာက်လဲချက် ပေးတယ်။ သူက၁၉၉၄ရဝမ်ဒါနိုင်ငံအစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့အမှုမှာ အမှုလိုက် ရှေ့နေ လုပ်ခဲ့ဖူးတဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာတရားရုံးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကောင်းကောင်း အတွေ့ အကြုံရှိတဲ့ ပုံပေါ်တယ်။ ဂမ်ဘီယာဘက်က Tambadou အပြင် Professor Payam Akhavan, Mr. Andrew Loewenstein , Ms Tafadzwa Pasipanodya , Mr. Arsalan Suleman , Professor Pierre d’Argent, Mr. Paul Reichler နဲ့ Professor Philippe Sands တို့က အောက်ပါအတိုင်း ကဏ္ဍအလိုက်လေ ျှာက်လဲ ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

၁။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ အဖွင့်လေ ျှာက်လဲချက်။
၂။ ရိုဟင်ဂျာတွေ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ ဆက်လက်ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိုးရိမ်ဖွယ် အခြေ အနေ။
၃။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့်ဆောင်ရွက်နေမှု။
၄။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများရင်ဆိုင်နေရသည့် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာအခြေအနေ။
၅။ မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ကြားဖြတ်တားဆီးအမိန့်ထုတ်ပြန်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အထောက် အထားများနဲ့ တင်ပြခြင်း။

သူတို့ဘက်က အများဆုံးကိုးကား ပြောဆိုသွားတာာတွေကတော့ ကုလသမဂ္ဂ အချက် အလက် ရှာဖွေရေး မစ်ရှင်ရဲ့ အစီရင် ခံစာတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူး ကိုယ်စား လှယ် ယန်ဟီးလီရဲ့ အစီရင်ခံစာတွေဖြစ်ပြီး လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွေ ဆက်ဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေကြောင့်လိုအပ်တဲ့ တားဆီးမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ပေးဖို့ အဓိကထား လေ ျှာက်လဲသွားပါ တယ်။

ဂမ်ဘီယာဘက်က ပြောကြားတဲ့အချက်တွေမှာ တပ်မတော်နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေဟာ သတ်ဖြတ် မှု၊အဓမ္မပြုကျင့်မှုတွေကို ကျူးလွန်တဲ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ် ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်ဖို့ ဖွဲ့စည်းထား တဲ့ UEHRD ဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ မြေတွေကို သိမ်းတယ်၊ မီးလောင် ထားတဲ့ရွာတွေကို မြေထိုးစက်နဲ့ ထိုးပြီးသက်သေခံအထောက်အထားတွေကို ဖျက်ဆီးတယ်၊ အဲဒီ UEHRD ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌက အခုအမှုမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ဆောင်ရွက်နေသူဖြစ်ပါတယ် လို့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တပ်မတော်အနေနဲ့ ရွာပေါင်း ၃၉ ၂ ရွာ၊ အိမ်ခြေ ၃၇၇၀၀ ကို ဖျက်ဆီးပစ် ခဲ့ဆိုတဲ့ ဂြိုလ်တု ဓာတ်ပုံအထောက်အထားတွေလည်းတင်သွင်းခဲ့တယ်။

ဒါ့အပြင် လဝက ရဲ့ဆောင်ပုဒ်၊ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာတွေရဲ့ သတင်းရေးသားချက်တွေဟာ အမုန်းစကား တွေကို ပွားများစေတယ်၊ ကုလား၊ အမည်းရောင်ဆူနာမီ ဆိုတဲ့စကားတွေဟာလည်း အတူတူပဲ ဆို တာမျိုးပြောသွားခဲ့ပါတယ်။ အမုန်းစကားတွေဖြန့်ချိတဲ့အတွက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် အပါအဝင် တပ်မတော်သားတွေရဲ့ အကောင့်တွေကို ဖေ့စ်ဘွတ်နဲ့ တွစ်တာက ဖယ်ရှားခဲ့ရတဲ့ ဖြစ် စဉ်တွေကိုလည်း သက်သေအဖြစ်ပြောသွားပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် မုန်းတီး မှုတွေ ကို ရပ်တန့်ဖြစ်ဖို့ မကြိုးစားဘူး။ ခွင့်လွှတ်ထားတယ်လို့ စွပ်စွဲခဲ့ပြီး သက်သေအဖြစ် ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ ရိုက်တာသတင်းဌာနက ပြုစုထားတဲ့ အမုန်းစကား နမူနာ တစ်ထောင်ကို ကိုးကား ပြောသွားပါတယ်။

ဂမ်ဘီယာဘက်က အချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်ရဲ့ အချက်အလက်တွေကို ထောက်ပြပြီး ပြည် တွင်းမှာ ကျန်နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာခြောက်သိန်းလောက်ဟာလည်း အန္တရာယ်ရှိနေပြီလို့ ပြောခဲ့တယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ၂၀၁၂ ပဋိပက္ခတွေပြီးချိန်ထဲက ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ နေထိုင်နေရသူတွေရဲ့ အခြေ အနေတွေကို ပါထည့်သွင်းပြောကြားသွားပါတယ်။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်